به گزارش آتیه آنلاین، با نگاهی به شرایط بازار کار کشور و شاخص‌های مرتبط با میزان نیاز اشتغالزایی و نرخ‌های اشتغال و بیکاری، عدم توازن و تناسب عرضه و تقاضا در بازار کار و بیکاری بخشی از جامعه در قالب نیروهای متخصص تحصیلکرده، کارگران ماهر و همچنین افراد در گروه‌های خاص مانند معلولان از مسائل و مشکلات افراد در حوزه اشتغال در کشور بشمار می رود.

معلولان به عنوان بخشی از جامعه که با مسائل بسیاری مانند هزینه بالای بهداشت و درمان، عدم متناسب سازی در سطح شهرها، مشکلات روحی ناشی از شرایط موجود روبرو هستند، با وجود آسیب‌های فراوان ناشی از سیاستگذاریهای اشتباه، نبود بسترهای اشتغال، بخصوص اجرایی نشدن قانون در حوزه اشتغال معلولان را نیز در جامعه تجربه کرده و در خصوص یافتن شغل مناسب با مشکلات فراوانی مواجه هستند که نیازمند سیاستگذاری و برنامه ریزی بلندمدت دولت و دستگاه های اجرایی مرتبط در این حوزه است.  

اشتغال در قالب قانون جامع حمایت از معلولان

قانون جامع حمایت از معلولان پس از فراز و فرودهای فراوان در اسفندماه سال ۱۳۹۶ در مجلس شورای اسلامی، تصویب و مورد تائید شورای نگهبان قرار گرفت و این قانون تلاش دارد به مهمترین نیازهای جامعه هدف بهزیستی و یا معلولان که رفع تبعیض از استخدام و اشتغال و حضور در جامعه است پاسخ گوید و در واقع موضوع اشتغال به عنوان یکی از اساسی‌ترین نیازهای افراد، در قالب این طرح مورد توجه و سیاستگذاری قرار گیرد.

نقش دولت در اشتغالزایی برای معلولان

بر اساس ماده یک قانون جامع حمایت از معلولان، دولت موظف است زمینه‌ لازم را برای تأمین حقوق معلولان را فراهم و حمایت‌های لازم را از آنها به عمل آورد و همچنین بر مبنای ماده هفت قانون جامع حمایت از معلولان، دولت وظیفه دارد جهت ایجاد فرصت‌ شغلی افراد معلول، ‌تسهیلاتی مانند؛ اختصاص حداقل سه درصد (۳%) استخدام دستگاههای دولتی و عمومی به افراد معلول، تأمین حق بیمه سهم کارفرما توسط سازمان بهزیستی و پرداخت آن به‌ کارفرمایانی که افراد معلول را به کار می‌گیرند، پرداخت تسهیلات اعتباری خود اشتغالی به افراد معلول، اختصاص حداقل شصت درصد (۶۰%) از پستهای سازمانی تلفنچی (اپراتورتلفن) دستگاههای دولتی به افراد نابینا و کم بینا و معلولان‌جسمی حرکتی و اختصاص حداقل شصت درصد (۶۰%) از پستهای سازمانی متصدی دفتری و ‌ماشین‌نویسی دستگاهها، شرکتها و نهادهای عمومی به معلولین جسمی حرکتی را فراهم کند.

گفتنی است که براساس قانون، سازمان بهزیستی کشور مجاز است در قالب اعتبارات مصوب خود، ‌صندوق فرصت‌های شغلی معلولان و مددجویان بهزیستی را ایجاد و اساسنامه آن رابه‌تصویب هیأت وزیران برساند و همچنین سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور موظف است آموزش‌های لازم فنی‌ و حرفه‌ای را متناسب با بازار کار برای معلولان به صورت رایگان و تلفیقی تأمین کند.

آمار جمعیتی معلولان در ایران و جهان

طبق آمارهای جهانی حدود ۱۵ درصد از جمعیت جهان یعنی بیش از یک میلیارد نفر با نوعی از معلولیت زندگی می‌کنند. افراد دارای معلولیت، در حوزه‌های مختلف از جمله اجتماع، اقتصاد و آموزش امکان مشارکت کمتری دارند و در مقایسه با افراد بدون معلولیت با مشکلات اقتصادی بیشتری روبرو هستند.

در ایران، افراد دارای معلولیت بخش قابل توجهی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و مطابق گزارش سازمان بهداشت جهانی، به ‌طور متوسط هر صد ایرانی در مجموع ۹.۳ سال با نوعی از معلولیت زندگی می‌کنند و این رقم درکشورهای توسعه یافته مانند آلمان ۶.۸، هلند ۶.۴، سوئد ۶.۸ و در کشورهای غیرتوسعه یافته مانند چاد ۱۳.۶، نیجریه ۱۳.۲ و زامبیا ۱۴.۲ است.

بر اساس تازه‌ترین داده‌های آماری حوزه جمعیت سازمان بهزیستی کشور، طی سالهای ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ میزان ۲.۱ درصد از جمعیت کل کشور را جامعه معلولان تشکیل می‌دهند که البته با توجه به آمارهای اعلامی مختلف در این حوزه که حکایت از سهم ۱۰ درصدی معلولان از جمعیت کشور دارد که نشاندهنده آمار دقیق در این حوزه است.

استخدام معلولان بر اساس قانون اجرایی شود

رییس‌جمهوری شب گذشته در در حاشیه جلسه فوق‌العاده هیات دولت با اشاره به قانون مربوط به اشتغال معلولان خطاب به مسئولین حاضر در جلسه گفت: باید پیگیری کنید تا به هر میزانی که قانون برای استخدام معلولین الزام کرده، اجرایی شود.

آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی با تاکید بر ضرورت رسیدگی و رفع مشکلات معلولان اظهار داشت: قانون حمایت از معلولان باید به سرعت و به طور جامع و کامل اجرایی شود.

وی به مناسبت روز جهانی افراد دارای معلولیت در دیدار جمعی از نمایندگان جامعه معلولان کشور افزود: امروز برای یادآوری و توجه همه مدیران و دست اندرکاران به معلولین عزیز کشور است و برای رسیدگی به مشکلات آنان وظیفه و مسئولیت داریم.

آیت‌الله رئیسی همچنین بر اجرای قانون در زمینه استفاده معلولان از وسایل حمل و نقل (قطار و هواپیما) که به صورت تخفیف در نظر گرفته شده است، تاکید کرد و خواستار فعال شدن صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی معلولان شد.

رئیسی با تاکید بر اینکه اراده دولت بر این است که معلولان بیش از رنج معلولیت، سختی و رنج بیشتری نداشته باشند، اضافه کرد: در جمع معلولان چهره‌های شاخص و فرهیخته‌ای وجود دارد که می‌توانند به دولت کمک کنند و از مسئولین می‌خواهم که از ظرفیت آنان استفاده کنند.

تاکید عبدالملکی بر الزام اشتغال سه درصدی

«حجت الله عبدالملکی» وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی هفته جاری در نشست تخصصی با جامعه نابینایان و انجمن‌های فعال در امور نابینایان به مناسبت روز جهانی عصای سفید با تاکید بر الزام استخدام سه درصدی معلولان، اظهار داشت: رییس سازمان بهزیستی و معاونت‌ها موظف هستند اقدامات و عملکرد را در حوزه‌های مختلف از جمله اشتغال معلولان به صورت اعم و نابینایان به صورت خاص منتشر کنند.

وی با تاکید بر اینکه مسوولان دستگاه‌های مربوطه بدانند که برای فروردین ۱۴۰۱ گزارشی در حوزه اقدامات برای معلولان تهیه خواهد شد که  گزارش آن را به رهبر معظم انقلاب و کم وکاستی‌ها را به مراجع قضایی اعلام و پیگیری قضایی می‌کنیم، تصریح کرد: در ماده ۱۵ قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت، الزام قانون است سه درصد از استخدام ها باید از جامعه معلولان باشد، در همین قانون مجازات هم تعیین شده است.  

کمیته ویژه اشتغال معلولان تشکیل می‌شود

«محمود کریمی بیرانوند» سرپرست معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی روز گذشته  از تشکیل کمیته ویژه اشتغال معلولان زیرنظر مستقیم این معاونت با محوریت مهارت یابی، شناسایی و کاریابی خبر داد.

وی در نشستی با حضور معلولان افزود: در هفته آینده کمیته ای مخصوص اشتغال این قشر با حضور همه دستگاه های مرتبط و سازمان های مردم نهاد ایجاد می کنیم.

بیرانوند با تاکید بر اینکه برای رسیدن به اهداف، کمیته مدنظر باید دارای سه رکن باشد تاکید کرد: رکن مهارت‌یابی و مهارت‌سازی با کمک و حمایت سازمان فنی و حرفه ای کشور، رکن شناسایی با درنظر گرفتن جانب عرضه و تقاضا با کمک و حمایت سازمان بهزیستی کشور و رکن کاریابی با حمایت و کمک وزارت کار، سازمان بهزیستی کشور و سازمان های مردم نهاد فعال در عرصه معلولان از ارکان مهم کمیته اشتغال معلولان خواهد بود.

وی ادامه داد: موضوع حمایت و اشتغال معلولان جزء رویکردهای ویژه وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی است. بر همین اساس درنظر داریم برای هر فرصت اشتغال جانب عرضه کالا و تقاضای بازار را منطقی و علمی بسنجیم، داده های مرحله اول را تحلیل و بررسی و براساس داده ها برنامه های ایجاد فرصت های شغلی را سیاست گذاری و اجرایی کنیم.

سرپرست معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار با بیان اینکه افراد توان یاب دارای ویژگی هایی هستند که افراد سالم ندارند، افزود: براساس یک منطق و تجربه می توان گفت که بعضی از مسئولیت ها و مشاغل را افراد معلول بهتر از افراد سالم انجام می دهند و این دلیل بر تمرکز تقویت توانایی های معقول توان‌یابان است و این در حالی است که مشاغلی داریم که ویژگی ها و مشخصه های خاصی را برای فرد داوطلب نیاز دارد و متناسب با شرایط معلولان است.

بیرانوند گفت: وظیفه تطبیق شرایط شغلی و شرایط جسمی فرد شاغل برعهده معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال و بهزیستی  است.

ظرفیت‌های حمایتی مندرج در قانون، اساس نگاه یکسان به افراد جامعه در توزیع امکانات، شرایط و فرصت‌ها، بهرمندی از توانایی‌ها و دانش جامعه معلولان در راستای ارتقای کمی و کیفی توسعه در کشور و شرایط خاص معلولان و ضرورت ایجاد بسترهای زندگی، اشتغال و فعالیت گسترده برای این قشر از جامعه، وضعیتی را فراهم آورده است تا بر اساس آن دولت ها با سیاستگذاری و برنامه‌ریزیهای اثربخش و مستمر و دیدگاه ویژه به جامعه معلولان در بودجه سالانه، علاوه بر زمینه‌سازی در رفع مشکلات جاری معلولان، موضوع اشتغال آنها و رفع بیکاری این بخش از جامعه را با سیاستگذاری و حمایت مالی مناسب با استفاده از ظرفیت همه دستگاه‌ها در دستور کار داشته باشد تا مشکل اشتغال آنها به عنوا یکی از مسائل اساسی و مهم رفع شود.