به گزارش آتیه آنلاین به نقل از تسنیم، ایران به دلیل قرار گرفتن در منطقه خشک و نیمه خشک در طی چند سال گذشته با بحران کم آبی و خشکسالی مواجه شده است و یکی از این مناطق فلات مرکزی ایران به خصوص اصفهان و رودخانه زاینده رود بوده است.

رودخانه زاینده رود که به آن زنده رود گویند در بالادست استان یزد واقع شده است و به‌عنوان بزرگترین رودخانه واقع در منطقه مرکزی ایران از گذشته‌های دور دارای نقش مهم و حیاتی در شکل‌گیری شهرها و روستاهای مختلف و تامین آب در ناحیه مرکزی ایران بوده است. در حال حاضر نیز این رودخانه به‌عنوان مهمترین منبع تامین آب حوضه فلات مرکزی محسوب می‌شود به‌طوری که تامین آب شرب قریب به ۵ میلیون نفر از ساکنان این منطقه در چهار استان اصفهان، چهارمحال و بختیاری، یزد و مرکزی و همچنین تامین آب صنایع بزرگ ملی و کشاورزی این منطقه را تامین می کند. از این رو می توان این رودخانه را یکی از منابع آبی با ارزش کشور محسوب کرد.

در واقع اصفهان یک کلان شهر در حوضه رودخانه زاینده رود است که مواردی از قبیل اقلیم، موقعیت، پیشرفت صنعتی و غیره سبب جذب جمعیتی مهاجر به منطقه شده است که کمبود شدید آب را به دنبال داشته است، این امر در کنار مجموعه تصمیمات و برنامه ریزی‌های موفق و ناموفقی که در طی سال‌های گذشته اخذ شده، شرایطی را به وجود آورده که بیش از هر زمانی اوضاع و بحران کم آبی کشور به تصمیمات صحیح در زمینه مدیریت پیوسته و یکپارچه منابع احتیاج دارد تا از این بحران گذر کند.

در این باره علی طالبی رئیس انجمن علمی آبخیزداری با تاکید بر ضرورت اتخاذ مدیریت جامع و یکپارچه در حوضه‌آبخیز زاینده رود معتقد است: تغییر و تحولاتی که نیم قرن اخیر در حوضه زاینده رود به وقوع پیوسته است، ضمن برهم زدن نظام سنتی بهره‌برداری از این رودخانه، مشکلات و چالش های بسیاری را در مدیریت منابع آب به وجود آورده است جهت بیرون رفتن از این وضعیت رویکردهای اساسی وجود دارد که باید از طومار شیخ بهایی که برای حوضه آبخیز زاینده رود طراحی شده بود استفاده نمود و با بکارگیری این دانش سنتی و با ارزش (طومار شیخ بهایی) می توان به مدیریت جامع، یکپارچه و بهم پیوسته در حوضه آبخیز دست یافت و باید توجه داشت در مدیریت و اجرای برنامه های در جهت توسعه و پایداری حوضه آبخیز، مرز استانی مانع از این اهداف باارزش نشود و باید دیدگاه جامع به منابع طبیعی کشور داشت.

به گفته رئیس انجمن آبخیزداری جهت رفع مشکل کمبود آب، که خود به تنهایی یک معضل اساسی در چند سال اخیر مطرح شده است، ضروری است در اقدامی اساسی و قدرتمند، ابتدا به برداشت های غیرقانونی خاتمه داده شود؛ و همچنین با توجه به مشکلات مطرح شده و بهره برداری شدید و الگوی مصرف نادرست، برای مقابله با این بحران، اتخاذ تصمیمات مبتنی بر مدیریت ریسک و پذیرفتن شرایط طبیعی همچون کمبود آب و افزایش بهره وری و اصلاح الگوی کشت ضروری است.

آبخیزداری؛ تنها راه عملی نجات رودخانه زاینده رود

همچنین  سیدحسین سیدحسینی کارشناس آبخیزداری نیز معتقد است:  تنها راه عملی برای نجات از وضعیت بحرانی رودخانه زاینده رود اجرای سه رویکرد آبخیزداری در حوضه های آبخیز طبیعی، حوضه های شهری و حوضه های روستایی وابسته به آب زاینده رود است. اجرای این طرح ها با توجه به عرصه های وسیع و از سوی دیگر محدودیت ها تنها در بخش دولتی، در صورت همکاری و مشارکت دستگاه های دولتی، غیردولتی و مردم به سه شکل مدیریتی مذکور قابل اجرا خواهد بود.

به گفته این کارشناس آبخیزداری، بخش اعظم آب ورودی به زاینده رود از حوضه‌های طبیعی می‌باشد که تنها ۲۰ درصد از آب استحصالی از این حوضه‌ها وارد زاینده رود می‌شود که در صورت اجرای عملیات آبخیزداری، ۲۰ درصد آب ورودی به زاینده رود به حدود ۷۰ درصد افزایش خواهد یافت که همین مقدار موجب احیای زاینده رود خواهد شد.