طرح فجرانه در قالب پرداخت یارانه به ۶۰ میلیون نفر از اقشار مختلف مردمی، برشی از سه‌گانه کودک، مادر و عموم مردم در راستای امنیت غذایی است که توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی طراحی و در دوماه گذشته اجرایی شده است.

طرح مربوط به امنیت غذایی کودکان نیز، بازه سنی از ۵ ماهگی تا ۵ سالگی کودکان مشمول را تحت پوشش قرار می‌دهد. ۱۶ قلم کالای غذایی در این طرح لحاظ شده و حدود ۸۰ درصد از این طرح استقبال شده و به دنبال تحقق پوشش حدود ۱۰۰ درصد برای مشمولان طرح مذکور هستیم. به هیچ عنوان در قالب این طرح امکان تخلف وجود ندارد.

طرحی موسوم به «یسنا» نیز، امنیت غذایی مادران را هدف قرار داده است و براساس اعلام وزارت رفاه هیچ کدام از طرح‌های سه گانه منافاتی با دریافت یارانه‌های دیگر ندارند.

سومین برش نیز طرح فجرانه بود که سه ماهه بوده و تا اردیبهشت ۱۴۰۳ ادامه دارد و تداوم آن به میزان زیادی به تأمین منابع بستگی دارد.

مروری بر نحوه اجرای طرح کالابرگ الکترونیک

اجرای طرح کالابرگ الکترونیک در گام نخست به صورت پایلوت در یک استان که هرمزگان بود از اواخر اسفندسال ۱۴۰۱آغاز شد و در خرداد ماه ۱۴۰۲به‌صورت سراسری در کل کشور فعالیت خود را آغاز کرد. در این طرح، یارانه تشویقی به افراد دهک‌های اول تا هفتم به میزان ۱۲۰ هزار تومان ارائه می‌شد. به این ترتیب که در صورتی که هر فرد از مشمولان ۲۰۰ هزار تومان از یارانه خود خرید می‌کردند، ۱۲۰ هزار تومان به آنها پرداخت می‌شد.

برنج ایرانی، حبوبات، شیر کم‌چرب، پنیر، ماست‌ کم‌چرب، مرغ، تخم‌مرغ، روغن مایع، ماکارونی و قند و شکر که طبق نظر انستیتوی تغذیه ایران به تأیید رسیده بود در سبد غذایی این طرح با قیمت سال ۱۴۰۱ تعریف شد، اقلام این طرح محسوب می‌شدند.

فجرانه، طرحی برای ارتقای معیشت

فجرانه که از دل طرح کالابرگ الکترونیک بیرون آمده از ۱۸ بهمن ماه سال گذشته اجرا شد. در این طرح در قالب کالابرگ الکترونیک، خانوارهای یک تا هفت درآمدی در صورت خرید اقلام یازده گانه کالابرگ خریداری کنند، مبلغ ۲۲۰ هزار تومان به ازای هر یارانه‌بگیر برای پرداخت مابه‌التفاوت قیمت روز این اقلام در حسابشان شارژ می‌شود. این میزان مبلغ یارانه کاملاً جدا از یارانه نقدی است که هر ماه به حساب سرپرستان خانوارها واریز می‌شود. این میزان یارانه مضاعف کالابرگ الکترونیک به مدت یک ماه اعتبار دارد.

دراین طرح، دیگر نمی‌توان اعتبار یک کالا را به کالای دیگر اختصاص داد. به طور مثال برای گوشت قرمز به ازای نیم کیلو گوشت، ۷۵ هزار تومان اعتبار در نظر گرفته شده یک خانوار چهار نفره ۳۰۰ هزار تومان اعتبار گوشت دارد. اما باید قیمت مبنا را پرداخت کند و قیمت مبنا را که پرداخت کرد ۳۰۰ هزار تومان اعتبار مضاعف را دریافت می‌کند.

رضایت‌مندی ۹۰ درصدی مشمولان از طرح فجرانه

به گفته معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار ورفاه اجتماعی، با ارزیابی انجام شده میزان اعتماد خانوارها به طرح فجرانه بیش از ۹۰ درصد برآورد شده است.

آنطور که علیرضا عسگریان گفته است در مرحله اول میزان استقبال صورت گرفته بیش از ۸۶ درصد بوده است و بیش از ۸۸ درصد دهک یک تا سه درآمدی در این طرح شرکت کرده‌اند.

۲ میلیارد دلار خرید طی دو ماه

بنابر داده‌های وزارت رفاه، از ابتدای این طرح در تاریخ ۱۸ بهمن سال گذشته تا ۲۰ اردیبهشت امسال، ۹۸ میلیون بسته غذایی توزیع شده است. دولت ۱۹ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان به این طرح تزریق کرده است و اگر آورده مردم را که حدود ۶۷ هزار میلیارد تومان است در نظر گرفته شود، حدود دو میلیارد دلار طی این دو ماه خرید صورت گرفته است.

حجم خرید صورت گرفته بیش از یک میلیون و ۱۰۰ هزار تن بوده است؛ ساعت ۱۲ هرشب باید با کل فروشگاه‌ها تسویه حساب صورت گیرد. عمده کالاهای خریداری شده در دو ماه از اجرای این طرح تا ۲۰ فروردین امسال، برنج با ۱۷۶ هزار تن، لبنیات، حبوبات با ۱۰۰ هزار تن، گوشت سفید با ۸۸ هزار تن بوده است.

این شبکه ۲۲۰ هزار فروشگاه دارد که ۱۰ هزار فروشگاه زنجیره‌ای، دو فروشگاه مجازی و ... است. خانوارها می‌توانند با برنامه کاربردی شما موقعیت فروشگاه‌های اطراف خود و فروشگاه‌های متصل به طرح را مشاهده کنند.

مهم‌ترین فواید طرح کالابرگ الکترونیک چه بوده است

با اجرای این طرح و به‌خصوص طرح فجرانه، میزان مصرف کالری مورد نیاز خانوارهای مشمول، مطابق با انستیتوی تغذیه ایران در سبد کالایی آنها قرار گرفته است. ایجاد بستری مناسب برای تغذیه سالم از مهم‌ترین اهداف این طرح است که با توجه به داده‌های ارائه شده محقق شده است.

در دهه ۹۰، به دلایل متعدد، مصرف سرانه خوراکی و تغذیه سالم بشدت با کاهش مواجه شده بود که در سال ‌جاری و با اجرای طرح کالابرگ الکترونیک و در صورت ادامه این روند، می‌توان امیدوار شد که سؤتغذیه مهار شود.

یکی از مزایای طرح کالابرگ الکترونیک، مهار انتظارات تورمی و کاهش نرخ تورم است به‌خصوص تورم نقطه به نقطه که به نظر می‌رسد با ارائه آمارهای اسفندماه امسال، نتیجه این موضوع قابل لمس باشد.

به هر حال به نظر می‌رسد که دولت توزیع عادلانه منابع یارانه‌ای در قالب اقدامات حمایتی برای رسیدن به امنیت پایدار غذایی در دستور کار خود قرار داده است.