آتیه‌آنلاین در گزارش پیش‌رو ضمن مصاحبه با تعدادی از توانخواهان گیرنده خدمات نشان‌دار، در گفت‌وگویی اختصاصی با مهرداد نقی‌خانی، رئیس مرکز توانبخشی اسماء و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی نحوه و فرایند ارائه این خدمات را در این مرکز طرف قرارداد بیمه سلامت مورد بررسی قرار می‌دهد.
واژه توانبخشی به معنای بازتوانی است، اما مفهوم علمی آن برگرداندن توانایی‌های یک فرد به نحوی است که بتواند به استقلال برسد و یا با وجود ناتوانی تطابقاتی را انجام دهد که حداکثر استقلال در کارهای روزمره را داشته باشد. زهره شیرمحمدی، یک مراجعه‌کننده به مرکز توانبخشی اسماء در گفت‌وگو با آتیه‌نو در خصوص علت مراجعه‌اش به این مرکز گفت: «رها دختر شش ساله‌ام دارای اختلال در گفتار و تمرکز و حافظه است. به تشخیص پزشک جلسات گفتاردرمانی برای او تجویز شد و پس از انجام چندین جلسه، کاردرمانی ذهنی را نیز برای او لازم دانستند.»
او با اشاره به نیازمندی دخترش به دریافت جلسات زیاد توانبخشی افزود: «روند درمان نیازمند جلسات کاردرمانی و گفتاردرمانی طولانی‌مدت است، به همین دلیل باید هزینه زیادی پرداخت کنم.»
شیرمحمدی با اشاره به اینکه فرایند درمان دخترش از آذرماه سال ۱۴۰۱ آغاز شده، گفت: «با توجه به اینکه تحت‌پوشش بیمه تأمین‌اجتماعی هستیم ۷۰ درصد هزینه‌های توانبخشی را این سازمان پرداخت می‌کرد.»
او افزود: «سال گذشته در یک مرکز دیگر توانبخشی خدمات می‌گرفتیم که هزینه هر جلسه نیم‌ساعته گفتاردرمانی ۴۷ هزار تومان و جلسه ۴۰دقیقه‌ای کاردرمانی ۳۸ هزار تومان بود. امسال به پیشنهاد یکی از آشنایان مرکز اسماء را برای ادامه درمان انتخاب کردیم.» شیرمحمدی با تأکید بر اینکه دخترش در مجموع باید چهار جلسه گفتار درمانی و کار درمانی دریافت کند، در خصوص پرداخت سهم ۳۰درصدی هزینه این خدمات، گفت: «تعرفه هزینه‌های توانبخشی بالاست و امسال به لطف همکاری اسماء به خیریه فرشته‌ها معرفی شدیم و در حال حاضر این مؤسسه هزینه خدمات دخترم را تقبل کرده و ما هیچ هزینه‌ای برای خدمات توانبخشی پرداخت نمی‌کنیم.»
پرداخت ۷۰ درصد از هزینه‌های توانبخشی
یک مدرس دانشگاه و پژوهشگر حوزه اوتیسم و دارای فرزند اوتیسم در بیان برخی از چالش‌های پیش‌روی ابلاغیه اجرای پرداخت ۷۰درصدی هزینه‌های توانبخشی افراد دارای اختلال اوتیسم از طرف بیمه، گفت: «قرار بر این است که بیمه ۷۰ درصد هزینه‌های خدمات توانبخشی افراد دارای اختلال اوتیسم را پوشش دهد و البته تا اجرای این ابلاغیه مدت‌زمانی طی خواهد شد.»
محمود سمیع بیان کرد: «خوشحالیم که سرانجام تلاش شبانه‌روزی خانواده‌های افراد اوتیسم با تصویب این قانون به بار نشست. اگرچه این قانون دیگر شامل حال فرزندان بسیاری از خانواده‌ها از جمله خودم که فرزندم در آستانه ۱۸سالگی است نمی‌شود، اما همین که با تمرکز و نگاه ویژه مسئولان به اوتیسم، دیگر فرزندان سرزمین ما از این قانون بهره‌مند می‌شوند جای شکر آن باقی است.» سمیع گفت: «ممکن است برخی از این افراد بیمه پایه نداشته باشند بنابراین لازمه استفاده از این ابلاغیه، فراهم کردن شرایط بهره‌مندی افراد اوتیسم از پوشش بیمه پایه آن‌ها در سازمان بیمه سلامت است.»
مراکز ارائه‌دهنده خدمات توانبخشی ستاره‌دار
مهرداد نقی‌خانی، رئیس مرکز توانبخشی اسماء و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت‌اجتماعی با اشاره به اینکه در توانبخشی از هیچ داروی شیمیایی استفاده نمی‌شود، گفت: «در واقع توانبخشی درمانی غیردارویی است و تنها روش‌های فیزیکی، دستی، مشاوره‌ای و آموزشی مختلف در آن به کار گرفته می‌شود.» نقی‌خانی افزود: «با توجه به اینکه بسته به شرایط سنی مراجعان و نوع مشکل آن‌ها روش‌های درمانی مختلفی استفاده می‌شود، ممکن است بهبودی کُند پیش برود و در بیشتر موارد افراد نیازمند دریافت جلسات متعدد توانبخشی با پرداخت هزینه بالا و طولانی‌مدت هستند.»
هموارسازی مسیر ارائه خدمات نشان‌دار
او گفت: «انعقاد تفاهم‌نامه همکاری سازمان بهزیستی کشور و بیمه سلامت در راستای پوشش‌دهی ارائه خدمات درمانی برای افراد دارای معلولیت زمینه‌ای فراهم کرده که علاوه بر افراد نیازمند به دریافت مستمر خدمات توانبخشی، معلولان و مددجویان تحت‌پوشش سازمان بهزیستی با یک پوشش پایه بیمه‌ای با پرداختی‌کمتر، سریع و آسان‌تر خدمات توانبخشی مورد نیاز خود را دریافت کنند.»
رئیس مرکز توانبخشی اسماء با اشاره به اینکه بسیاری از مراکز توانبخشی با بیمه‌های مختلف طرف قراداد هستند، گفت: «مراجعان به این مراکز بنا به سقف تعرفه‌های مقرر، درصدی از هزینه خدمات را پرداخت می‌کنند و سازمان بیمه‌گر آن‌ها نیز سهم تعریف شده خود را می‌پردازد.» نقی‌خانی بیان‌کرد: «تمام بیماران تحت‌پوشش بیمه سلامت در صورت ثبت‌نام در سامانه بیمه سلامت می‌توانند از پوشش بیمه‌ای خدمات توانبخشی این سازمان بهره‌مند شوند.»
او یادآور شد: «سازمان بیمه سلامت در سال ۱۴۰۱ با مراکز توانبخشی مکاتبه کرد که بیماران با هر پوشش بیمه‌ای پایه در سایت این سازمان ثبت‌نام کنند. همچنین ضمن بارگذاری نسخ خدمات تجویزی، تمام خدمات دریافتی خود را از مراکز توانبخشی مشخص و تیک آن را فعال‌کنند.» او افزود: «این اتفاق خوب سبب کاهش فرانشیز پرداختی بیمار بر اساس صلاح‌دید سازمان شد و بعضاً زمینه عودت مقداری از مبالغ پرداخت شده به بیماران را فراهم کرد.»
نقی‌خانی تأکید کرد: «خوشبختانه در سال جاری با اجرای طرح افزایش خدمات کددار بیماران خاص و صعب‌العلاج تحت‌پوشش بیمه سلامت اگر خدمت تجویز شده برای آن‌ها جزء ۵۹ خدمت نشان‌دار باشد هیچ هزینه‌ای برای آن پرداخت نمی‌کنند و کاملاً رایگان است.» رئیس مرکز توانبخشی اسماء گفت: «مراجعه‌کننده به این مرکز ابتدا باید توسط پزشک مجموعه ویزیت و خدمت مورد نیاز برای آن‌ها تجویز شود. بزرگسال مراجعه‌کننده به مرکز اسماء دارای بیمه پایه بر اساس اطلاعات مندرج در سایت پذیرش شده و خدمات بیمه‌ای خاص خود را دریافت می‌کند و اگر فاقد بیمه باشد به دلیل دولتی بودن تعرفه این مرکز، به‌صورت آزاد با تعرفه دولتی پذیرش می‌شود.»
او گفت: «در بسیاری از مراکز توانبخشی از جمله اسماء در همین راستا ارائه خدمات فیزیوتراپی برای بیماران خاص، ام‌اس و صعب‌العلاج تحت‌پوشش بیمه سلامت در سال جاری کاملاً رایگان شده است.» رئیس مرکز توانبخشی اسماء در مرور و معرفی خدمات این مرکز توانبخشی افزود: «گفتاردرمانی، روانشناسی، کاردرمانی جسمی کودکان، کاردرمانی اختلالات ذهنی کودکان، کاردرمانی شیرخواران زیر یک‌سال، توانبخشی تخصصی دست، فیزیوتراپی، درمان تنبلی چشم، بینایی‌سنجی، تربیت شنیداری، تشخیص و غربالگری شنوایی، شنوایی‌سنجی، ارائه روانشناسی و مشاوره و برخی خدمات پزشکی تخصصی و نوروفیدبک از مهم‌ترین خدمات این مرکز به شمار می‌آیند.»
او در معرفی خدمت تخصصی نوروفیدبک، گفت: «به این خدمت بازخورد عصبی نیز گفته می‌شود. این روشی است برای اینکه یاد بگیریم چگونه امواج مغزی و فعالیت‌هایی که به طور طبیعی و خودکار در مغز انجام می‌شود را کنترل کنیم.» او افزود: «با نوروفیدبک می‌آموزیم امواج مغزی را با استفاده از بازخوردی که از دستگاه دریافت می‌کنیم به‌طور ارادی تغییر دهیم.» نقی‌خانی ادامه داد: «نوروفیدبک در حقیقت ابزاری برای کنترل، تغییر و اصلاح امواج مغزی به‌منظور دستیابی به کاهش علائم بیماری و افزایش سطح سلامت جسمانی و روانی است.»
رئیس مرکز توانبخشی اسماء در خصوص کاربردهای درمانی نوروفیدبک، گفت: «وجود هرگونه ناهنجاری و اشکال در روند طبیعی امواج مغزی و فرایندهای زیست‌شناختی در بدن انسان، می‌تواند منجر به بروز علائم بیمارگونه شود. برای مثال، افرادی که از مشکلات یادگیری رنج می‌برند فرکانس امواج بتای پایین‌تری نسبت به افراد عادی دارند.»
او با اشاره به اینکه مرکز اسماء با بیمه‌های مختلفی طرف قرارداد است، گفت: «تمام افراد دارای بیمه‌های سلامت، تأمین‌اجتماعی، نیروهای مسلح، بانک‌ها و شهرداری می‌توانند از خدمات توانبخشی این مرکز استفاده کنند.»
پرداخت هزینه خدمات فیزیوتراپی
او گفت: «۷۰ درصد هزینه خدمات فیزیوتراپی، کاردرمانی جسمی و ذهنی، گفتار درمانی و پزشکان متخصص تمام مراجعه‌کنندگان دارای بیمه سلامت به این مرکز از سوی سازمان بیمه سلامت پرداخت می‌شود و۳۰ درصد دیگر سهم پرداختی بیمار است.» رئیس مرکز توانبخشی اسماء تأکید کرد: «۷۰ درصد هزینه خدمات ارائه شده به مراجعان تحت‌پوشش بیمه تأمین‌اجتماعی از سوی این سازمان بیمه‌ای پرداخت می‌شود و بیمار تنها ۳۰ درصد هزینه را باید پرداخت کند.»
خدمات توانبخشی رایگان برای بیماران خاص
این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، افزود: «بیماران خاص از یک‌سال گذشته خدمات گفتار درمانی جسمی و ذهنی را با پرداخت۳۰ درصد هزینه از این مرکز دریافت می‌کردند و بیمه سلامت ۷۰ درصد هزینه را متقبل شده و پرداخت می‌کرد.» او در خصوص بیشترین خدمات قابل ارائه به بیماران دارای اختلال اوتیسم، گفت: «بیشتر مراجعه‌کنندگان دارای اختلال اوتیسم نیازمند خدماتی مانند کاردرمانی جسمی، کار درمانی ذهنی، گفتاردرمانی، روانشناسی و تربیت شنیداری هستند.»
نقی‌خانی افزود: «آن دسته از بیماران خاص و صعب‌العلاج که دارای بیمه سلامت هستند هیچ هزینه‌ای بابت دریافت این خدمات پرداخت نمی‌کنند. افراد تحت‌پوشش بیمه تأمین‌اجتماعی با مجموع ۳۰ درصد پرداختی از سوی فرد و ۷۰ درصد سهم سازمانی، از خدمات توانبخشی این مرکز بهره‌مند می‌شوند.» رئیس مرکز توانبخشی اسماء گفت: «بعضاً پیش می‌آید که کودکان فاقد بیمه پایه به این مرکز ارجاع می‌شوند که اگر با تجویز این مرکز نیازمند دریافت خدمات خاص تشخیص داده شوند، به مؤسسه خیریه فرشته‌ها که با اسماء همکاری دارد هدایت می‌شوند.» او افزود: «این‌خیریه پس از ارزیابی و سنجش وضعیت خانوادگی فرد ارجاع شده، نسبت به پرداخت تمام هزینه خدمات توانبخشی این کودکان اقدام می‌کند.»
نقی‌خانی در خصوص بیمه نیروهای مسلح، گفت: «جانبازان و عائله جانبازان و خانواده شهدا که دارای این بیمه هستند، برای دریافت خدمات گفتار درمانی و کاردرمانی و فیزیوتراپی هیچ هزینه‌ای پرداخت نمی‌کنند و افراد عادی تحت‌پوشش این بیمه نیز تنها ۱۰ درصد هزینه خدمات را پرداخت می‌کنند و ۹۰ درصد باقی‌مانده را سازمان مربوطه پرداخت می‌کند.» او با اشاره به طرف قرارداد بودن این مرکز با شرکت شهر سالم شهرداری، افزود: «مراجعان با این نوع پوشش بیمه‌ای برای دریافت برخی از کدهای خدماتی مبلغی پرداخت نمی‌کنند و با پرداخت ۱۰ درصد هزینه از کدهای خدماتی دیگر این مرکز بهره‌مند می‌شوند.»
۱۶۲ هزار توانخواه نیازمند خدمات نشان‌دار
معصومه پویامهر، مسئول بیمه توانخواهان سازمان بهزیستی استان تهران با اشاره به اجرای تغییر قانون تعرفه نشان گفت: «۴۱ هزار مددجوی بهزیستی استان تهران سال ۱۴۰۱ در سامانه بیمه سلامت دارای کد خدمت نشان‌دار شده بودند. با تغییر قانون تعرفه نشان، افزایش خدمات نشان‌دار از هشت خدمت به ۵۹ خدمت در پاییز ۱۴۰۱ و تعامل شکل‌گرفته بین بهزیستی و بیمه سلامت، تعداد مددجویان دارای کد خدمت نشان‌دار سامانه بیمه سلامت در سال جاری به ۱۶۲ هزارنفر ارتقا پیدا کرد.» پویامهر گفت: «۵۹ خدمت نشان‌دار، خدمات توانبخشی عمومی و تخصصی را شامل می‌شوند. این خدمات از شنوایی‌سنجی، بینایی‌سنجی، کاردرمانی و گفتار درمانی تا مجموعه خدمات تخصصی از جمله استفاده از لیزرهای خاص و هر یک دارای کد اختصاصی تعریف شده در سامانه هستند.»
او با بیان اینکه نوع معلولیت توانخواهان بهزیستی در سامانه بیمه سلامت نشان‌دار می‌شود، گفت: «مثلاً اگر فردی با معلولیت شنوایی به پزشک یا مرکز توانبخشی طرف قرارداد بیمه سلامت مراجعه کند، این مجموعه‌ها با سامانه «استفاده از خدمات بیمه نشان» دسترسی دارند و می‌توانند مشخصات کامل فرد توانخواه تحت‌پوشش سازمان بهزیستی را در سامانه رؤیت کنند و بر اساس نشان درج شده در سامانه توانخواه می‌تواند از خدمات شنوایی مطب یا مرکز موردنظر با تعرفه مشخص بهره‌مند شود.»
پویامهر تأکیدکرد: «به‌منظور حفظ اسرار و حریم خصوصی افراد، تنها مراکز طرف قرارداد و مشمولان بیمه سلامت به این سامانه دسترسی دارند و می‌توانند از اطلاعات توانخواهان مطلع شوند.»
مسئول بیمه توانخواهان سازمان بهزیستی استان تهران ادامه داد: «۷۰ درصد هزینه‌های‌توانبخشی افراد توانخواه دارای کد نشان‌دار توسط بیمه سلامت به مرکز یا مطب طرف قرارداد پرداخت و مبلغ پرداختی برای فرد توانخواه به‌عنوان تخفیف لحاظ می‌شود.» او در خصوص عملکرد سازمان بهزیستی در تسهیل ارائه خدمات نشان‌دار به توانخواهان تحت‌پوشش، گفت: «سازمان بهزیستی لیست افراد تحت‌پوشش نیازمند خدمات را در اختیار سازمان بیمه سلامت قرار می‌دهد و این سازمان مطابق لیست ارسالی بهزیستی خدمات موردنیاز هر فرد ثبت‌نام شده در سامانه را نشان‌دار می‌کند. بهزیستی تنها به لیست اسامی تحت‌پوشش خود در سامانه بیمه سلامت دسترسی دارد و می‌داند چه افرادی از خدمات نشان‌دار با تعرفه مشخص برخوردار می‌شوند.»
پویامهر با تأکید بر اینکه قانون تعرفه خدمات نشان‌دار توانبخشی اقدام مشترکی بین سازمان بهزیستی و سازمان بیمه سلامت است، ادامه داد: «خوشبختانه با همکاری واحد انفورماتیک سازمان بهزیستی تهران تلاش کردیم اسامی به‌روزشده توانخواهان را استخراج و تنظیم کنیم و لیست جدیدی به سازمان بیمه سلامت ارسال شد.»
او گفت: «طبق اعلام این سازمان اسامی با کدهای مورد نیاز نشان‌دار در سامانه بارگذاری شده‌اند. بنابراین امیدواریم توانخواه دارای کد معلولیت و ثبت‌نام شده در سامانه سازمان بهزیستی وجود نداشته باشد که در بیمه سلامت فاقد کد نشان باشد.» مسئول بیمه توانخواهان سازمان بهزیستی استان تهران، گفت: «ممکن است پس از تاریخ ارائه لیست، افرادی به لیست اضافه شده باشند و یا افراد دارای یک معلولیت خاص، در گذر زمان دچار معلولیت جدیدی شده باشند. بر این اساس، خوشبختانه برای ثبت موردی، همکاری بسیارخوبی در بیمه سلامت استان تهران با بهزیستی شکل گرفته و راه بسته نیست و این کار به‌صورت موردی و تک‌نفره نیز انجام‌شدنی است.» او اضافه کرد: «حال اگر فرد جدیدی متقاضی دریافت خدمات نشان‌دار باشد، ابتدا با راهنمایی سازمان بهزیستی، گواهی او صادر می‌شود و اسکن تمام مدارک دال بر معلولیت و نیازمندی او به خدمات توانبخشی در اختیار بیمه سلامت قرار می‌گیرد و در نهایت نشان‌دار شدن خدمات مورد نیاز برای او در کمترین زمان ممکن فعال می‌شود.»
گفت و گو: مهین داوری
نظر شما