به گزارش آتیه آنلاین، گـزارش پایـش فقـر در سـال ۱۳۹۹ وضعیـت رفـاه و معیشـت مـردم و خصوصـا را در جامعـه بـا اسـتفاده از بررسـی متغیرهـای کلان از یـک سـو و متغیرهـای فقـر از سـوی دیگـر مـورد توجـه قـرار داده اسـت.

حذف نابرابری‌اجتماعی با ‌برخورداری‌همگان از خدمات‌رفاهی و بیمه‌ای

یک مدرس دانشگاه گفت: نابرابری‌های اجتماعی یک پدیده جهانی است که بر تمام روابط اجتماعی میان انسان‌ها اثر می‌گذارد به همین جهت از گستردگی بالایی برخوردار است این گستردگی سبب آن شده است که واکاوی آن، مساله اجتماعی شناخته شده‌ای بوده اگرچه تلاش برای رفع آن با سختی‌های بسیار همراه باشد اما بسترسازی به منظور برخورداری همگان از خدمات رفاهی و تامین اجتماعی اثرگذار خواهد بود.

علی نوری، آسیب شناس مسایل اجتماعی در گفت و گو با آتیه‌آنلاین تصریح کرد: روابط و مناسبات غلط در جامعه، سبب شده است که عده‌ای از درآمد کافی و امکانات زیاد برخوردار باشند و عده‌ای دیگر گرسنه بمانند و فقیر باشند و فقر حاصل روابط و مناسبات غلط اجتماعی و نابرابری‌های اجتماعی است.

نوری افزود: این نابرابری‌های اجتماعی نیز ناشی از قشربندی و دسته‌بندی‌های نامناسب مردم و اقشار بر اساس یکسری معیارهای ناعادلانه است که همین سبب نابرابری می‌شود.

به عنوان مثال: فردی صرف اینکه متعلق به قشر خاصی است، فارغ از هر معیار و برتری و... باید ماهی یک میلیارد تومان درآمد داشته باشد و آنکه کارگر ساده است باید ماهیانه چهار میلیون تومان درآمد داشته باشد. این همان قشربندی غلط جامعه است که باعث می‌شود عده‌ای درآمدهای بسیار زیاد داشته باشند و عده‌ای دیگر در فقر، فلاکت، نابسامانی و گرسنگی به سر ببرند.

این مدرس دانشگاه در بیان علل بروز فقر گفت: گاهی نابرابری‌ها امری طبیعی و خوب خوانده می‌شوند و مشکلی ندارد؛ مثلا اینکه جنسیت نوزادی که متولد می‌شود دختر باشد یا پسر. این جنسیت را که خود فرد تعیین نکرده است، این نابرابری در جنس زن و جنس مرد تقصیر خود فرد است؟ خیر خود فرد تقصیر و دخالتی ندارد اما بعد از آنکه فرد وارد جامعه شد و این نابرابری طبیعی مبنایی برای تبعیض یا عدم برخورداری از مزایای اجتماعی قرار گرفت، آن زمان تبدیل به نابرابری اجتماعی می‌شود؛ که این نابرابری، منطقی و مورد قبولی نیست. نابرابری‌های اجتماعی غلط است و قابل توجیه و توضیح، پذیرفتنی و منطقی نیست اما در سطح جامعه دیده می‌شود.

نوری گفت: در سایه حذف نابرابری اجتماعی این امکان فراهم می آید که همگان از بیمه همگانی و رفاه و خدمات اجتماعی برابر برخوردار بشوند و به مرور آثار فقر محو و کمرنگ شود.

دوگانگی در آمار خط فقر چالش برانگیز است

عباس آرگون عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در مورد ارائه آمار خط فقر ۴ میلیون تومانی اظهار کرد: نرخ بانک مرکزی برای خط فقر باید ملاک باشد، یا اینکه نرخ اعلامی مرکز آمار لحاظ شود. مرجع رسمی انتشار آمار در کشور مرکز آمار ایران است. قطعا بین این دو مورد هم اختلافاتی وجود دارد. موضوع آمار نیازمند یک ساماندهی در کشور است که یک مرجع مشخص آماری آن را اعلام کند. امیدواریم که سبدی که در نظر گرفته می‌شود برای تعیین این موضوع سبد مناسبی باشد.

وی با انتقاد از اعلام اطلاعات و آمار نادرست گفت: یک تصمیم خوب تصمیمی است که مبتنی بر اطلاعات آمار دقیق و درست و به موقع باشد. اطلاعات غیردقیق و غیرمستدل می تواند منجر به تصمیم‌گیری‌های نادرستی هم شود بنابراین باید اطلاعات دقیق داشته باشیم که بتوانیم مبتنی بر آن تصمیمات درستی بگیریم. بنابراین داشتن اطلاعات و آمار درست و دقیق مهم‌ترین بخش در تصمیم‌گیری است.

مروری اجمالی بر گزارش پایش فقر وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی در سال ۱۳۹۹

برآوردهـای اولیـه نشـان می‌دهـد که خط فقـر متوسـط کشـوری بـه طـور سـرانه در سـال ۱۳۹۹ بـه یـک میلیـون و دویسـت و پنجــاه و چهــار هــزار تومــان رســیده کــه نســبت بــه خــط فقــر ســال ۱۳۹۸ رشــد ۳۸ درصـدی داشـته اسـت. از منظـر متغیرهـای اقتصـاد کلان، عـدم رشـد تولیـد ناخالـص داخلـی و ایجـاد ثـروت جدیـدی نسـبت بـه سـال قبـل، افزایـش احتمـال بیــکاری در گروه‌هــای پاییــن درآمــدی و همچنیــن رشــد بیشــتر شــاخص قیمــت خــورا ک در ســال ۱۳۹۹ نســبت بــه ســال ۱۳۹۸، به‌طورکلــی بهبــود در وضعیــت خانـوار در سـال ۱۳۹۹ را نشـان نمی‌دهـد. از منظـر شـاخص‌های فقـر نیـز در سـال ۱۳۹۹، رشـد ۳۸ درصـدی خـط فقـر، افزایـش سـهم خـورا ک از کل هزینـه خانـوار از ۱.۲۲ درصـد بـه ۴.۲۳ درصـد بـه همـراه رشـد منفـی ۱۴ ماهـه هزینه‌هـای مصرفـی در سـال ۱۳۹۸ کـه تـا مـاه خـرداد سـال ۱۳۹۹ نیـز ادامـه یافتـه، باعـث می‌شـود تـا بـا احتمـال زیـاد، خانوارهـای دهک‌هـای پاییـن درآمـدی، در سـال ۱۳۹۹ مجـددا رفـاه بیشـتری را نسـبت بـه قبـل از دسـت داده و در نتیجـه نـر خ فقـر افزایـش یابـد.

در بخشی از این گزارش آمده است : «برآوردها نشــان می‌دهد که خط فقر در ســال ۱۳۹۹ نســبت به ســال ۱۳۹۸ رشد ۳۸ درصدی داشته و به عدد ۱ میلیون و ۲۵۴ هزار تومان ســرانه در ماه رســیده که بر این اســاس خط فقر یک خانوار ســه و چهار نفره به ترتیب ۲ میلیون و ۷۵۸ و ۳ میلیون و ۳۸۵ هزار تومان خواهد بود.

 با رشد شدید خط فقر طی ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸، نر خ فقر از ۲۲ درصد در سال ۱۳۹۶ به ۳۲ درصد در سال ۱۳۹۸ رسیده به این معنا که در سال ۱۳۹۸، ۳۲ درصد از جمعیت کشور معادل ۵.۲۶ میلیون نفر زیر خط فقر قرار دارند. مهم‌تریــن عامــل اثرگذار بر وضعیت معیشــت خانــوار و افزایش خط و نر خ فقر، تحولات اقتصاد کلان طی یک دهه گذشــته و به خصوص در سال ۱۳۹۹ بوده است که بر اساس آن نمی‌توان انتظار بهبود در وضعیت معیشت خانوارهای ایرانی را داشت.»

در بخشی از این گزارش در زیر عنوان «کاهش رفاه و بدتر شدن وضعیت معیشتی همه گروههای درآمدی»، با مروری بر انواع تورم کرده است، اشاره شده است: «در کنار تورم‌های بالا و افزایش هزینه‌های زندگی، رشــدهای اقتصادی منفی باعث شــده اســت تا درآمد جدیدی متناســب با افزایش هزینه‌ها ایجاد نشــود به‌ طوری‌که درآمد ســرانه ایرانیان در ســال ۱۳۹۸ نســبت به ســال ۱۳۹۰ در حدود ۳۳ درصد کاهش داشته است. ســال ۱۳۹۹ با شــوک کرونا آغاز شــد و همین موضوع باعث شد تا در کنار رفاه ازدست‌رفته در دهه ۱۳۹۰، سال ۱۳۹۹ شرایط بدتری را برای معیشــت خانوارها در پی داشــته باشــد. کاهش اشــتغال باعث کاهش رفاه و بدتر شــدن وضعیت معیشــت خانوار می‌شــود. هرچند از وضعیت مصرفی خانوار در سال ۱۳۹۹ هنوز اطلاع دقیقی در دســترس نیســت، اما داده‌های شاپرک نشان می‌دهد که سهم هزینه‌های خوراک از کل هزینه‌های خانــوار (بــه عنــوان یــک شــاخص رفاهی کــه هرچه کمتر باشــد بــه معنای رفاه بیشــتر اســت) در ســال ۱۳۹۹ افزایش یافته اســ، ت به‌طوریکه سهم خوراک از کل هزینه در سال ۱۳۹۹ به ۴.۲۳ درصد رسیده که نسبت به سال ۱۳۹۸ که ۱.۲۲ درصد بوده افزایش داشته و نشان‌دهنده کاهش سطح رفاه خانوار است همچنین بر اســاس این داده‌ها مجموع هزینه‌های مصرفی خانوار در ســال ۱۳۹۸ تا ماه دوم ســال ۱۳۹۹ همواره رشــد منفی داشــته کــه وام یــک میلیــون تومانی کرونــا نقش مؤثری در مثبت شــدن رشــد هزینه‌های مصرفی خانوار از ماه ســوم ســال ۱۳۹۹ داشته است. بنابرایــن، در مجمــوع تغییــرات وضــع اقتصــاد کلان باعــث بدتر شــدن وضعیــت معیشــت خانوارهــای ایرانی در دهــه ۱۳۹۰ و همچنین در سال ۱۳۹۹ شده و انتظار داریم تا نر خ فقر در این سال نیز نسبت به سال ۱۳۹۸ افزایش داشته باشد.»

در این گزارش در توضیح نرخ فقر نیز آمده است: «نرخ فقر در ســال ۱۳۹۸ به حدود ۳۲ درصد رســیده که بالاترین نر خ طی ده ســال گذشــته اســت. نر خ تورم بالا به خصوص از ســال ۱۳۹۷، رکود اقتصادی و کاهش پیوســته درآمد ملی ســرانه باعث شــده اســت تا خانوارهای ایرانی به طور مکرر طی ده سال گذشته با کاهش رفاه مواجه بوده و در نهایت در سال ۱۳۹۸ در حدود ۵.۲۶ میلیون نفر در زیر خط فقر قرار داشته باشند.»