میثم مهرپور کارشناس مسکن در گفت‌وگو با آتیه آنلاین درباره سیاست‌های ایران برای تامین مسکن کارگری بیان کرد: در قانون تحت عنوان کمک هزینه مسکن برای افرادی که شاغل هستند، مبالغی در نظر گرفته شده است.
وی افزود: طبیعتا این رقم در سال‌های گذشته افزایش یافته است و اگر اشتباه نکنم از ۱۰۰ هزار تومان به ۴۰۰ هزار تومان تبدیل شده است اما در شرایط فعلی اقتصاد، این رقم صرفا یک سهم در فیش حقوقی افراد است و هیچ نقش و تاثیری در هزینه‌های مربوط به مسکن شهروندان و افراد ندارد.
مهرپور عنوان کرد: این حمایت برای افرادی است که شاغل هستند. یک بخش قابل توجهی از افرادی که در جامعه ما زندگی می‌کنند، حتی شاغل هم نیستند تا از همین امتیاز بسیار مختصر برخوردار باشند.
به گفته وی درباره تامین مسکن دو بحث وجود دارد. یکی این که چه کار باید کرد و دیگری اینکه چه کار تا امروز کرده‌ایم؟
این کارشناس مسکن اضافه کرد: آن چیزی که تا امروز اتفاق افتاده، این بوده است که به هر حال یک بانک تخصصی تحت عنوان بانک مسکن راه‌اندازی شده است. یک بنیاد تخصصی تحت عنوان بنیاد مسکن وجود دارد. یک چیزی تحت عنوان حق مسکن در فیش حقوقی دیده شده است و افراد و خانوارهایی که تحت نهادهای حمایتی و پوششی هستند از تسهیلاتی هرچند کم، برخوردار بودند.
وی ادامه داد: اما طبیعتا این حمایت‌هایی که اتفاق افتاده است، برای جامعه کارگری یا جامعه‌ای که به نوعی حداقل بگیر است و بخش قابل توجهی از جمعیت شاغل ما را هم تشکیل می‌دهد، کافی نبوده است.
تبدیل مسکن از حالت سرمایه‌ای به مصرفی
مهرپور درباره اتفاقاتی که برای ساماندهی مسکن کارگری باید انجام شود، گفت: به نظر من جامعه کارگری هم یک بخش و زیر مجموعه‌ای از کل جامعه کشور است.
وی ادامه داد: اگر مشکل مسکن به صورت ساختاری حل شود و اصولا مسکن از کالای سرمایه‌ای به کالای مصرفی تبدیل شود، کارگران هم مانند سایر اقشار جامعه نظیر کارمندان و دیگر اقشار مشکل مسکن نخواهند داشت و موضوع مسکن از این وضعیت حادی که به مشکل تبدیل شده است و بخش قابل توجهی از درآمد خانوار را می‌بلعد، خارج می‌شود.
این کارشناس مسکن گفت: در حال حاضر مسئله مسکن و هزینه‌های آن شرایط اقتصادی را برای شهروندان سخت کرده است. بنابراین باید به این مسئله به صورت جامع نگاه کرد. اینکه صرفا بگوییم دولت به صورت صنفی برای معلمان، پرستاران و غیره در حوزه مسکن چه کرده است، شاید یک مطالبه صنفی باشد و دولت خیلی نتواند به صورت صنفی به این مسئله نگاه کند.
وی افزود: فکر می‌کنم مشکل مسکن باید به صورت کلی و ساختاری حل شود و مهمترین اقدامی که در این زمینه می‌تواند اتفاق افتد، این است که میزان عرضه مسکن و ساخت و ساز آن افزایش یابد تا عرضه افزایش پیدا کند و از طرفی سیاست‌هایی باعث شود که مسکن از حالت یک کالای سرمایه‌ای خارج شود تا افرادی که دارای منابع ریالی مازاد هستند، به سمت احتکار و جمع‌آوری آن نروند.
هزینه مسکن، نیمی از جمعیت را زیر خط فقر کشاند
مهرپور بیان کرد: اگر این دو اتفاق توامان با هم بیفتد، طبیعتا مسئله مسکن که در حال حاضر به معضلی در اقتصاد ایران تبدیل شده است و بیش از ۵۰ درصد درآمد خانوار را به نوعی می‌بلعد، حل خواهد شد.
وی ادامه داد: در حال حاضر هزینه‌های مسکن باعث شده است که یک بخشی از جمعیت ما زیر خط فقر برود.
این کارشناس اقتصادی عنوان کرد: نهایت نگاهی که به مسایل حمایتی در بخش مسکن می‌توانیم داشته باشیم، این است که دولت به صورت مستقیم از اقشار آسیب‌پذیر یعنی از سه دهک پایین درآمدی حمایت کند. مثلا خانه‌های مشخصی را تعیین کند که به صورت اجاره‌ای، رایگان یا مبالغ کم در اختیار افراد نیازمند قرار گیرد.
وی تاکید کرد: در بحث مسکن نباید نگاه صنفی، قشری و غیره وجود داشته باشد بلکه افرادی که به لحاظ درآمدی توانمندی پایینی دارند و جزء دهک‌های آسیب‌پذیر جامعه هستند، باید حمایت شوند و دولت به صورت مستقیم این افراد را از طریق تامین خانه تحت پوشش قرار دهد.
طرح مسکن اجتماعی، تجربه‌ای شکست خورده
مهرپور درباره ایده‌های انبوه سازی با هدف تامین خانه‌های کارگری گفت: مسکن کارگری در گذشته تحت عنوان مسکن اجتماعی مطرح می‌شد. هدف این بود که خانه‌های ۲۰ تا ۳۰ متری در اختیار افراد قرار دهند. این مدل از نظر من آزمایش خود را در کشورهای شرق اروپا پس داده بود و مدل موفقی نبود.
وی اضافه کرد: این مدل در کشورهایی که نگاه چپ داشتند، مطرح بود و معضلات اجتماعی ایجاد می‌کرد. بنابراین ساخت چنین مسکنی شاید با فرهنگ ما خیلی سازگار نباشد.
این کارشناس مسکن اضافه کرد: مسکن ۲۰ تا ۳۰ متری به صورت مجتمع با هزینه‌های کم ساخته می‌شود اما این مسئله به نظر من با فرهنگ ما سازگار نیست.
وی یادآور شد: شاید مسکن اجتماعی جاهایی کاربرد داشته باشد که با مشکل زمین مواجه هستند. در این کشورها مجتمع‌های خیلی بلند مرتبه به صورت واحدهای خیلی کوچک می‌سازند و هزار خانواده در یک محوطه کوچک زندگی می‌کنند.
مهرپور ادامه داد: در شرایط اقلیمی و مساحتی ما که مثلا مساحت ما چهار برابر یک کشوری مثل آلمان است، با اینکه جمعیت ما برابر است، طبیعتا مشکل مساحت یا مکانی و جغرافیایی نداریم.
وی افزود: در شرایط امروز شاید ساخت خانه‌های ویلایی و یک طبقه بیشتر توصیه شود تا خانه‌ها و مجتمع‌های بلند مرتبه و کوچک، زیرا در ایران مشکل مساحتی نداریم.
این کارشناس مسکن بیان کرد: مشکل ما در ایران این است که تقاضا با عرضه مسکن تناسب ندارد. ما در سال ۷۰۰ هزار واحد مسکونی عرضه می‌کنیم و بخش قابل توجهی از عرضه مسکن در نقاطی رخ می‌دهد که به دلیل زیرساختی نظیر مشکلات آموزشی، بهداشتی و اشتغال تقاضا برای آن وجود ندارد.
وی ادامه داد: فردی ممکن است امکان سکنی گزیدن در اراک را داشته باشد اما محل کارش در تهران باشد. در کشورهای پیشرفته این مشکل حل شده و افراد با قطار سریع‌السیر در یک مدت کوتاهی از یک شهر به شهر دیگر تردد می‌کنند اما این مشکل در اقتصاد ما حل نشده است.
مهرپور عنوان کرد: این عدم توازن عرضه و تقاضا در بخش مسکن ما یکی از مشکلات است. حتی اگر سالی یک میلیون واحد مسکونی بسازیم، اگرچه در تولیدات مربوط به ساختمان، ایجاد اشتغال و غیره تاثیر مثبت خواهد داشت اما اگر این عرضه مسکن با تقاضایی که وجود دارد تناسب نداشته باشد، باز مشکل اصلی یعنی تامین مسکن حل نخواهد شد.
نظر شما