به گزارش آتیه‌آنلاین، دیوان کیفری بین‌المللی (ICC) مستقر در لاهه هلند روز جمعه اعلام کرد که صلاحیت رسیدگی به پروندۀ وقوع جنایات جنگی در سرزمین‌های فلسطینی را دارد. به این ترتیب با رای قضات این دیوان و با وجود مخالفت‌های اسرائیل، راه برای انجام تحقیقات بیشتر در موضوع این پرونده هموار شد.

بنا به گفته قضات دیوان، این تصمیم با استناد به آیین نامه‌ها و اسناد بنیادین این نهاد قضایی گرفته شده و به معنای تلاش برای تعیین دولت یا مرزهای قانونی نیست. این در حالی است که رژیم صهیونیستی که عضو این دیوان نیست، پیش از این صلاحیت آن را در رسیدگی به این پرونده رد کرده بود.

رسیدگی به پرونده جنایات جنگی

دادستان ارشد دیوان کیفری بین‌المللی پیش از این در سال ۲۰۱۹ میلادی اعلام کرده بود که اگرچه یک «مبنای منطقی» برای آغاز تحقیقات درباره جنایات جنگی روی داده در پی اقدامات نظامی اسرائیل در نوار غزه و همچنین فعالیت شهرک‌سازی اسرائیل در کرانه باختری وجود دارد، اما از دادگاه خواست که قبل از ادامه کار، درباره صلاحیت سرزمینی خود برای رسیدگی به این پرونده اعلام موضع کند. بنا به گزارش نیویورک تایمز، «فاتو بنسودا»، دادستان دیوان کیفری بین‌المللی البته اعلام کرده بود که علاوه بر نیروهای رژیم صهیونیستی، گروه‌های مسلح دیگری نیز می‌توانند عاملان احتمالی وقوع جنایت در کرانه باختری، از جمله بیت‌المقدس شرقی و نوار غزه باشند.

این به معنای پیروزی بزرگی برای فلسطینی‌ها است. فلسطین که در سال ۲۰۱۵ میلادی به عضویت دیوان کیفری بین‌المللی درآمد، مدت‌هاست خواستار پیگیری این پرونده بوده و از دادگاه خواسته‌ تا درباره اقدامات اسرائیل در جریان جنگ ۲۰۱۴ علیه شبه‌نظامیان فلسطینی در نوار غزه، همچنین شهرک‌سازی‌های اسرائیل در کرانه باختری و شرق بیت‌المقدس تحقیق کند. این در حالی است که با ادامه شهرک‌سازی‌های غیرقانونی رژیم صهیونیستی، بسیاری مخالفت خود را با این دست اقدام‌ها و مغایرت آن با قوانین بین‌المللی اعلام کرده‌اند، از جمله اتحادیه اروپا که بارها این دست اقدام‌ها را محکوم کرده است.

اکنون نظر قضات دیوان کیفری بین‌المللی می‌تواند زمینه‌ای برای تحقیق احتمالی در مورد ادعاهای جنایات جنگی از سوی اسرائیل قرار گیرد. ناگفته نماند که حکم این دادگاه می‌تواند پیامدهای سختی برای اسرائیل داشته باشد. در صورت صدور حکم این دادگاه ممکن است افسران ارتش این کشور و یا سیاستمداران مسئول در خارج از اسرائیل دستگیر شوند. البته قضات دیوان مذکور اعلام کردند که تصمیم آن‌ها بر اساس قوانین مربوط به صلاحیت قضایی، در اسناد بنیادین موجود است و این حکم تلاشی برای تعیین مرزهای قانونی یا به رسمیت شناختن دولت‌ها به شمار نمی‌رود.

ایالات متحده آمریکا البته از این حکم «ابراز نگرانی» کرده است. در سرزمین‌های اشغالی نیز مقام‌های رژیم صهیونیستی به این حکم اعتراض کردند. رای دادگاه بین‌المللی کیفری مبنی بر شروع تحقیقات جنایات جنگی در اراضی فلسطینی‌ها، خشم «بنیامین نتانیاهو»، نخست‌وزیر اسرائیل را برانگیخت‌. او در بیانیه‌ای خطاب به قضات دیوان گفت: «به عنوان نخست‌وزیر اسرائیل به شما اطمینان می‌دهم که همه ما با تمام قدرت علیه این بی‌عدالتی ایستادگی خواهیم کرد؛ چراکه این موضوع، یهودی‌ستیزی محض است.» وی همچنین مدعی شد که دیوان بین‌المللی کیفری، یک ارگان سیاسی است نه یک سازمان قضایی.

همچنین منابع آگاه نیز روز گذشته (یکشنبه) گزارش دادند که کابینه رژیم صهیونیستی نشستی اضطراری با محوریت تصمیم دادگاه کیفری بین‌المللی برگزار می‌کند. بنا به گزارش جوروزالم پست، منابعی در وزارت خارجه و دادگستری رژیم صهیونیستی اعلام کرده‌اند که هنوز هیچ تحقیقی آغاز نشده است اما باید بار دیگر با مقام‌های دادگاه کیفری بین‌المللی در راستای منصرف کردن آن‌ها از این تصمیم رایزنی صورت گیرد.

از سوی دیگر، اما این رای با حمایت تمام‌قد مقام‌های فلسطینی همراه بود. به گزارش دویچه وله، «محمد اشتیه»، نخست‌وزیر دولت خودگردان فلسطین با تمجید از رای دیوان، آن را «‌پیروزی عدالت و بشریت بر حقیقت، انصاف، آزادی و خون قربانیان» خوانده است.

نبض مثبت از سوی لاهه

واکنش‌های مثبت به این حکم همچنان ادامه دارد و از قرار معلوم برگی دیگر در زمینه پرونده‌های کیفری مرتبط با جنایت‌های اسرائیل در کرانه باختری باز شده است. خبرگزاری آلمان روز شنبه گزارش داد که «ریاض المالکی»، وزیر خارجه تشکلات خودگردان اعلام کرده که هماهنگی‌ها با دیوان بین‌المللی کیفری برای آغاز تحقیقات در فلسطین شروع شده است. المالکی در این رابطه گفت: «‌گروه‌های مرتبط فلسطین بلافاصله تماس‌ها و هماهنگی‌ها با دیوان بین‌المللی کیفری را برای تسریع در روند تحقیق رسمی در اراضی فلسطین آغاز کردند. تصمیم اتخاذ ‌شده از سوی دیوان بین‌المللی کیفری زمینه را پیش روی این نهاد بین‌المللی برای آغاز تحقیق درباره جنایت‌های اسرائیل و محاکمه جنایتکاران جنگی در این رژیم فراهم کرده و به آن سرعت می‌بخشد».

این سیاستمدار همچنین تاکید کرد که تشکیلات خودگردان فلسطین و دیوان بین‌المللی کیفری توافق‌نامه اعزام تیم‌های رسمی تحقیق از سوی دادگاه لاهه را همزمان با آغاز به کار این نهاد در اراضی فلسطین امضا خواهند کرد. این در حالی است که نهادهای حقوق بشری ابراز امیدواری کرده‌اند که دیوان بین‌المللی کیفری تحقیقات خود را در سریع‌ترین زمان ممکن آغاز کند و این اقدام گامی در مسیر تحقق عدالت برای قربانیان و پیروزی عدالت مورد خواست مردم فلسطین باشد.

آناتولی نیز گزارش کرد که آنکارا واکنش مثبتی به این حکم دیوان بین‌المللی کیفری داشته است. وزارت خارجه ترکیه اعلام کرد که از تصمیم دیوان بین‌المللی کیفری برای صلاحیت قضایی در اراضی فلسطین استقبال می‌کند. در بیانیه وزارت خارجه ترکیه آمده است: «از تصمیم دیوان بین‌المللی کیفری در لاهه برای صلاحیت رسیدگی قضایی به اراضی تحت اشغال اسرائیل از جمله قدس شرقی استقبال می‌کنیم.»

این در حالی است که بنا به گزارش نشریه «اسرائیل هیوم»، رژیم صهیونیستی در پشت پرده فشارها و تماس‌ها برای تاثیرگذاری بر هویت دادستان کل آتی در دیوان کیفری بین‌المللی و تلاش برای کاهش دامنه تحقیقات این دادگاه قرار دارد. هرچند که شانس اسرائیل برای تحقق این امر بسیار اندک است. بنا به گزارش این نشریه، نتانیاهو و وزیر خارجه رژیم صهیونیستی تلاش دارند که تماس‌های متعددی با رهبران و سران سیاسی کشورهای دیگر برای جلب حمایت اسرائیل و جلوگیری از آغاز تحقیق درباره جنایات جنگی آن برقرار کنند.

البته باید در نظر داشت که اسرائیل در حال حاضر دیگر نمی‌تواند از مهره‌ای چون «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا بهره ببرد و انتظار نمی‌رود که بایدن تلاش داشته باشد روندی مشابه رئیس پیشین کاخ سفید پیش بگیرد؛ خاصه آن‌که سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اخیراً گفته که دولت جدید آمریکا قصدی برای تحریم دیوان  کیفری بین‌المللی ندارد!

گزارش: فرزاد سیف‌نیا