این بخشی از صحبت‌های محمدرضا حیدرهایی، سرپرست دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی بهزیستی کشور در گفت وگو با آتیه‌نو است. راه‌اندازی و ایجاد خط تلفن اورژانس اجتماعی ( ۲۳۱ ) یکی از برنامه‌های سازمان بهزیستی‌کشور در جهت برقراری ارتباط و ارایه گزارش افراد در معرض آسیب به منظور مداخله بهنگام در شرایط اضطراری است.
در ادامه متن گفت وگوی اختصاصی وی را می‌خوانید:
اورژانس اجتماعی چه فعالیت هایی را در برمی گیرد؟
مرکز اورژانس اجتماعی یا همان خط ۱۲۳ تلفیقی از چهار فعالیت است. خط پاسخگویی پله اول خدمت‌رسانی این مرکز است. مردم در شرایط اضطرار با این خط تماس می‌گیرند و موارد کودک‌آزاری، همسرآزاری، سالمندی‌آزاری و ... را گزارش می‌کنند.
مرکز مداخله در بحران گام دوم در شکل‌دهی به فرایند کار اورژانس است. زمانی که همکار این مرکز به محل فرد در معرض آزار مراجعه می‌کند به فراخور آسیب‌وارده، او را به یکی از خانه‌های امن، سلامت، مراکز بازپروری و یا سایر مراکز منتقل می‌کند.
خدمات سیار خودروهای ون نیز بخش سوم اقدامات تعریفی برای مرکز اورژانس اجتماعی است. این خودروها با حضور در محل، زمینه انجام اقدامات فوریتی را تسهیل می‌کنند.
استقرار پایگاه‌های خدمات‌اجتماعی در محلات پرآسیب به منظور کمک به توانمندسازی و اجرای برنامه‌های اجتماع‌محور چهارمین بخش از خدمات اورژانس‌اجتماعی است. اقدامات مداخله‌ای در این پایگاه‌ها توسط اهالی و معتمدین محله انجام می‌شود و پس از ۴ تا ۵ سال زمانی که محله به سطحی از توانمندسازی دست پیدا کند که دیگر نیازی به ارایه خدمات نباشد پایگاه از آن محله جمع‌آوری می‌شود.
اورژانس‌اجتماعی دارای چند مرکز و چه تعداد نیروی انسانی است؟
در تمام مراکز استان‌ها مرکز مداخله در بحران، اورژانس سطح یک، مرکز نگهداری و خانه های امن و سلامت نیز وجود دارد و در مجموع پنج‌هزار نیروی‌انسانی در خط اورژانس اجتماعی به صورت خرید خدمت، قراردادی و رسمی فعالیت دارند.
پیش‌نیاز راه‌اندازی مرکز اورژانس‌اجتماعی چیست، آیا شهرهایِ فاقد مرکز وجود دارد؟
فعالیت اورژانس اجتماعی در سطح یک ۲۴ ساعته است و هیچگاه تعطیلی ندارد. برنامه ششم توسعه سازمان بهزیستی را تکلیف کرده است که اورژانس اجتماعی را در شهرهای بالای ۵۰ هزار نفر و همچنین شهرهای پرآسیب‌اجتماعی ایجاد کند اما همین شهرهای با بیش از ۵۰ هزار نفر نیز که ۷۲ شهر بودند از مراکز اورژانس اجتماعی برخوردار نیستند و ما از نظر اعتبارات برای راه‌اندازی این مراکز در این شهرها با مشکل مواجه هستیم وامیدوارم با حمایت دولت بسیاری از شهرهای کشور تحت پوشش اورژانس قرار گیرند. در برخی شهرها با آسیب‌ها پایین‌تر، خدمات اورژانس در سطح دو و سه از ۸ صبح تا ۶ عصر ارایه می‌شود و بقیه ساعات شبانه‌روز نیز همکاران در مراکز استان‌ها آماده ارایه خدمت هستند؛ به محض تماس فردی در یکی از شهرهای دور با خط اورژانس مرکز استان، همکار ما موظف است که در خارج ساعت اداری، بلافاصله در محل حضور پیدا کند و مشکل را مورد بررسی قرار دهد.
اخیرا بر لزوم اعمال‌اصلاحات در مراکز برقراری‌تماس، وضعیت نیروی‌انسانی و خودروها تاکید کرده‌اید. دلیل آن چیست؟
قیمت خودرو از سنوات گذشته تا کنون بسیار افزایش پیدا کرده است و به جهت تامین نشدن منابع خرید خودرو ناگزیر از ۱۲۰ دستگاه خودرو غیردولتی کمک گرفتیم. در حال‌حاضر ۳۰۰ دستگاه دولتی در حال‌ارایه خدمت هستند، بنابراین در گام اول در دولت سیزدهم تامین اعتبار جایگزینی خودروها را در دستور کار قرار دادیم و خوشبختانه اعتبار خرید ۱۶۰ دستگاه خودرو جدید تخصیص داده شد و امیدواریم این اعتبار قبل از پایان سال جاری به حساب سازمان واریز و خودروها خریداری شود.
با توجه به خروج ۴۰۰ نفر از نیروهای انسانی خرید خدمت در سال‌های اخیر از بدنه اورژانس اجتماعی، برای جایگزینی این نیروها یک آزمون سنجش و ارزیابی انجام شد و قرار است از بین داوطلبان ۳۰۰ نفر نیروی جدید به بدنه اروژانس تزریق شود ...
چند نفر از کارکنان اورژانس اجتماعی تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند؟
نوع قرارداد نزدیک۲ هزار و ۵۰۰ نفر از نیروهای مرکز خریدخدمت است و طبق قرارداد باید بیمه شوند و باید تمام نیروهای اورژانس اجتماعی دارای بیمه‌پایه تامین اجتماعی باشند. اگر تلاش ما بر این است که با نظارت‌کامل سازمان بهزیستی کشور، افراد شاغل در مراکز اورژانس، از مزایای حداقل حقوق قانون کار و بیمه تامین اجتماعی برخوردار باشند اما اگر همکاری در یکی از مراکز در سطح کشور فاقد بیمه است بلافاصله با سازمان بهزیستی در استان خود یا سازمان بهزیستی کشور تماس بگیرد. قطعا برقراری بیمه تامین اجتماعی‌او در دستور کار قرار می‌گیرد.
بیشترین موضوع گزارش‌های دریافتی امسال چیست؟
کودک‌آزاری، همسرآزاری، سالمندآزاری و اختلافات‌حاد خانوادگی بیشترین دلایل تماس با مرکز اورژانس اجتماعی در سال‌های اخیر هستند.
اپراتورها و نیروی‌های اعزام به محل با چه چالش هایی روبرو هستند؟
نیروهای شاغل در مرکز اورژانس اجتماعی حقوق مطابق با قانون کار را دریافت می‌کنند و به جهت پایین‌بودن حقوق ودستمزد، همواره معترض هستند و به همین جهت در جهت جلب رضایت، امنیت شغلی و افزایش آرامش روانی آنها بر آن هستیم که در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ اعتبار بالاتری برای این مهم در نظر بگیریم.
یکی دیگر از چالش‌های جدی همکاران ما در مرکز این است‌که ضابط قضایی نیستند و به همین جهت ابزار حفاظتی با خود به همراه ندارند و در این صورت ممکن است هر آسیبی به آنها وارد شود.
به عنوان مثال؛ زمانی که همکار اورژانس‌اجتماعی در یک حادثه کودک‌آزاری ورود می‌کند ممکن است به او لطمه و آسیب وارد شود کما اینکه پیش‌آمده در برخی مداخلات، همکاران ما با ضربات چاقو و ... زخمی و مجروح شده‌اند. در جهت رفع این مشکل، از طریق دستگاه قضایی پیگیری‌هایی انجام شده که همکاران ما بتوانند در زمان مراجعه به محل، ابزار حفاظتی با خود به همراه داشته باشند.
رییس کمیسیون اجتماعی مجلس اخیرا از گسترش برنامه‌های اورژانس اجتماعی خبر داد، آیا این با لایحه پیشنهادی بهزیستی به کمیسیون ارتباط دارد؟
تبدیل وضعیت نیروهای خریدخدمت در کمیسیون اجتماعی مجلس مطرح و تایید شد و اگر دیگر نمایندگان با این موضوع موافق باشند با تصویب تبدیل وضعیت این نیروها، قطعا سطح رضایت‌مندی همکاران و کیفیت خدمات ارایه شده در مراکز به طور چشمگیری افزایش پیدا خواهدکرد.
باتوجه به تغییر هر روزه مدل و نوع آسیب‌های اجتماعی، باید نوع مداخلات نیز تغییر کند، با این وصف، آیا کمبودهایی در این زمینه وجو دارد؟
در زمان تاسیس اورژانس‌اجتماعی در دهه ۸۰ به اندازه امروز نفوذ شبکه‌های اجتماعی بالا نبود و مدل مداخلات نیز بر اساس همان سال‌ها طراحی شد اما در سال‌های اخیر مدل آسیب‌ها با بالارفتن سطح آگاهی جامعه و همچنین گسترش شبکه‌های اجتماعی و نفوذ اینترنت پرسرعت در زندگی اغلب افراد در تمام شهرها و روستاها، نیز تغییرکرده است. مرکز اورژانس‌اجتماعی تلاش دارد که به‌روز باشد و چندین دوره آموزشی ویژه همکاران شاغل نیز در مراکز در طول سال برگزار می‌کند.
بروزرسانی شکل و نوع مداخلات در برخورد با افراد آسیب‌دیده به صورت مستمر دنبال می‌شود و در کارگاه‌ها سعی می‌شود که با ارایه شیوه‌نامه‌های جدید مداخلاتی، اطلاعات روز دنیا نیز در اختیار نیروهای انسانی مراکز قرار بگیرد.
گفت‌وگو : مهین داوری
نظر شما