به گزارش آتیه آنلاین، متروپلیس نام انجمن جهانی کلانشهرهاست. این انجمن یک سازمان غیردولتی و غیرانتفاعی مستقل و غیرسیاسی است که از سوی متخصصان مدیریت شهری، شهرسازی و معماری به‌ویژه شهرداری پاریس در سال1984 برپا شده و با همکاری متخصصان رشته‌های دیگر ازجمله محیط‌زیست، روانشناسی شهری، جامعه‌شناسی اقتصاد و مدیریت از سراسر جهان گسترش یافته است. ازاین‌رو می‌توان گفت این انجمن نهادی با پیشینه کم و بیش طولانی و تجربه‌ای پربار در شناخت چالش‌ها، توسعه پایدار همه‌سویه، پرداختن به شهروندی و جامعه شهری، و نوآوری‌های شهری کلانشهرهایی از قاره‌های گوناگون جهان به‌شمار می‌رود.

شاید در شرایطی که مردم درگیر چالش‌هایی روزمره هستند این پرسش پیش‌آید که کارکرد این انجمن‌ و سازمان‌هایی مانند آن چیست و هدف‌ها و کار آنان چگونه با زندگی مردم پیوند دارد. این انجمن 90عضو دارد که بیشتر آنها شهرداران کلانشهرها و وزیران شهرسازی (نمایندگان دولت‌ها) هستند. شهرهایی که از نظر موقعیت و اثرگذاری اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و جمعیتی در بین سایر شهرها سرآمد باشند و برپایه تعریف سازمان ملل متحد، شهری که بیشتر از 4 میلیون نفر جمعیت داشته باشد کلانشهر نامیده می‌شود. کلانشهرها دربردارنده یک شهر بزرگ با جمعیت میلیونی و چندین شهر هم‌پیوند (اقماری) هستند و هم جمعیت زیاد، فشردگی خدمات و زیرساخت‌ها و هم چالش‌هایی پیچیده از ویژگی‌های آنها برشمرده می‌شوند. این ناهمانندی‌های میان شهرها و کلانشهرها نیازمند رویکردها و روش‌هایی متفاوت برای برنامه‌ریزی، سیاستگذاری و اداره کردن است. از این‌رو انجمن جهانی متروپلیس می‌تواند نهادی اثرگذار برای هم‌اندیشی درباره چالش‌های همانند یا همایند، با هم‌رسانی روش‌های رویارویی با دشواری‌ها، پایش چگونگی (کیفیت) زندگی شهروندی و پرداختن به شبکه‌ای از مدیران شهری با چارچوب و رویکرد گسترش پایدار کلانشهرها برپایه «شهری برای همه» و توجه به نوآوری‌های اجتماعی و بهسازی‌های زیرساختی باشد.

رویکرد متروپلیس توان‌افزایی جامعه جهانی با نگاه ویژه به شهرها، برای پایداری در برابر سیاست‌های یک‌سویه‌گر و مبارزه با ویژه‌سالاری و خودکامگی برخی نهادهای چیره بر روندهای توسعه جهانی بوده است. متروپلیس در سال1993 کار تهیه و تدوین طرح همکاری‌های فنی برای باهم‌رسانی دانش فنی و تجربه‌ها در میان عضوها را به سرانجام رساند. همچنین این سازمان در مؤسسه آموزشی متروپلیس که در مونترال کاناداست کار آموزش و برگزاری همایش‌های گوناگون را به پیش برده است. به سخن دیگر در چشم‌انداز و هدف‌های این انجمن نقش مردم و چگونگی زندگی برابر و شایسته برای همه،

برجسته است.

در انجمن متروپلیس حوزه آسیایی بیشترین عضو را دارد و از میان کلانشهرهای جمهوری اسلامی ایران تهران (پایتخت) از سال1392، تبریز، اصفهان، مشهد و شیراز عضو هستند. در میان کلانشهرهای ایران مشهد توانسته است نخستین دفتر منطقه‌ای خاورمیانه زنان را راه‌اندازی کند. این دفتر در شبکه جهانی زنان کارمی‌کند. شبکه همکاری، دانش‌افزایی و همکاری در میان زنان، مدیران و کارشناسان متخصص و کنشگر بومی، ازجمله هدف‌های راه‌اندازی این دفتر بوده است. در آخرین مجمع انجمن جهانی متروپلیس دکتر پیروز حناچی، شهردار تهران، به‌عنوان نایب‌رئیس متروپلیس انتخاب شد.

اهمیت این انتخاب به‌ویژه در هنگامی که کشورمان آماج فشارها و تنش‌آفرینی‌های گوناگون از سوی قدرت‌طلبان جهانی و برخی همراهان منطقه‌ای و خاورمیانه‌ای‌شان بوده، و دشواری‌های برخاسته از تحریم‌های ظالمانه مردم و هم همه‌گیری کووید-19 کار را بر همگان سخت‌تر کرده، گویای سیاست‌های درست، کنشگری ‌بهنگام و روند اثرگذار در برنامه‌های شهری است. از آن جمله پایداری خدمات اجتماعی به‌ویژه در میان گروه‌های اجتماعی در خطر آسیب (گرمخانه‌ها، مرکزهای بازتوانی اجتماعی، مدرسه‌های پرتو ویژه کودکان کار و خیابان)، خدمات نگهداشت و زیرساخت‌های پایه ازجمله مدیریت آب‌های سطحی و زیرسطحی، تبلیغات و آموزش‌های شهری، رویدادهای فرهنگی و اجتماعی (مانند فراخوان‌های شهروندی و نقاشی کودکان)، برابری‌خواهی و دسترس‌پذیری از راه هنر عمومی شهری، پایداری خدمات شهری و تلاش برای دسترس‌پذیرتر کردن شهر برای همگان است. این نقش‌های اثربخش‌تر ازجمله عضویت دکتر اسکندرپور شهردار شیراز در هیأت‌مدیره هم نشانه دیگری از روند بهبود سیاست‌های شهری به سود همگان، تلاش اثرگذار برای پیشبرد طرح‌هایی ارزش‌آفرین برای مردم (نه ویژه‌کاران) و کنشگری سازنده نهادهای کلانشهری (شوراها و شهرداری‌ها) ایرانی در سازمان‌های جهانی مستقل است. پرداختن به این دستاوردهای ارزشمند نباید تنها به گروه‌های تخصصی محدود شود. شایسته است همه مردم بدانند در سال‌هایی با کمترین درآمدها، در سخت‌ترین تحریم‌های ظالمانه جهانی، و تلنباری از پیچیده‌ترین دشواری‌ها شوراهای شهری و روستایی و شهرداری و دهیاری‌ها با همه توان کوشیده‌اند تا هم نقش خود در فضای داخلی را برای کاستن از فشار بر مردم ایفا کنند و هم برپایه دانش و تخصص خویش در نهادهای جهانی مستقل صدای دیپلماسی شهری مردم کشورشان باشند. امید که این دستاورد ارزشمند به یافتن راه و روش‌هایی بهتر برای فراهم‌سازی زیرساخت‌ها، پیشبرد سازنده‌تر همکاری در طرح‌ها و بهبود زندگی همگان بینجامد. این دستاورد به راستی از آن جامعه شهروندی مقاوم، کنشگر و آینده‌ساز در کلانشهرهای ایرانی بوده است. چنین خبرهای خوبی بیش باد./همشهری

الهام فخاری-عضو شورای اسلامی شهر تهران