به گزارش خبرنگار آتیه‌آنلاین، چندی پیش بود که اعلام شد شرکت بزرگ عربستانی مواد غذایی پس از ۲۰ سال از ایران خارج می‌شود. خروج "صافولا" از ایران با حرف و حدیث‌های متعددی همراه شد و در مدتی کوتاه ماجرای هایپر استار نیز مطرح شد.
البته برخی علت خروج صافولا را تغییر استراتژیک این هلدینگ دانسته که برای حضور در بورس آمریکا ناچار به خروج از نه تنها ایران بلکه سایر کشورها شده است. حال استراتژی و تصمیم این کشور هرآنچه که باشد در نهایت خروج این شرکت از ایران در شرایط خاص فعلی و به ویژه همزمانی آن با ماجرای هایپراستار بطور غیر مستقیم این پیام را متبادر می‌کند که سرمایه‌گذاران خارجی دیگر مانند گذشته علاقه‌ای به فعالیت در ایران نداشته و ترجیح می‌دهند به دنبال مقصد دیگری باشند. حال اگرچه برخی کارشناسان اقتصادی این امر را تائید نمی‌کنند اما روند جذب سرمایه خارجی طی سالیان گذشته تفاسیر خاص خود را به همراه دارد.
رکورد کمترین سرمایه‌گذاری خارجی
دولت سیزدهم طی سالیان گذشته تاکید بسیاری بر لزوم جذب سرمایه خارجی داشت و بر این اساس اوایل سال جاری سید احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد دولت قبل مدعی «رکوردشکنی» در جذب سرمایه خارجی شد.
گاه نیز چنین اعلام شد که جذب سرمایه‌گذاری خارجی در سال ۱۴۰۲ رشدی دو برابری داشته است تا جایی که رییس انجمن سرمایه‌گذاری خارجی اتاق بازرگانی ایران پیش‌بینی کرده بود با توجه به روندی که در سال ۱۴۰۲ داشته‌ایم حجم سرمایه‌گذاری خارجی در سال جاری به حدود ۱۰ میلیارد دلار برسد.
علی فکری، رییس کل سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی دولت سیزدهم نیز اواخر سال گذشته چنین اعلام کرده بود که مجموع حجم سرمایه گذاری جذب شده در دولت سیزدهم ۱۰ میلیارد و ۶۰۸ میلیون دلار است.
ناگفته نماند که برخی گزارش‌ها نیز بر این نکته تاکید دارند که سرمایه گذاری خارجی در سال ۱۴۰۱ به کمترین سطح خود در حداقل ۲۰ سال گذشته رسیده و در این سال سطح سرمایه گذاری خارجی نسبت به سال ۹۱، ۸۰ درصد کاهش را تجربه کرده است. بر این اساس اعلام شده بود بالاترین سطح سرمایه گذاری خارجی در سال ۹۱ و پایین‌ترین سطح در سال ۱۴۰۱ اتفاق افتاده است.
حال به استناد گزارش مرکز آمار ایران که به تازگی منتشر شده، سرمایه‌گذاری خارجی در ایران به کمترین سطح خود در ۲۱ سال گذشته (تنها نیم میلیارد دلار) رسیده است. این گزارش نشان می‌دهد درحالیکه میزان سرمایه‌گذاری در سال ۹۱ به ۴.۵ میلیارد دلار رسیده بود، اکنون سطح آن به پایین‌تر از یک میلیارد دلار، یعنی ۵۷۶ میلیون دلار رسیده و تحریم‌های اقتصادی و بین‌المللی، کاهش تعاملات بین‌المللی، سیاست‌های اقتصادی داخلی در کنار غیبت اصلاحات اقتصادی به کاهش سرمایه‌گذاری خارجی منجر شده است.
بهمن آرمان، کارشناس و تحلیلگر اقتصادی در این باره معتقد است: آماری که وزارت امور اقتصاد و دارایی در مورد سرمایه‌گذاری‌های خارجی در ایران ارائه می‌دهد آمار خیلی خام بوده و جزو طرح‌های تصویب شده این وزارتخانه است و هیچ‌گونه توضیحی در مورد اسامی و میزان سرمایه گذاری هر طرح به ما نمی‌دهد. ما سرمایه‌گذاری‌های مختلفی از جمله قرارداد ۲۵ ساله با چین و قراردادهای دیگری با روسیه داریم، اما حتی این دو کشور که شرکای عمده ما هستند هم در ایران سرمایه گذاری نمی‌کنند و دلیل آن هم متفاوت است. آنها به خاطر روابطی که با کشورهای حاشیه خلیج فارس به ویژه عربستان سعودی دارند قطعا نمی‌خواهند منافع خودشان را با انجام سرمایه‌گذاری‌ها در ایران به خطر بیاندازند. از سوی دیگر به علت وجود تحریم‌ها که می‌تواند تبادل مالی بین چین و ایران را متاثر از خودش کند، چینی‌ها تمایل چندانی برای سرمایه گذاری در ایران از خود نشان نمی‌دهند.
افزایش ۲۰ درصدی سرمایه‌گذاری خارجی در بورس
البته این روزها اخباری از افزایش ۲۰ درصدی سرمایه‌گذاری خارجی‌ها در بازار بورس ایران نیز منتشر شده و داده‌های آماری حاکی از آن است که ارزش سبد سرمایه‌گذاری خارجی از آذر سال گذشته با نوسانات سینوسی مواجه بوده، اما از آبان امسال روند صعودی را تجربه کرده است. بر این اساس مجموع سرمایه‌گذاری خارجی در بورس و فرابورس در آذر امسال ۰.۳۱ درصد رشد را تجربه کرده است.
عبدالناصر همتی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، آذرماه سال جاری با بیان اینکه طی دو سال و هشت ماه گذشته، تنها ۲.۱ میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب شده، این میزان را ناکافی دانست و با اشاره به تجربه کشورهایی مانند ترکیه و عربستان در جذب سرمایه‌های بالاتر، بر لزوم افزایش بهره‌وری و جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای دستیابی به رشد اقتصادی بالاتر تأکید کرد.
این در حالیست که به تازگی ۷۱ طرح سرمایه‌گذاری خارجی به ارزش بیش از ۷۰۰ میلیون دلار در جلسه هیأت سرمایه‌گذاری خارجی ایران تصویب شده و طبق گزارش‌ها، ۵۰ درخواست از این تعداد مربوط به طرح‌های جدید سرمایه‌گذاری بوده و سایر درخواست‌ها به افزایش سرمایه‌گذاری در بخش‌هایی نظیر انرژی‌های تجدیدپذیر، صنایع دارویی، مواد غذایی، گردشگری، صنایع فولادی و خدمات اختصاص داشت و سرمایه‌گذاران خارجی از کشورهایی چون امارات متحده عربی، چین، آلمان، هند، کانادا، ترکیه و فرانسه، مجموعاً ۷۰۰ میلیون و ۷۳۷ هزار دلار برای این طرح‌ها اختصاص داده‌اند.
صمدحسن زاده، رئیس اتاق ایران اواخر تابستان سال جاری به اشاره به سیر نزولی تشکیل سرمایه در اقتصاد ایران، گفت: آمارهای مربوط به سرمایه‌گذاری در کشور نگران‌کننده است و باوجود بسترها و ظرفیت‌های جذاب، فضای نامساعدی برای جذب سرمایه داخلی و خارجی داریم.
وی در عین حال تاکید کرد :برای تحقق رشد ۸ درصدی هدفگذاری‌شده در برنامه هفتم توسعه، نیازمند رشد سرمایه‌گذاری خارجی هستیم. بسیاری از شرکت‌های اروپایی علاقمند به حضور و سرمایه‌گذاری در ایران هستند اما بخاطر محدودیت‌هایی که در مقررات سرمایه‌گذاری وجود دارد، این موضوع از شتاب لازم برخوردار نیست.
سرمایه‌گذاران اصلی ایران
تیر ماه سال جاری گزارشی از سوی وزارت اقتصاد وقت تهیه شده و در قالب آن چنین عنوان شد که در ۳۳ ماه فعالیت دولت سیزدهم ۶۹۰ طرح سرمایه‌گذاری خارجی به ارزش مصوب و معتبر ۱۱.۸ میلیارد دلار به تصویب هیأت سرمایه‌گذاری خارجی رسیده است.
این آمار همچنین نشان می‌دهد که روسیه با ۲۸۱۰ میلیون دلار و پس از آن چین با ۲۱۱۸ میلیون دلار بیشترین حجم سرمایه گذاری مصوب معتبر را داشته‌اند. پس از آن امارات متحده عربی با ۱۴۱۶ میلیون دلار و سپس ایرانیان خارج از کشور با ۱۳۵۸ میلیون دلار بیشترین سهم را از طرح‌های مصوب معتبر سرمایه گذاری در سه سال اخیر داشته‌اند.
طبق آمار انجمن سرمایه گذاری ایران نیز اینگونه عنوان شده که در شش ماه اول سال جاری ۲ میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی در کشور صورت گرفته که مهاجران افغانستانی از لحاظ تعداد سرمایه گذاری در رده اول هستند.
حال با توجه به ناترازی‌های انرژی که روند تولید و تولیدکننده را با چالش‌های متعدد مواجه می‌کند و در شرایطی که تورم افسارگسیخته و قوانین خلق الساعه سرمایه‌گذاران را در شرایطی قرار می‌دهد که حتی اگر پول خود را در بانک بگذارند سودی فراتر از تولید خواهند داشت، به نظر می‌رسد دستیابی به اهداف تعیین شده در سندهای چشم‌انداز برای عملیاتی شدن مسیری بسیار دشوار را پیش رو خواهند داشت.
نظر شما