حمایت شغلی معلولان، ضرورت امروز

اشتغال پایدار به عنوان مهم‌ترین نیاز اساسی معلولان کشور به دلایل مختلف تاکنون محقق نشده است. برآیند آمارهای موجود در کشور بیانگر بیکاری‌۴۰ تا ۶۰ درصدی جمعیت معلولان است که رفع این مشکل عزم جدی دولت و دستگاه‌های اجرایی مرتبط را می‌طلبد.

به گزارش آتیه‌آنلاین، «آرزو زکایی‌فر» رئیس مرکز توسعه کارآفرینی، اشتغال و توانمندسازی سازمان بهزیستی در روزهای اخیر بارها در گفت‌وگو با خبرگزاری‌ها و رسانه‌های مختلف از راه‌اندازی صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی افراد دارای معلولیت خبر داده است، صندوقی که ایده راه‌اندازی و افتتاح ساختمان آن به بیش از سه سال پیش برمی‌گردد.

«محمد شریعتمداری» وزیر وقت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۲۹ تیر ۱۴۰۰ در آیین افتتاح ساختمان صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی افراد دارای معلولیت این صندوق اعلام کرده‌ بود که عملیاتی‌شدن این صندوق آرزوی دیرینه‌ای بوده که با ایجاد آن بتوان پشتوانه‌ای برای حضور معلولان در بازارها و اشتغال پایدار فراهم شود.

وی همچنین با اشاره به تصویب لایحه‌ صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی افراد دارای معلولیت در مجلس شورای اسلامی از افتتاح این صندوق در تیرماه همان سال خبر داد. او همچنین از تصویب اساسنامه این صندوق در شورای نگهبان ابراز خرسندی کرده بود. شریعتمداری در آن مراسم گفت که قرار است هیأت‌ امنای آن جمعی از مسئولان دولتی و نمایندگان سازمان‌های غیردولتی فعال در حوزه افراد دارای معلولیت باشند.

بعد از آیین افتتاح ساختمان صندوق، «رضا دهقان» مدیرکل اشتغال و کارآفرینی سازمان بهزیستی و دبیر کارگروه راه‌اندازی صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی افراد دارای معلولیت ۲۱ تیر ۱۴۰۱ نیز در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین از آغاز فعالیت رسمی صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی افراد دارای معلولیت خبر داد و گفت : «راه‌اندازی این صندوق تحت پوشش بهزیستی با برگزاری اولین جلسه اعضاء هیات امناء در ماه جاری کلید خورد و در روزهای نزدیک پیش‌رو، در راستای شکل‌گیری ساختار صندوق، اقدامات اجرایی لازم صورت می‌گیرد.» دهقان همچنین تأکید کرد که تلاش سازمان بهزیستی بر این است در راه‌اندازی صندوق شتاب زده عمل نشود تا فرآیندهای اجرایی پرداخت تسهیلات در آینده به درستی و در نهایت دقت انجام شود.

ذکایی‌فر ۳۰ فروردین خبر داده که در حال حاضر مکان فیزیکی آماده و تجهیز شده و در مرحله انتخاب اعضاء و کارکنان صندوق بر اساس ۲۷ پست مصوب از سوی سازمان اداری و استخدامی هستند، پرسشی در ذهن ایجاد می‌شود که چرا اقدام خاصی فراتر از تجهیز فضای فیزیکی این صندوق از آن سال تاکنون رخ نداده و یا اگر کار ویژه‌ای صورت گرفته چه بوده است؟

تعلیق ایجاد شده نگرانی‌هایی ایجاد می‌کند که این بار پیش‌بینی آغاز رسمی فعالیت این صندوق در ۶ ماهه اول سال‌جاری در روز مقرر محقق خواهد شد یا که باز نافرجام می‌ماند تا که وزیر، مدیر و مسئول بعدی بتواند برای ایده‌پردازی و تعریف اقدام جدیدی در این زمینه در موقعیت متقضی از آن بهره‌برداری کنند.

کندی و کاستی شکل‌گیری ساختار و آغاز فعالیت صندوق حمایت شغلی از افراد دارای معلولیت که البته از دغدغه‌های وزیر کار وقت کشور بوده و ساعات طولانی نیز صرف برگزاری جلسات کارگروه آن شده امروز درمی‌یابیم که به هر دلیلی تعلیق مانده و همین موضوع، پرسشی در خصوص وضعیت و آمار اشتغال معلولان در کشور ایجاد می‌کند که روند آمار بیکاران یا جذب‌شدگان در سال‌های اخیر چگونه بوده و در حال حاضر در چه موقعیتی قرار داریم که بتوان کندی، تعلیق یا توقف در مأموریت‌های تعریف شده در این حوزه یا حتی راه‌اندازی صندوق موردبحث را توجیه‌پذیر کرد!؟

آمار کلی اشتغال معلولان در ایران

متأسفانه آمار دقیق و رسمی از نرخ اشتغال و بیکاری افراد دارای معلولیت در ایران در ۵ سال اخیر به صورت متمرکز و شفاف منتشر نشده است. به نظر می‌رسد که غالب آمارهای موجود در خصوص اشتغال معلولان مربوط به افراد تحت پوشش بهزیستی است و آمار جامعی از اشتغال و بیکاری کل جامعه معلولان کشور وجود ندارد.

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی سال ۱۳۹۹ اعلام کرد که تنها ۳۰ درصد از افراد دارای معلولیت واجد شرایط کار، شاغل هستند دو سال بعد سازمان بهزیستی کشور (۱۴۰۱ )خبر داد که حدود ۱۰۰ هزار نفر از افراد دارای معلولیت تحت پوشش این سازمان، دارای شغل رسمی هستند، این در حالی است که برآوردهای غیررسمی، نرخ بیکاری معلولان را بالاتر از میانگین جامعه نشان می‌دهد بنا به اعلام فدراسیون سازمان‌های مردمی نهاد معلولان ایران در سال۱۴۰۰، نرخ بیکاری در میان معلولان حدود ۲ تا ۳ برابر متوسط ملی است.

با این وصف، نه تنها نبود بانک جامع اطلاعات شاغلان و بیکاران معلول کشور خلاء تأمل‌برانگیزی است، بلکه از سوی دیگر حتی برخی آمارهای رسمی و غیررسمی جمعیت معلولان بیکار را می‌توان مصداق بی‌توجهی به این موضوع، نبود عزم جدی در اجرای دقیق قانون استخدام ۳ درصدی معلولان در دستگاه‌های دولتی، همچنین تعلیق در انجام مأموریت‌های تعریف شده در این حوزه در دستگاه‌ها و سازمان‌ها فرض کرد.

فلسفه ایجاد صندوق‌های جهانی در حمایت‌های شغلی از معلولان

در کشورهای پیشرو در زمینه تشکیل صندوق‌های حمایت شغلی از افراد دارای معلولیت (هند، آمریکا، بریتانیا و کانادا) حمایت شغلی از معلولان بر پایه‌ اصول عدالت اجتماعی، حقوق بشر و توسعه‌ پایدار استوار است. این کشورها مسیر اشتغال معلولان را با باور به برابری فرصت‌ها و ارزش‌آفرینی تمام افراد از طریق قوانین جامع، محیط‌های کاری فراگیر و مشوق‌های اقتصادی هموار می‌کنند تا نه تنها استقلال فردی آنان تقویت شود بلکه جامعه از توانمندی‌های متنوع بهره‌مند شود.

صندوق‌ها در کشورهای موردنظر با ترکیب حمایت مالی، آموزش مهارت‌ها و همکاری با بخش خصوصی ضریب موفقیت خود را در انجام مأموریت تعریف شده ارتقا می‌دهند. آمارها نشان می‌دهد میانگین نرخ اشتغال‌زایی موفق صندوق‌های معتبر معلولان در این کشورها بین۵۰ تا۶۰ درصد است.

صندوق ملی معلولان هند

بیش از ۵۰ هزار نفر از سال ۲۰۱۵ تاکنون از خدمات اشتغال‌زایی صندوق ملی معلولان هند بهره‌مند شده‌اند و ۷۵ درصد از افراد تحت پوشش در مشاغل پایدار جذب شده‌اند.

صندوق اشتغال معلولان بریتانیا

این صندوق سالانه به ۱۰ هزار نفر کمک می‌کند تا وارد بازار کار شوند و ۶۰ درصد افزایش در نرخ اشتغال معلولان در شرکت‌های طرف قرارداد با DEUK گزارش شده است.

برنامه حمایت شغلی معلولان آمریکا

۵۰ میلیون دلار بودجه سالانه در سال۲۰۲۳ برای اجرای برنامه حمایت شغلی معلولان آمریکا تعیین شده بود، همچنین این برنامه از سال ۲۰۱۰ بیش از ۲۰۰ هزار موقعیت شغلی نیز ایجاد کرده و ۴۵ درصد از شرکت‌کنندگان این طرح در مشاغل تمام‌وقت استخدام شده‌اند.

برنامه دسترسی‌پذیری کانادا

استخدام معلولان در بخش دولتی کشور کانادا تا سال ۲۰۲۲، افزایش ۴۰درصدی آن گزارش شده و بودجه اختصاص یافته برای این موضوع ۲۹۰ میلیون دلار کانادا در بازه زمانی(۲۰۲۱-۲۰۲۵) بوده است.

امید می‌رود که در کشور ما نیز این بار پیش‌بینی راه‌اندازی رسمی صندوق حمایت شغلی از افراد دارای معلولیت در ۶ ماه آینده به واقعیت بپیوندد و در ادامه راه با تعهد و پایبندی به آیین‌نامه‌های اجرایی مصوب و الگوبرداری از تجارب موفق دنیا، فرصت‌های شغلی مناسب و پایدار و توانمندسازی اقتصادی نه تنها برای مددجویان تحت‌پوشش بلکه کل جامعه معلولان کشور فراهم شود.

گزارش: مهین داوری

کد خبر: 79621

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • 1 + 8 =