به گزارش آتیه‌آنلاین، استان مهره منطقه‌ای کوهستانی و سرسبز  است. کوهایی مملو از جنگلهای انبوه‌ و آب و هوایش از سایر مناطق یمن به مراتب بهتر است؛ شرقی‌ترین استان یمن که مدت زمان طولانی میزبان عناصر بزرگترین تشکیلات سلولی تروریستی در جهان است. القاعده، نامی آشنا برای همه ساکنان این کره خاکی. تشکیلاتی بنیادگرا با مشی رادیکال که از سپتامبر ۲۰۰۱ شهره جهانی پیدا کرد. کمتر کسی است که صبح یازدهمین روز از سپتامبر آن سال را به خاطر نداشته باشد. زمانی که همه رسانه‌های جهان به شکلی هماهنگ تمام برنامه‌های خبری خود را به حادثه‌ای در برج‌های دوقلو یا همان نماد سرمایه‌داری در ایالت متحده اختصاص دادند.

انحراف هماپیماهای مسافربری از کوریدور بین‌المللی ایکائو و اصابت آنها با هر دو برج نیویورک. حادثه‌ای که کمتر از یک ساعت پس از وقوع آن مسئولیت انجامش از سوی رسانه‌های غربی بر گردن تشکیلات مسلح مستقر در افغانستان به رهبری «اسامه بن‌لادن» افتاد. عملیاتی که هیچگاه به شکل رسمی مسئولیت آن از سوی القاعده به عهده گرفته نشد. اما آنچه در عمل رخ‌ داد، انتشار اخبار عملیات تروریستی در خاک ایالات متحده آن هم از سوی القاعده بود.

شکار خالد باطرفی

بررسی شکل‌گیری و ادامه حیات این تشکیلات مسلح در این مجال نمیگنجد و مطمئنا فرصت دیگر و بستر کاملتری را برای کالبد شکافی این سازمان بنیادگرای رادیکل میطلبد. اما آنچه باعث شد تا نگاهی گذرا به القاعده و اقدامات آن در صحنه یمن داشته باشیم خبری بود که شبکه خبری سی.ان.ان اعلام کرد. این شبکه خبری در گزارشی با اشاره به عملیات دستگیری سرگرده القاعده در یمن عنوان کرد، خالد باطرفی، سرکرده القاعده در شبه جزیره عربستان ماه اکتبر در عملیاتی در المهره یمن بازداشت شده است که بازداشت وی به منزله دستگیری گنجینه‌ای از اطلاعات برای سازمان‌های مبارزه با تروریسم در سراسر جهان است.

با وجود دستگیری باطرفی در ماه اکتبر دلیل توجه و ارائه گزارش پس از گذشت چند ماه از دستگیری وی، خبری است که در گزارش شبکه خبری سی.ان.ان از سوی سازمان ملل متحد مطرح شده است. این سازمان بامداد جمعه در خبری اعلام کرد، باطرفی چند ماه پیش در یمن بازداشت شد. در واقع تایید رسمی ملل متحد از بازداشت رهبر شبکه القاعده در شبه جزیره و یمن به تنهایی باعث شد که امروز توجه اغلب تحلیلگران و کارشناسان حوزه تروریسم به دستگیری مرد شماره یک القاعده دراین جغرافیا جلب شود و به دنبال آن اخبار و تحلیل‌های مختلفی در رابطه با آن در رسانه‌های جهان دست به دست شود.

در همین راستا اندیشکده سایت در ایالات متحده که به شکل تخصصی در حوزه بنیادگرایی و تروریسم فعالیت میکند علاوه بر انتشار محتوایی در ماه اکتبر که حاکی از دستگیری باطرفی بود داده‌های بیشتری نیز در خصوص «عاطف العولقی» منتشر کرد. به گفته این اندیشکده آمریکایی سعد عاطف العولقی، معاون باطرفی هم در جریان همین عملیات امنیتی در شهر الغیضه در استان المهره یمن ماه اکتبر کشته شد. این نخستین بار است که رسماً بازداشت باطرفی تایید می‌شود اما سازمان ملل اطلاعات بیشتری درباره عملیات یا محل فعلی باطرفی ارائه نکرد.

از طرفی برخی تحلیلگران با اشاره به محل دستگیری رهبر القاعده در شبه جزیره معتقدند انتخاب استان المهره در یمن برای استقرار  و فعالیت‌های آشکار و پنهان از سوی القاعده دلایل قابل توجهی داشته است. به گفته این تحلیلگران رابطه معینی میان محیط و حضور این تشکیلات جهانی برای استقرار و فعالیت‌های صف و ستاد وجود دارد. اگر نگاهی اجمالی به محیط این سازمان تروریستی در افغانستان داشته باشیم آنچه در این میان خودنمایی میکند «کوهستان تورابورا» است. سلسله ارتفاعات تورابورا در افغانستان که به محلی امن و قابل اطمینان در میان سازمان‌های تروریستی شهره بود. این منطقه برای استقرارطولانی مدت اتخاب شده که حضور در ارتفاعات و اشراف به منطقه در کنار امنیت محیطی در استفاده از غارهای موجود در ارتفاعات برای اختقا و عدم استفاده از عملیات پهپادی در هدف قرار دادن کادرهای رده بالای این سازمان تروریستی از جمله شاخص‌های مهم درانتخاب چنین مختصاتی از سوی القاعده عنوان میشود.

المهره نیز در شبه جزیره و یمن از این ویژگی برخوردار بوده و در این میان ارتفاعات و جنگل‌های انبوه، امکان دسترسی به سوژه‌ها و اهداف  تعیین شده را برای ساختارهای نظامی و امنیتی غیر ممکن می‌ساخت. این در حالی است که سایر ویژگی‌های این منطقه از لحاظ سوق الجیشی و استراتژیک نیز در انتخاب این مختصات از سوی القاعده به عنوان شاخص‌های حیاتی در نظر گرفته شده است.

آینده مبهم القاعده

اما حالا اخبار منتشر شده خبر از کشف الماسی با قیمت، برای دستگاه‌های اطلاعاتی غرب می‌دهد. سوژه‌ای که در طبقه‌بندی اهداف دارای بالاترین ضرایب تهدید و همچنین اولویت اول بوده و حالا همچون صندوقچه اسرار القاعده در دستان سرویس‌های اطلاعاتی اثرگذار در یمن است. در همین راستا برخی کارشناسان مسائل امنیتی معتقدند حضور موساد در اوایل اکتبر در یمن و بازشدن پای صهیونیست‌ها از سوی غربی‌ها و ائتلاف ریاض-ابوظبی از جمله دلایل اثرگذار در عملیات دستگیری و ضربه به هسته مرکزی القاعده در این جغرافیا ارزیابی می‌شود.

این در حالی است که مدل اقدامی موساد در مواجهه با سوژه‌های اولویت‌دار در نمودار تهدیدی، این احتمال را بیش از گذشته در ذهن کارشناسان تقویت میکند. همچنین مناطق شرقی یمن و محیط اشغال شده از سوی القاعده از جمله اهداف و میدان‌های فعالیتی موساد در یمن بوده است که این مسئله میتواند بر پیش‌بینی اینکه ضربه به مرکزیت القاعده عملیاتی مرکب میان موساد و سیا بوده میافزاید.

نکته مهم این است که باطرفی اوایل سال ۲۰۲۰ پس از کشته شدن قاسم الریمی، سرکرده سابق القاعده یمن در حملات هوایی آمریکا، رهبری شبکه القاعده در شبه جزیره عربستان را عهده‌دار شد. وی از خانواده یمنی است اما در ریاض متولد شده و قبل از حادثه ۱۱ سپتامبر از سوی القاعده در افغانستان آموزش دیده و بعد به شاخه این سازمان تروریستی در یمن ملحق شد. طبق گزارش‌های رسمی منتشر شده از سوی سازمان ملل، باطرفی بعدها یکی از نظریه‌پردازان اصلی این تشکیلات بود و بعد هم رهبر شاخه القاعده در یمن شد.

در آخر باید خاطر نشان کرد براساس گزارش اندیشکده سایت در آمریکا، باطرفی نخستین فرمانده ارشد القاعده است که دستگیر می‌شود. وی در زمان برعهده گرفتن پستش به عنوان رهبر القاعده در یمن گفته بود «کشته شدن رهبران این تشکیلات نشان دهنده درستی و اعتبارشان است» و به همین دلیل بازداشتش این تشکیلات را که هدایتش پس از کشته شدن اسامه بن‌لادن، بنیانگذار القاعده برعهده ایمن الظواهری گذاشته شده، در تنگنا قرار خواهد داد. حال باید دید آیا القاعده از سوی آمریکایی‌ها یا حتی اسرائیل مورد ضربه قرار خواهد گرفت یا خیر.

گزارش: اردشیر حبیبی