به گزارش آتیه‌آنلاین، «الکساندر لوکاشنکو»، رئیس‌جمهوری بلاروس این روزها بار دیگر بدل به سوژه دست اول رسانه‌های جهان شده است. از هفته گذشته که این کشور یک هواپیمای خطوط هوایی رایان ایر را از روی هوا ربوده و یکی از منتقدان دولت را در آن بازداشت کرد، توجه‌ها بار دیگر به بلاروس جلب شده است.

موج جدید تحریم‌ها

کشورهای غربی نشان دادند که بنا ندارند ماجرای هواپیمای رایان ایر را به این راحتی‌ها فراموش کنند. وزرای خارجه آلمان، لوکزامبورگ و لیتوانی روز پنج‌شنبه اعلام کردند که تحریم‌های تازه اتحادیه اروپا علیه بلاروس منابع اصلی درآمدهای اقتصاد این کشور در زمینه سوخت‌های فسیلی و پتاس را متاثر خواهد کرد. یورونیوز گزارش داد که بلاروس یکی از مهم‌ترین تامین کنندگان «پتاس» در اروپا و جهان است. از سوی دیگر وزرای خارجه ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا پیش از نشست لیسبون، نسبت به «منحرف کردن پرواز رایان ایر توسط دولت بلاروس و بازداشت روزنامه‌نگار مخالف و همراه او» واکنش نشان دادند. به گفته وزاری خارجه اروپایی تحریم‌های جدید علیه مینسک این بار «فراتر از هدف قراردادن افراد و مقام‌ها» خواهند بود.

«جوزپ بوررل»، نماینده دستگاه سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در این نشست گفت: «‌هواپیماربایی و بازداشت دو مسافر کاملاً غیرقابل قبول است و بدین ترتیب همین امروز بحث در مورد اجرای تحریم‌های کوتاه مدت و اقتصادی علیه بلاروس را آغاز خواهیم کرد». «ژان آسلبورن»، وزیر خارجه لوکزامبورگ، نیز در سخنان خود تاکید کرد که «پتاس» باید هدف اصلی تحریم‌ها علیه دولت الکساندر لوکاشنکو باشد. آسلبورن گفت: «من فکر می‌کنم کلمه کلیدی پتاس است. ما می‌دانیم که بلاروس مقدار زیادی پتاس تولید می‌کند و یکی از بزرگترین تامین کنندگان در سطح جهان است. فکر می‌کنم اگر ما در این زمینه درست مدیریت کنیم، می‌توانیم به لوکاشنکو آسیب برسانیم.»

از سوی دیگر، «هایکو ماس»، وزیر خارجه آلمان نیز گفت که اتحادیه اروپا قصد دارد به قرارداد و معاملات تجاری با مینسک حمله کند و دارایی‌های دولت را با چالش جدی مواجه کند. «گابریلیوس لندزبرگیس»، وزیر خارجه لیتوانی، کشور هم‌مرز با بلاروس هم تاکید کرد که تحریم‌ها باید منابع نفتی این کشور را نشانه بگیرند. وزرای خارجه اتحادیه اروپا کمتر از یک ماه دیگر درباره اجرایی شدن تحریم‌ها علیه دولت الکساندر لوکاشنکو تصمیم‌گیری خواهند کرد.

این در حالی است که اپوزیسیون بلاروس نیز در این میان ساکت نشسته و خواستار اقدام جدی علیه دولت این کشور شده است. رهبر اپوزیسیون بلاروس رئیس‌جمهوری این کشور را به تبدیل کردن بلاروس به «کره شمالیِ اروپا» متهم کرد. به گزارش دویچه وله، «سوتلانا تیخانوفسکایا»، رهبر اپوزیسیون بلاروس که از طریق یک ویدئو کنفرانس در پارلمان اروپا سخنرانی کرد، خواستار یک سری اقدامات ملموس و جدی از جمله اعمال ممنوعیت بر سرمایه‌گذاری خارجی و بر عمده صادرات بلاروس مانند محصولات نفتی و فلزی، کودهای پتاس و چوب شد. رهبر اپوزیسیون بلاروس گفت: «رویکرد کنونی اتحادیه اروپا نسبت به بلاروس کارساز نیست. این رویکرد، رفتار لوکاشنکو را که شدیداً احساس معافیت از مجازات دارد، تغییر نداده است». وی به اتحادیه اروپا هشدار داد که مطمئن شود واکنشش تنها به رویداد اخیر در خصوص فرود اجباری یک هواپیمای خط هوایی رایان ایر در مینسک محدود نشود. سوتلانا تیخانوفسکایا گفت: «شما باید این وضعیت را به طور کامل حل کنید یا با رویدادهای مشابه مواجه می‌شوید».  وی افزود: «‌بلاروس به عنصر نامطلوب اروپا تبدیل شده، کشوری خطرناک و غیرشفاف. جامعه بین‌الملل باید بدون معطلی یک کنفرانس در سطح مقامات عالی‌رتبه در خصوص این بحران در بلاروس برگزار کند و باید به طور علنی و قاطعانه سیاست عدم به رسمیت شناختن این رژیم را حفظ کند».

بی‌تفاوتی مینسک

لوکاشنکو و متحدانش البته نشان داده‌اند که توجه چندانی به این اظهارات نشان نمی‌دهند و چندان خود را از تک و تا نینداخته‌اند. بر اساس گزارش خبرگزاری وابسته به تلویزیون دولتی بلاروس، رئیس‌جمهوری این کشور اظهار کرد که غرب از تحقیق درباره فرود اجباری هواپیمای مسافربری رایان ایر در شهر مینسک خودداری می‌کند. به گزارش اسپوتنیک، الکساندر لوکاشنکو در ادامه اظهاراتش گفت: «من به شکلی مشروع عمل کردم، من از مردم محافظت کردم، من هم‌راستا با قوانین بین‌المللی عمل کردم. هواپیما در نزدیکی نیروگاه هسته‌ای بلاروس از مسیرش برگشت. چه اتفاقی می‌افتاد اگر که سیستم‌های ایمنی نیروگاه هسته‌ای بلاروس در حالت هشدار کامل قرار می‌گرفتند؟». لوکاشنکو پیشتر گفته بود که به خاطر پرواز هواپیمای رایان ایر بر فراز نیروگاه چرنوبیل اقدام به ربایش این پرواز کرده بود؛ اظهارنظری که البته با واکنش تعجب‌برانگیز متخصصان حوزه هوایی مواجه شده بود.

لوکاشنکو همچنین تاکید کرد که بدخواهان بلاروس، چه در خارج از این کشور و چه در داخل آن از سازماندهی اغتشاشات رو به مرحله «خفه کردن» آورده‌اند. وی در سخنرانی برای قانون‌گذاران، کمیسیون قانون اساسی و نهادهای اداری دولتی بلاروس گفت: «بدخواهان بلاروس از مرحله سازماندهی اغتشاشات به مرحله خفه کردن رسیده‌اند». به گفته لوکاشنکو، بدخواهان در خارج از بلاروس و داخل آن «شیوه‌های حمله علیه دولت را تغییر داده‌اند». وی افزود: «آن‌ها از خط قرمزهای زیادی عبور کردند، آن‌ها از مرزهای عقل سلیم و اخلاق انسانی عبور کردند».

وی به غرب هشدار داد کشورش به هرگونه تحریم، حمله و تحریک علیه خود پاسخی سخت خواهد داد. لوکاشنکو به پارلمان کشورش گفت: «ما واکنشی تند به هرگونه تحریم، حمله و تحریک نشان خواهیم داد. نه به این خاطر که بخواهیم یک درگیری در وسط قاره راه بیندازیم، ما به اندازه کافی درگیری داشته‌ایم. تنها به این خاطر که شما در غرب برای ما انتخاب دیگری نگذاشته‌اید. ما باید همین حالا شما را متوقف کنیم چون فردا ممکن است بیش از حد دیر باشد.»

رئیس دولت بلاروس از سوی دیگر از حمایت کاخ کرملین برخوردار است که از زمان شروع بحران در این کشور بارها نشان داده که بنا ندارد در برابر فشار غرب علیه میسنک سرخم کند. این نکته را نیز باید اضافه کرد که کاخ سفید روز گذشته (‌شنبه) اعلام کرد که آمریکا در حال بررسی و تهیه یک لیست از تحریم‌ها علیه اعضای کلیدی دولت الکساندر لوکاشنکو در ارتباط با نقض‌های در جریان حقوق بشری و فساد است. این اظهارات از سوی مقام‌های آمریکایی در حالی مطرح شده که «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهوری روسیه به همتای بلاروسی خود حمایت و پشتیبانی در بحبوحه بن‌بست به وجود آمده لوکاشنکو با غرب را پیشنهاد کرده است. پوتین در جریان دیدار با لوکاشنکو در شهر سوچی واقع در جنوب روسیه از وی استقبال گرمی داشت و پیشنهاد کمک و پشتیبانی به وی ارائه داد.

با این وجود به نظر می‌رسد که دولت بلاروس و سازوکار سیاسی لوکاشنکو همچنان حامی سفت و سختی داشته و بنا نیست وضعیت در این کشور با تحریم‌های جدید اروپا و آمریکا تغییری کند.

گزارش: فرزاد سیف‌نیا