لیلا مجدانی در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین گفت: «سازمان‌های مردم‌نهاد یا سمن‌ها معمولاَ گروه‌های حدفاصل میان مردم و نهادهای حاکمیتی هستند. اموری که عموماً توسط گروه‌های حاکمیتی به خوبی انجام نمی‌شود و یا به سرانجام نمی‌رسد، گروه‌های مردمی به‌یاری می‌آیند.»

مجدانی افزود: «با توجه به رویکردهای کنترل جمعیتی در سال‌های گذشته، امروزه آن سمن‌هایی نیز که در موضوعات جمعیتی کار می‌کنند بیشتر مواردی مانند ازدواج آسان و کارکردهایی از این دست را پیش می‌برند.»

او در پاسخ به راهکارهای موثر در هدایت سمن‌ها به سوی اجرای طرح‌ها و برنامه‌های با محوریت جوانی جمعیت گفت: «گام اول تسهیل فرایند نفسگیر مراحل ثبتی است. البته باتوجه به وضعیت‌ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه‌ کنونی اینکه گروه‌هایی دست به پایه‌گذاری سمن‌های تازه بزنند و در فضای موجود در راستای سیاست‌های جمعیتی و فرزندآوری تلاش کنند نیز چندان قابل اتکاء نیست.»

این دکترای جامعه‌شناسی زنان و خانواده بر انگیزه‌مندسازی سمن‌های با سابقه فعالیتی در این حوزه به عنوان راهکار دیگر در این زمینه یاد کرد و افزود: «در سایه تحقق این مهم، سمن های موردنظر می توانند محورهای مهم‌ و موثر در طرح جوانی جمعیت را به سرفصل‌های پیشین خود بیفزایند. برای عملیاتی‌سازی این راهبرد نیز به تدوین بسته‌های ترویجی و سیاست‌های تشویقی در این زمینه نیاز دارد.»

وی با اشاره به چالش جدی باور فرهنگی سمن‌ها در خصوص سیاست‌های جمعیتی است و در توضیح این موضوع گفت: سمن‌ها باید به این باور فرهنگی برسند که سیاست‌های جمعیتی کارشناسانه و به درستی تدوین شده‌اند که در ادامه راه به فعالیت در مسیر اجرای آنها ترغیب و تشویق شوند.

او با تصریح بر اینکه هم‌اکنون تناقضی میان مصالح اقتصادی و شرایط اقتصادی خانواده‌ها با شعار فرزندآوری دیده‌می‌شود افزود: گمان می‌رود بیشتر سمن‌هایی که در موضوعات معیشتی استان‌های محرومی که همچنان فرزندآوری در بین آنها رواج دارد فعالیت دارند از قضا به دلیل دشواری بیشتر در تأمین بسته‌های معیشتی در خانواده‌های پرجمعیت‌تر ناگزیر به اتخاذ سیاستی معکوس شده‌اند.

مجدانی افزود: باور بیشتر این سمن‌ها اصلاً این نیست که خانواده‌ها را به داشتن فرزند بیشتر ترغیب کنند. بلکه عکس آن در تلاش هستند که خانواده‌ها را به این سو بکشانند که به دلیل تنگی معیشت و تهیدستی، باید به گونه‌ای امور را مدیریت کنند که صاحب فرزند دیگری نشوند چرا که تولد دوباره فرزند چالش معیشتی خانواده را درمان‌ناپذیرتر می‌کند و آزارها نیز بیشتر می‌شود.

وی تأکید کرد: اساساً تلاش این دسته از گروه سمن‌ها، جلوگیری از بالارفتن تعداد نفرات زیرپوشش آنهاست که از این طریق از بغرنج‌تر شدن مسأله دوری کنند.

این جامعه‌شناس بر دشواری سوق سمن‌ها به سوی فعالیت در عرصه سیاست‌های فرزندآوری اشاره کردوافزود: اینکه خود مردم، دیگران را به فرزندآوری دعوت کنند به نظر می‌رسد چشمداشتی درست و ثمربخش نخواهدبود، چرا که در حال حاضر از قضا، عکس این روند وجود دارد. بعضاً مردم به دلیل شرایط اقتصادی کنونی جامعه و معضلات مرتبط با بیکاری، مسکن، تنگناهای مرتبط با سختی ازدواج متولدین دهه‌هایی مانند دهه‌ شصت یکدیگر را به داشتن فرزند کم‌تر تشویق می‌کنند.

وی افزود: از سوی دیگر، تراکم همسالان در هر برهه می‌تواند در بهره‌وری از فرصت‌های شغلی و تحصیلی محدود تأثیر معکوس بگذارد. در حالی که پایین بودن داوطلبان می‌تواند دست فرد را در گزینش دامنه‌ بیشتری از این فرصت‌ها باز بگذارد.

این جامعه‌شناس خانواده یادآور شد که شاید داشتن خواهر و برادر بیش‌تر در متولدین آن دهه‌ها ارضای عاطفی و روانی بیش‌تری برای‌شان داشته‌است، اما شرایط اقتصادی امروز که باعث بیکاری و ازدواج نکردن آنان و تنگناهای دیگر شده‌است، موجب می‌شود که متولدین این دهه‌ها از تشویق یک‌دیگر در این زمینه دوری کنند.

مجدانی با تأکید بر دشواری تشویق مردم به فرزندآوری از رهگذر سازمان‌های مردم‌نهاد افزود: نیاز است که اندیشمندان و نخبگان و گروه‌های فرهیختگان در کنار هم راه‌کار ارائه دهند که چگونه مردم همدیگر را به فرزندآوری بیش‌تر تشویق کنند.»

او بر تدبیر عاجل در بهبود شرایط اقتصادی کشور به منظور تشویق مردم به فرزندآوری اشاره کرد و گفت: برای پاسخ‌گیری از این سیاست‌ها راهی نیست جز آن‌که به‌راستی تلاش کنیم تا وضعیت معیشت، اشتغال و مسکن مردم را بهینه کنیم تا تازه زمینه برای این فراهم شود که مردم به ازدواج و پس از آن به فرزندآوری فراخوانده‌شوند.