محمد ترکمان، دکترای روانشناسی در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین گفت: تمام افرادی‌که می‌خواهند به روانشناس مراجعه کنند با پیش‌فرض‌هایی وارد اتاق مشاوره می‌شوند. برخی از این پیش‌فرض‌ها به تصورات افراد درباره صحبت‌هایی برمی‌گردد که قرار است با روانشناس در میان بگذارند که به آن مصاحبه بالینی می‌گویند.

او افزود: مجموعه باورهای نادرستی در این زمینه وجود دارد. یکی از باورها این است که «نباید سکوت کنم». یکی از تصورات اشتباه افراد در زمان مراجعه به مشاور یا روانشناس که البته ممکن است باعث اضطراب و استرس مراجعان نیز شود این است که فرد تصور دارد که در طول مشاوره نباید سکوت کند. چنین تصور نادرستی باعث می‌شود که مراجعه‌کننده در طول مصاحبه پیوسته خود را تحت فشار قرار دهد. او مدام به این می‌اندیشد که چطور با پرهیز از سکوت، موضوعات بعدی را مطرح کند.

این مشاور معتمد سازمان بهزیستی کشور گفت: افراد به جای نگرانی در مورد این مسأله، باید تنها حرف‌هایی که می‌خواهند مطرح شود را به زبان بیاورند. در این میان اگر سکوتی نیز پیش آمد بدون اضطراب، تشویش و نگرانی با آن کنار بیایند. یقین داشته‌ باشند اگر سکوت طولانی شد یک روانشناس مجرب می‌داند که چگونه با آن برخورد کند. بنابراین نباید نگران این مسأله باشند. در عین حال تمام روانشناسان می‌دانند که مراجعان نیاز دارند در بین صحبت‌های خود، برای حتی چند لحظه و دقیقه سکوت کنند.

ترکمان «بیان کامل تمام زوایای موضوع در جلسه اول» را دیگر پیش فرض نادرست خواند و گفت: فشار آوردن به خود برای بیان کامل موضوع، همواره یکی از کابوس‌های مراجعه‌کنندگان است. این مسأله زمانی‌ که مراجعه‌کننده شناخت و اعتماد کافی از روانشناس ندارد ممکن است مشکلاتی را ایجاد کند. چرا که پس از بیان برخی از موضوعات، دچار عذاب وجدان و احساس گناه می‌شود بعضاً برخی از آنها، جلسات مشاوره را رها می‌کنند. بنابراین اگر برای بیان موضوعی بسیار دودل هستید به جای تحمل فشار، فرصتی به خود برای تقویت رابطه با مشاور و زمینه‌چینی برای طرح موضوع ایجاد کنید.

سومین پیش‌فرض اشتباه «لزوم پاسخ آنی به تمام پرسش‌های روانشناس» است که ترکمان با اشاره به آن افزود: بسیاری از مراجعان تصور دارند که به محض طرح هر پرسشی از سوی روانشناس، آنها باید در لحظه پاسخ دهند. یک مشاور مجرب و توانمند، بهتر از هرکسی می‌تواند پذیرای عدم توان پاسخ‌دهی فوری فرد به پرسش‌ها در جلسه مشاوره باشد. روانشناس به فرد اجازه می‌دهد که با تمرکز بیشتر و در شرایط و فرصت مناسب به سوأل‌ها پاسخ دهد.

وی افزود: باور نادرست دیگر این است که بسیاری از افراد نمی‌دانند که چه چیزی را باید مطرح کنند، یا اینکه نمی‌دانند که آنها پیش از پرسش مشاور اجازه شروع به صحبت‌کردن دارند یا خیر. پرسیدن از سوی روانشناسان خواسته بسیاری از مراجعان است. در حالی که مراجعه‌کننده به هر شکل که احساس آرامش و راحتی دارد باید شروع به صحبت کند و نباید نگران قضاوت دیگران باشد.

ترکمان اضافه کرد: برخی‌های تصور دارند که زمانی روانشناس شروع به نت برداری می کند یعنی اینکه فرد دارای علائم خطرناک است. بنابراین دچار نگرانی می‌شود. بعضاً در این گونه مواقع پیش‌فرض فرد، بی‌توجهی روانشناس به اوست. روانشناس نیزمانند هر فردی نمی‌تواند تمام موضوعات را در ذهن خود نگه دارد در نتیجه ناگزیر به یادداشت برداری است.

این روانشناس بالینی نگرانی‌ دیگر را تصور مراجعان در رازدار نبودن مشاور برشمرد و گفت: این موضوع باعث می‌شود که بسیاری از مراجعه‌کنندگان حضور در جلسات را قطع کنند. «رازداری» ساده‌ترین و بدیهی‌ترین اصلی است که یک روانشناس مراعات می‌کند.

وی ادامه داد: روانشناسان تمام تلاش خود را خواهندکرد که رازدار مسائل مراجعه‌کننده باشند. تنها در شرایطی که لزوم رعایت یک دستور غذایی یا بیم آسیب‌زدن به خود یا دیگری وجود داشته‌باشد روانشناس تنها به دلیل شرایط روانی و جسمی مراجعه کننده ، با فرد معتمد دیگری شرایط وی را در میان می‌گذارد. این موارد سه‌گانه به معنای افشاء و یا طرح تمام مواردی که فرد با مشاور در میان گذاشته، نیست.

ترکمان گفت: یکی دیگر از نگرانی‌ها این است که فرد تصور می‌کند که باید در ۳۰ تا ۴۰ جلسه مشاوره شرکت کنند بنابراین از صرف وقت و انرژی طولانی و هزینه هنگفت دچار نگرانی و استرس می‌شوند.

این مشاور بالینی با بیان اینکه روانشناسان از رویکردهای مشاوره‌ای و درمانی مختلف بهره می‌گیرند، افزود: رویکرد روان‌تحلیلی و روانکاوی نیازمند حضور در جلسات طولانی‌مدت است اما جلسات دیگر، بسیار کوتاه و بین ۸ تا ۱۲جلسه هستند. بنابراین، در عین حال که مراجعان باید نگرانی را از خود دور کنند از سوی دیگر، ضمن حذف پیش‌فرضِ نتیجه‌بخشی در یک یا دو جلسه، باید در دریافت خدمات مشاوره صبوری به خرج دهند.

گفت‌وگو : مهین داوری