به گزارش آتیه آنلاین، محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی در همایش سراسری سالانه بنیاد مسکن انقلاب اسلامی که صبح امروز (دوشنبه، ۱۴ آبان ماه ۱۴۰۳) در سالن اجلاس سران و با حضور اعضای شورای مرکزی مسکن، نمایندگان ولی فقیه، مدیران کل و معاونان بنیاد مسکن در استان‌ها برگزار شد، ضمن قدردانی از مجاهدان عرصه مسکن به ویژه برای مسکن روستاییان که منبع تولید هستند، گفت: طبق فرموده امام (ره)، این زجرکشیده‌ها بوده که تا آخر خط در میدان هستند و شما توفیق خدمت به آنها را دارید که خالصانه و مجاهدانه تلاش می‌کنید و گمنام هستید لذا امیدوارم روز به روز با تدبیر و خلاقیت بیشتر در این مسیر گام بردارید و پیش بروید.
مسکن یکی از پیشران‌های حوزه اقتصاد است
رئیس قوه مقننه به‌مقایسه نیازهای مردم در زمان حال و گذشته پرداخت و افزود: در گذشته خوراک و پوشاک بسیار مهم‌تر از مسکن بود، کسی توقع نداشت حتماً مسکن داشته باشد و سبک زندگی‌ها فرق می‌کرد، اما واقعیت امروز این است که مسکن به اندازه خوراک و پوشاک در زندگی موضوعیت داشته تا جایی که مردم از خوراک و پوشاک خود می‌زنند تا سرپناهی برای خود تأمین کنند.
وی در ادامه مسکن را یکی از پیشران‌های حوزه اقتصادی دانست و گفت: مسکن یک شاخص اثرگذار در اقتصاد ملی است و با بخش وسیعی از حوزه اقتصادی کشور ارتباط دارد لذا این حوزه از یک طرف به‌عنوان ضرورت مردم و از سوی دیگر به‌عنوان یک پیشران مهم است که باید به آن توجه شود.
دستیابی به اهداف جوانی جمعیت نیازمند حل مسئله مسکن است
قالیباف در ادامه با بیان اینکه در عین حال که مسکن در حوزه اقتصادی اثرگذار است، به شدت در حوزه مسائل اجتماعی نیز تأثیر دارد، عنوان کرد: امروز ۲ چالش بزرگ در کشور داریم که یکی از آنها «آب» به لحاظ تأمین آن و یک موضوع محیط زیستی و چالش دوم «پیری جمعیت» است که بر اساس پنجره جمعیتی تنها یک دهه فرصت داریم؛ لذا جوانی جمعیت نیازمند توجه است؛ حال ببینید که مسکن چقدر در این حوزه تأثیرگذار است و ازدواج چقدر به آن بستگی دارد. بحث‌های تربیتی، مسائل آموزشی، آرامش و استحکام خانواده، کاهش طلاق و اعتیاد نیز به مسکن ارتباط دارد و در حوزه فرصت‌ها و آسیب‌های اجتماعی و موضوعات فرهنگی نیز اثرگذار است.
رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان در ادامه با بیان اینکه مسکن در حوزه میراثی و معماری نیز اثر گذار است، یادآور شد: وقتی حرف از تمدن و تولید قدرت می‌زنیم، باید بدانیم که این تولید قدرت در مراکز جمعیتی رخ می‌دهد. زمانی که حرف از مولدسازی و تولید می‌زنیم چه چیزی مهم است؟ تولید دانش و معرفت، ثروت، منزلت و قدرت مهم است و در یک مرکز حکمرانی درست می‌توانیم آنها را به یکدیگر تبدیل کنیم؛ همه اینها در مراکز جمعیتی رخ می‌دهد و مسکن به صورت ریشه‌ای در این موضوعات اثرگذار است.
چند میلیون مسکن خالی با چند میلیون خانواده فاقد مسکن داریم
وی با اشاره به وظایف اجرایی در حوزه مسکن به ویژه برای بنیاد مسکن و وظایف سایر سیاستگذاران و مجریان در قوه مقننه، قوه مجریه و قوه قضاییه، عنوان کرد: همه ما در حکمرانی وظیفه توجه به حوزه مسکن را داریم. ما باید به این پرسش پاسخ دهیم که آیا بعد از گذشت ۴۵ سال توانسته‌ایم مسئله مسکن در کشور را حل کنیم یا خیر؟ قطعاً خیر. حتی جایی که مسکن تولید شده، شاهد انباشتگی‌های بزرگ از سرمایه‌هایی بوده‌ایم که باید برای پیشرفت کشور در جریان باشند، اما در زمین دفن و راکد شده و با افزایش تورم، فقط پیمانکاران سود می‌برند در حالی که چند میلیون مسکن داریم که خالی بوده و از سوی دیگر چند میلیون خانواده فاقد مسکن داریم.
قالیباف با بیان اینکه هم تولید مسکن کم است و هم آنهایی که تولید شده، احتکار شده است، گفت: برای ایجاد تحول در مسکن و هر بخش دیگری باید این باور را داشته باشیم که در وهله اول فهم و درک درستی از موضوع داشته باشیم که همان نیز به تنهایی کفایت نمی‌کند و باید به فهم مشترکی در یک مجموعه مدیریتی، حکمرانی و مجموعه کاری از بالاترین سطح تا پایین‌ترین سطح داشته باشیم که شامل سیاستگذاران تا دستگاه‌های اجرایی می‌شود.
رئیس قوه مقننه ادامه داد: اگر مسئله مسکن را نتوانستیم حل کنیم که تا کنون نتوانسته‌ایم؛ باید آن را به رسمیت بشناسیم. ما باید اول این هنر را داشته باشیم و بدانیم که چگونه مشکل خود را به مسئله تبدیل کرده و در ادامه توان حل مسئله را پیدا کنیم؛ مادامی که مشکل را به مسئله تبدیل نکرده و به‌عنوان یک مسئله به رسمیت نشناسیم، نمی‌توانیم آن را حل کنیم؛ نباید با لاپوشانی مسائل را کنار گذاشت. من به‌عنوان خادم مردم و نماینده ملت در مجلس باید بگویم که مسئله‌ای به نام مسکن داریم که تا کنون موفق نشده‌ایم آن را حل کنیم که باید آن را مطرح کرده و برای حل آن کمک بخواهیم.
وی در ادامه یادآور شد: در جلسه‌ای که چند وقت قبل در شورای عالی انقلاب فرهنگی داشتیم پیرامون گفتگو در جامعه صحبت شد و این همان چیزی است رهبر معظم انقلاب در این خصوص دستوری در سال ۱۳۸۱ داده بودند، اما به آن بی‌توجهی شد که حتی ایشان فرمودند مسئولان و مردم گاهی به موضوعات توجه نمی‌کنند و مسائل روی هم می‌ماند.
قالیباف اضافه کرد: حال سوال این است که این گفتگو از کجا آغاز شود؟ که من می‌گویم یکی از این مسائل همینجاست و باید از مسکن شروع شود که آن را حل کنیم. اول باید بپذیریم که این اشکال وجود دارد و مسئله را در جامعه مطرح و بعد همه تلاش کنیم تا این مسئله را حل کنیم و این وظیفه همه ما است.
حدود ۷۰ درصد درآمد خانوارها در شهرهای بزرگ صرف تأمین اجاره مسکن می‌شود
رئیس مجلس در ادامه با بیان اینکه فرمان حضرت امام (ره) در ۲۱ فروردین سال ۱۳۵۸ را نیز از این جهت راهبردی و کاربردی می‌دانیم، گفت: رقم قابل توجهی از ارز کشور یعنی بیش از نیمی از آن را به یارانه برای تولید اقلام اساسی کشور اختصاص داده‌ایم تا غذای مردم و معیشت آنها تأمین کنیم، اما جای دیگر یارانه نقدی به مردم می‌دهیم که این اقلام اساسی را دریافت کنند؛ اکنون باید پرسید مسکن چه سهمی از درآمد خانوار دارد؟ خانواده‌ها هر درآمدی داشته باشند به‌طور متوسط ۵۰ درصد آن را به‌صورت مستقیم برای تأمین اجاره مسکن می‌دهند که این میزان در کلان‌شهرها و شهرهای بزرگ به ۶۰ تا ۷۰ درصد می‌رسد.
وی افزود: این در حالی است که اگر از مردم بپرسید امروز بزرگترین کمک معیشتی به شما چیست؟ آنها نمی‌گویند خوراک و پوشاک بلکه می‌گویند یک سرپناه می‌خواهند چرا که خودشان و همه اعضای خانواده آنها کار می‌کنند تا بتوانند هزینه اجاره مسکن را بدهند. آنها آنقدر از هزینه‌های جاری خود می‌زنند و آن را برای مسکن می‌گذارند که به خوراک خانواده نیز ضربه زده و حتی نمی‌توانند نیاز ۲ هزار کالری روزانه خود را نیز تأمین کنند.
خانه‌دار شدن دهک‌های پایین ۸۰ سال زمان می‌برد
قالیباف ادامه داد: تصور کنید هر خانواده‌ای یک سوم درآمد ماهیانه خود را برای خرید مسکن پس انداز کند، چون بیشتر از آن نمی‌تواند و باید هزینه خوراک و اجاره مسکن کنونی خود را نیز تأمین کند؛ در دهک‌های پایین اینگونه است که خانواده‌ها از دنیا می‌روند، اما صاحب خانه نمی‌شوند، چون ۷۰ تا ۸۰ سال زمان می‌برد و این زمان در اقشار متوسط به ۵۰ تا ۶۰ سال در شهرها می‌رسد در حالی که این مدت در خارج از کشور ۷ تا ۸ سال و نهایتاً تا ۱۵ سال است از این رو موضوعی مهم‌تر از مسکن وجود ندارد.
قالیباف در ادامه با تأکید بر اینکه مشکل مسکن را باید به‌عنوان یک مسئله بپذیریم و آن را حل کنیم، عنوان کرد: خطاب فرمان امام (ره) در حوزه تأمین مسکن براساس راهبرد ایشان، دولت‌ها نبوده و رویکرد ایشان مردم بود. امام (ره) تأکید داشتند که دولت به مردم زمین بدهد و مردم خودشان زمین را بسازند که نمی‌دهیم.
وجود ۱۵ میلیون هکتار زمین قابل سکونت در کشور
رئیس نهاد قانونگذاری در ادامه با یادآوری اینکه جایی از قانون جهش تولید مسکن گفته نشده که دولت برای مردم مسکن سازی کند، اظهار داشت: در فصل یازدهم برنامه هفتم پیشرفت نیز جایی از ساخت مسکن از سوی دولت برای مردم گفته نشده بلکه گفته شده دولت تسهیلات آن را فراهم کند که امام (ره) همان زمان این موضوع را تشخیص داده اند. ایشان یکی از مشکلات موجود را موضوع زمین می‌دانستند که باید به مردم واگذار شود که تنها کاری که انجام می‌شود این است که همین زمین را هم به مردم نمی‌دهیم که اگر هم داده می‌شود مشکلات اساسی وجود دارد که به آن توجه نکرده‌ایم.
وی با ارائه آمار حدودی و کلی در این خصوص گفت: ما حدود ۱۵ میلیون هکتار زمین قابل سکونت در کشور داریم، اما تا کنون کمتر از یک درصد آن یعنی حدود ۰.۷ درصد از آن را استفاده کرده‌ایم. در حوزه تراکم نیز در برخی نقاط کشور، روستاییان محل زندگی خود را تخلیه کرده‌اند و جاهایی را هم داریم که ۱۵۰ نفر در یک هکتار ساکن است در حالی که پرجمعیت‌ترین شهرهای دنیا نیز چنین تراکمی ندارند.
سکونت ۲۰ درصدی جمعیت در تهران با دارا بودن تنها یک درصد مساحت کشور
قالیباف با بیان اینکه در تهران نیز حدود ۲۰ درصد جمعیت ایران در یک درصد مساحت زمین کشور ساکن شده‌اند که همین منجر به بروز آلودگی‌های خاک، آب، هوا و صوتی شده و روز به روز گسترش می‌یابد، ابراز داشت: به‌عنوان کسی که ۱۲ سال در شهر تهران و نه در دشت تهران، مسئولیت داشتم می‌گویم که برخی چالش‌های محیط زیستی وجود دارد که با شرایطی که رقم زده‌ایم قابل حل نیست. نرخ رشد جمعیت در روستاهای دشت تهران به ۶ درصد می‌رسد در حالی که این رقم برای کل کشور ۲.۲ درصد است و علت آن نیز زاد و ولد نیست بلکه جمعیت ناشی از مهاجرت است.
رئیس قوه مقننه در ادامه با بیان اینکه زمین‌های در اختیار سازمان ملی زمین و مسکن وزارت راه و شهرسازی در محدوده و حریم شهرها حدود ۲ برابر کل زمین‌هایی است که در آن خانه‌سازی شده است، گفت: البته ممکن است مسئولان بگویند بخشی از آن در حاشیه رودخانه بوده و یا مورد اختلافی است که قبول داریم، اما در هر صورت باید بپذیریم که چنین ظرفیتی وجود دارد. آمار و گزارش آن نیز در مرکز آمار و مرکز پژوهش‌های مجلس موجود است.
واگذاری ۰.۲ درصد زمین‌های دولتی برای ساخت مسکن به مردم، مشکل مسکن را حل می‌کند
وی در ادامه با اشاره به قانون جهش تولید مسکن و احکام فصل یازدهم برنامه هفتم پیشرفت در حوزه مسکن، عنوان کرد: اگر تنها ۰.۲ درصد از زمین‌های دولتی را به مردم برای ساخت مسکن واگذار کنیم، مشکل مسکن حل می‌شود که کمتر از ۳۰۰ هزار هکتار از ۱۵ میلیون هکتار گفته شده، است. امروز حدود ۵۰ درصد قیمت یک مسکن به طور متوسط به خاطر زمین آن است.
قالیباف با انتقاد از نحوه واگذاری مسکن از سوی دولت در شرایط امروز، بیان داشت: واگذاری مسکن اینگونه است که فرد اجاره نشین بوده، مهلت بازپرداخت وام قبلی او سرآمده و باید وام جدیدی بگیرد که به علت بدهی بانک به او نمی‌دهد، میزان پیشرفت ساخت مسکن او نیز تنها ۴۵ درصد است، پیمانکار هم تهدید می‌کند که اگر پول دریافت نکند امتیاز آن را به شخص دیگری واگذار می‌کند و صاحبخانه نیز او را تحت فشار گذاشته است.
توجه ویژه مجلس یازدهم به مسکن در جریان تصویب قانون جهش تولید مسکن و احکام برنامه هفتم پیشرفت
رئیس مجلس در ادامه با تأکید بر اینکه مسکن به صورت اولی باید در اولویت تأمین معیشت ما باشد، گفت: امام (ره) نیز به‌صورت کاربردی و راهبردی همین دستور را داده‌اند که اول موضوع مسکن مردم را برطرف کنیم و فرموده‌اند که دولت باید زمین واگذار کند و بعد نظارت و تسهیل‌گیری کند لذا باید این موضوع را به‌عنوان یک مسئله به رسمیت شناخته، آن را در معرض گفتگو بگذاریم و اظهارنظرهای کارشناسان و متخصصان را برای تصمیم‌گیری درست، بشنویم.
وی در ادامه پیگیری طرح جهش تولید مسکن در دوره یازدهم مجلس را به‌عنوان یکی از اولویت‌های کاری مجلس برشمرد که در نهایت به تصویب رسید و افزود: در جریان تدوین احکام برنامه هفتم پیشرفت نیز که به‌عنوان میثاق ملی سه قوه، حاکمیت و مردم است به مسکن توجه شده و وقتی دولت حرف از وفاق می‌زند یعنی همدلی و همکاری.
۵۰ درصد مشکل مسکن کشور با واگذاری زمین برطرف می‌شود
قالیباف در ادامه با تأکید بر اینکه امروز باید میان سه قوه همکاری و همدلی باشد که در نهایت منجر به هم افزایی و ارزش افزوده برای ذی‌نفع نهایی که مردم هستند، شود گفت: اگر همکاری، همدلی و وفاق باشد، اما ذی‌نفع اصلی که مردم هستند هیچ خیری از آن نبینند، این همکاری به کار نمی‌آید. همه اینها زمانی معنا پیدا می‌کند که قدرت حل مسئله پیدا کرده و به مسکن به‌عنوان موضوع مهم معیشتی مردم توجه کرده و برای حل این مسئله همه دست به دست یکدیگر دهیم.
رئیس قوه مقننه همچنین با بیان اینکه از منظر پزشکیان دنبال کردن سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری و اجرای احکام برنامه هفتم پیشرفت عین وفاق است و همین می‌تواند همه مشکلات مردم را حل کند، اظهار داشت: مجلس نیز پای کار است و معتقدیم با همکاری مردم می‌توانیم این مسئله را حل کنیم. ۵۰ درصد مشکل مسکن با واگذاری زمین حل می‌شود لذا اجرای قانون نیز با اشکال مواجه است و باید برطرف شود و در نهایت مردم باید مسکن را تولید کنند و حتی انبوه سازی هم باید به دست مردم انجام شود.
انتقاد رئیس مجلس از مسکن‌سازی در حاشیه شهرهای بزرگ
وی همچنین با بیان اینکه ما باید موانع سر راه تولید مسکن را در مجلس حل کنیم، گفت: در ماده ۵۰ فصل ۱۱ برنامه هفتم پیشرفت دقیقاً به این موضوع اشاره شده که باید ۰.۲ درصد زمین‌ها به همین شکل طبق قوانین شورای عالی شهرسازی واگذار شود و تراکم بیش از ۶۰ نفر در هکتار هم نباشد.
قالیباف با انتقاد از اینکه عمدتاً مسکن سازی‌ها در حاشیه شهرهای بزرگ بوده است، بیان داشت: ما باید به طرح آمایش سرزمینی توجه کنیم. محوری را از شمال شرق کشور به جنوب غرب را تصور کنید و ببینید که در سمت شرق و غرب کشور چند نفر جمعیت در چند هکتار زندگی می‌کنند، اما باز می‌خواهیم همه را به حاشیه شهرهای بزرگ دعوت کنیم. رونق تولید باید به حاشیه شهرهای زیر صد هزار نفر، ۵۰ هزار نفر و ۲۵ هزار نفر برود که در تبصره‌های برنامه‌هفتم پیش بینی شده و هر کجا ایرادی باشد آن را اصلاح می‌کنیم.
تولید مسکن و راه‌اندازی چرخه تولید در روستاها راهکار معکوس شدن مهاجرت
رئیس نهاد قانونگذاری در ادامه با بیان اینکه در ماده ۵۱ برنامه هفتم پیشرفت نیز پیش بینی‌هایی برای مسکن روستایی در نظر گرفته شده است، گفت: موضوع مهم دیگر مدیریت یکپارچه در روستاها است. از بعد جهاد سازندگی شاهد خالی شدن روستاها بوده‌ایم. دولت و وزارت جهاد کشاورزی طبق قانون برنامه مکلف شده‌اند در سال نخست اجرای این قانون موضوع مدیریت یکپارچه روستاها را بیاورند تا از نابسامانی‌های فعلی در روستاها نجات پیدا کنیم و طرح هادی روستاها و معیشت محور را با هم حل و فصل کنیم.
وی در ادامه با یادآوری این مطلب که جمعیت روستایی به شهری در سراسر دنیا ۷۰ به ۳۰ است در حالی که این میزان در ایران دقیقاً برعکس است، عنوان کرد: امروز ۲۸ درصد جمعیت کشور در روستاها و ۷۲ درصد در شهرها زندگی می‌کنند از این رو قطعاً باید مهاجرت را معکوس کنیم که یکی از راه‌های آن تولید مسکن و راه دیگر راه اندازی چرخه تولید در روستاها است که در ماده ۵۲ قانون برنامه هفتم پیشرفت به آن پرداخته شده و کاملاً عملیاتی بوده و روش تأمین منابع مالی آن تعیین تکلیف شده چرا که با اعتبار دولتی و نرخ‌های سود موجود نمی‌توان کمک کرد و مردم قدرت پرداخت تسهیلات را ندارند؛ این از نکاتی است که باید آن را پیگیری و از این مسیر ارتقای بهره وری را دنبال کرد.
بنیاد مسکن با رویکرد انقلابی مردم را به صحنه بیاورد
قالیباف در ادامه با بیان اینکه بر اساس برنامه هفتم و اهمیت معیشت مردم که اولویت است، گفت: وقتی حرف از محرومیت زدایی می‌زنیم برای این است که معیشت مردم، پابرهنگان و کسانی که مسکن ندارند را حل کنیم از این رو موضوع مسکن موضوع نخست ما در اقتصاد ملی و در معیشت مردم است و بی شک بنیاد مسکن با رویکرد انقلابی خود که باید مردم را به صحنه بیاورد، می‌تواند در این زمینه اثرگذار باشد.
رئیس مجلس در ادامه با یادآوری اینکه مسئله همه افراد در امور جهادی و بسیجی در ابتدای پیروزی انقلاب، اعزام به روستاها برای پیشرفت آن و موضوع اقتصاد بود، اذعان داشت: بیش از حدود ۳۶ سال از جنگ گذشته که باید تاکنون به سمت پیشرفت می‌رفتیم، اما هیچگاه نتوانسته‌ایم کار مطلوب انجام دهیم البته نباید کارهای انجام شده را نادیده گرفت که می‌توان ساعت‌ها هم درباره آن حرف زد. من خودم کار اجرایی کرده‌ام و به دوستان هم گفته ام هرگاه از کار کردن خسته شدید به عقب نگاه کنید که چه کارهایی انجام داده‌اید و سرعت بگیرید و هرگاه هم مغرور شده و احساس کردید خیلی کار کرده‌اید، کارهای بر زمین مانده را ببینید.
قدرت حل مسئله مسکن با ترکیب تشخیص علمی و تصمیم سیاسی به دست می‌آید
وی ادامه داد: ببینید که مسکن چطور کمر مردم را شکسته است. امروز مردان مردی که در دوران دفاع مقدس خم به ابرو نیاورده و محکم در برابر دشمن ایستادگی کردند، امروز کمرشان در برابر رفع مشکلات و نیازهای خانواده‌شان شکسته است که انصاف و مروت نیست. یک جوان باید به وقت خود تحصیل کند، ازدواج کند، شاغل شود و وقتی از فصل آن بگذرد حتی اگر به او این فرصت‌ها و امکانات داده شود فایده‌ای ندارد لذا زمان مهم است.
قالیباف اضافه کرد: نمی‌گویم این وظیفه شما به تنهایی است بلکه همه ما باید دست به دست یکدیگر بدهیم و بر اساس سندی که امام (ره) پیش روی ما گذاشتند حرکت کنیم. ترکیب تشخیص علمی و تصمیم سیاسی می‌تواند قدرت حل مسئله به ما بدهد که امروز هر دوی اینها در دست ما است و نباید فرصت را از دست بدهیم.
ضرورت استفاده از فناوری‌های اجتماعی برای حل مسئله مسکن
رئیس مجلس شورای اسلامی در پایان با بیان اینکه باید براساس وظایف خود به گونه‌ای عمل کنیم تا هنگام پایان کار برنامه هفتم بگوییم موضوع مسکن را به نقطه مطلوب رسانده‌ایم، خاطرنشان کرد: من به سهم خودم قطعاً از این موضوع غفلت نمی‌کنم و آن را هم از جایگاه حقوقی خود دنبال کرده و هم با فرهنگ جهادی و اعتمادی که به مردم داریم پیش می‌بریم یعنی با استفاده از فناوری‌های اجتماعی و اعتمادسازی، مردم را به صحنه می‌آوریم تا در بخش‌های مختلف پیش برویم. موضوع مهم امروز کشور ما و مردم ما مسکن است که باید همه هم عهد شویم تا این کار را پیش ببریم.
نظر شما