دکتر ایرج خسرونیا در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین، درباره عملکرد فشارخون اظهار کرد: انقباض و انبساط قلب، منجر به پمپاژ خون در رگ‌ها می‌شود. عمل پمپاژ خون همراه با فشاری است که عمل خونرسانی را به اندام‌های بدن از مغز گرفته تا نوک انگشتان، میسر می‌کند. بنابراین هنگامی که قلب می‌تپد فشاری از جانب خون به دیواره داخل رگ‌ها وارد می‌شود؛ این فشار وارد شده از جانب خون به درون شریان‌ها، فشارخون سیستولیک (ماکسیمم) نامیده می‌شود.

وی اظهار کرد: پس از اتمام انقباض، بطن‌های قلب لحظه‌ای به حالت استراحت در می‌آیند تا دوباره بتوانند پر از خون شده و آماده انقباض بعدی شوند؛ فشاری که در حالت انبساط قلب ایجاد می‌شود، دیاستولیک (مینیمم) گفته می‌شود.

عضو هیات‌علمی دانشگاه شهید بهشتی، با بیان اینکه فشارخون سیستولیک (ماکسیسمم) طبیعی در همه افراد ۱۲۰ میلیمتر جیوه یا کمتر است، گفت: همچنین فشارخون دیاستولیک (مینیمم) نیز ۸۰ میلیمتر جیوه است که این میزان فشارخون در بین افراد مسن و کودکان متفاوت است و در افراد مسن می‌تواند تا ۱۳۰ روی ۸۰ هم برسد.

خسرونیا تصریح کرد: اگر درجه فشارخون، بیشتر از ۱۳۰ باشد، پرفشاری خون یا فشارخون بالا اتفاق می‌افتد و بنابراین فشارخون دیاستولیک و نیز سیستولیک اگر بالاتر از حد طبیعی باشد، فرد دچار فشارخون شده است.

عوامل افزایش فشارخون

وی درباره علت افزایش فشارخون نیز گفت: با افزایش سن، جدار رگ‌ها کم‌کم سخت شده و در نتیجه قلب با پمپاژ بیشتر و قوی‌تر خون‌رسانی به رگ‌ها را انجام می‌دهد. از سوی دیگر، برخی هورمون‌ها و آنزیم‌هایی که در بدن ترشح می‌شود مانند مانند کورتیزول که در غده فوق‌کلیوی ساخته می‌شود، یا مصرف برخی داروها منجر به افزایش فشارخون می‌شود.

این متخصص داخلی، با بیان اینکه فشارخون مختص افراد مسن نیست، افزود: حتی ممکن است کودکان به فشارخون بالا مبتلا شوند و نیز بیماری‌های کلیوی یا انسداد عروق کلیوی و بیماری‌هایی نظیر آئورت یا دریچه میترال، می‌تواند احتمال بروز این بیماری را افزایش دهد. از این‌رو فشارخون باید همواره تحت کنترل باشد تا میزان آن از ۱۲۰ یا ۱۳۰ بیشتر نشود.

بالا بودن مصرف سرانه نمک در کشور

خسرونیا یکی از مهمترین عامل افزایش فشارخون را در بین ایرانی‌ها، مصرف بیش از حد نمک برشمرد و اعلام کرد: مصرف سرانه نمک در کشور بسیار بیشتر از مصرف سرانه سایر کشورها است؛ متاسفانه در تمام غذاهای ما نمک وجود دارد و حتی نانی را که مصرف می‌کنیم و در ماست و دوغ نمک وجود دارد. باید توجه داشت که سبزی‌جات نیز حاوی نمک است که از کانی‌های زمین جذب می‌کند؛ با این حال، سرسفره ما ایرانی‌ها نمکدان قرار دارد و دوباره به غذا اضافه می‌شود.

وی با تاکید براینکه باید از نمک کمتر در غذاها استفاده کنیم، اظهار کرد: نمک به اندازه کافی وارد بدن ما می‌شود و نیازی به استفاده از نمک اضافه در غذا نیست و یکی از توصیه‌های ما به افراد دارای فشارخون، حذف نمک از رژیم غذایی است.

رییس هیات‌مدیره جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران، یکی دیگر از عوامل ایجاد کننده فشارخون را ناشی از استرس و اضطراب برشمرد و گفت: در بسیاری از موارد مشاهده شده است، افرادی که دارای اضطراب و استرس هستند، با فشارخون بالا به پزشک مراجعه می‌کنند.

خسرونیا ادامه داد: همچنین برخی از حرکات ورزشی مانند تند راه رفتن و بالا رفتن از کوه، سبب افزایش فشارخون می‌شود که باید کنترل شود؛ براین اساس، افرادی که وارد مطب می‌شوند به دلیل تحرک، در همان لحظه اول فشارخون او نباید گرفته شود و لازم است پس از گذشت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه و در حالت استراحت، فشارخون آن‌ها کنترل شود تا نتیجه دقیقی به دست آید.

علایم فشارخون

وی یکی از مهمترین علایم این بیماری را سردرد دانست و افزود: در پاره‌ای از موارد خون‌دماغ نیز از دیگر علایم این بیماری محسوب می‌شود؛ هرچند عارضه خون‌دماغ در افرادی که از بیماری خود بی‌اطلاع بوده و تحت درمان نیستند، شانسی است که از سکته‌های قلبی و مغزی جلوگیری می‌کند و اما باید برای کنترل فشارخون، حتما به پزشک مراجعه کنند.

داروهای فشارخون

این متخصص داخلی با بیان اینکه داروهای مختلفی برای کنترل فشارخون وجود دارد، اظهار کرد: این داروها باید تحت نظر پزشک مصرف شود. به ویژه اینکه این بیماری خود دارای عوارضی مانند سرگیجه و سردرد است و مصرف هرنوع داروی اضافه و خودسرانه خطرناک خواهد بود.

آمار نامعلوم افراد مبتلا به فشارخون

خسرونیا با اشاره به در دسترس نبودن آمار دقیق ابتلا به فشارخون در کشور، گفت: این بیماری نیز مانند برخی از بیماری‌ها مانند دیابت، به دلیل ناآگاه بودن برخی از افراد به بیماری خویش، فاقد آمار دقیق است. درحال حاضر برخی از افراد دچار فشارخون هستند؛ اما به دلیل عدم مراجعه به پزشک از بیماری خویش اطلاع ندارند.

توصیه به بیماران

وی توصیه کرد: افراد دارای فشارخون حتما باید دستورات پزشکی خود را رعایت کنند و از مصرف غذاهای چرب و نمک خودداری و مصرف میوه‌جات و سبزی‌جات را جایگزین کنند. در بین غذاهای متداول مردم دو «سم» سفید وجود دارد که یکی نمک و دیگری شکر است که باید از رژیم غذایی حذف شود.  

رییس هیات‌مدیره جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران، تصریح کرد: همچنین یکی از عوامل فشارخون، چاقی است و بنابراین باید با انتخاب رژیم غذایی مناسب، از چاقی جلوگیری شود. همچنین استعمال دخانیات از جمله سیگار و قلیان نیز در ایجاد فشارخون نقش دارد که نباید مصرف شود.