سید حسن موسوی چلک در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین بیان کرد: مصرف موادمخدر و روان‌گردان توسط جوانان و نوجوانان یکی از مسایل اولویت‌دار اجتماعی پیش‌روی کشور است و در عین حال نگرانی‌ از مصرف مواد صنعتی و کاهش سن افراد مصرف کنندگان نیز چالشی جدی و خطرناک است. طبیعتا اگر تنها این دو مولفه را مبنا قرار دهیم یکی از گروه‌های جدی مخاطب برای سوداگران این حوزه گروه نوجوانان و جوانان خواهند بود.

موسوی چلک افزود: وابستگی افراد به مصرف مواد مخدر به ویژه صنعتی(که معمولا در اکثر موارد درمان قطعی ندارد) منجر به افزایش طول مدت مصرف به واسطه وابستگی بیشتر و تبعا درآمد بالاتر برای  سوداگران خواهد بود.

هدفمند بودن دسترسی آسان به مواد مخدر 

وی تصریح کرد: سوداگران معمولا با ایجاد دسترسی آسان به مواد مخدر، هدفمند عمل می‌کنند. کوتاه‌شدن زمان دسترسی‌عامل محرکی برای افراد متمایل به مواد است، در چنین شرایطی، گاهی مواقع یک کیوسک، بعضا خرده فروش‌های سیار و یا پارکی نزدیک مدرسه یا اماکن دیگر ممکن است بستر دسترسی آسان و سریع به مواد را هموار کنند؛ این اماکن از نظر فروشنده ها محیط‌هایی هستند که دسترسی نوجوانان و جوانان به مواد مخدر را آسان‌تر می کنند.

این مددکار اجتماعی در خصوص تبعات مصرف مواد مخدر بر نوجوانان و جوانان گفت: تبعات اعتیاد نوجوانان و جوانان بر فرد مصرف‌کننده، جامعه و حتی خانواده‌ها دور از ذهن نیست. دانش آموز درگیر مصرف مواد نه تنها در تحصیل خود دچار اختلال می‌شود بلکه در رفتارش نیز ناسازگاری‌هایی بروز پیدا می کند که  به دنبال آن بروز اختلال در رابطه  با والدینش بوجود می آید و جایگاه خانواده نیز متزلزل می‌شود. اعتیاد در هر گروه سنی علاوه بر هزینه‌های انتظامی و امنیتی که بر جامعه تحمیل می‌کند جامعه را  نیز با چالش های جدی مواجه می‌سازد.  

موسوی چلک تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین کارکردهای مدارس و نهاد آموزش و پرورش تربیت نسل خلاق، موثر، کارآمد و سالم است. طبیعتا اگر به هر دلیلی دانش‌آموزی درگیر مصرف مواد مخدر شود انتظاری که از نهاد آموزش می‌رود در عمل کمتر تحقق پیدا می‌کند و از طرف دیگر همه اذعان داریم که پیشرفت در هر کشوری به نیروی انسانی سالم، موثر و کارآمد وابسته است بنابراین گرفتارشدن جوانان و نوجوانان به دام اعتیاد این سرمایه و منبع مهم  توسعه و پیشرفت کشور را  نیز تحت شعاع قرار می‌دهد.

افزایش بروز انواع خشونت ناشی از مصرف مواد مخدر 

رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران خاطرنشان کرد: گاهی مصرف مواد توسط نوجوانان و جوانان می‌تواند به افزایش خشونت‌ها، فرار از منزل، سرقت، فساد اخلاقی و... منجر شود و بعضا نیز زمینه‌ساز ارتکاب جرایم دیگری می‌شوند.

وی بااشاره به پیچیدگی مقابله با قاچاق مواد مخدر، در معرفی سیستم‌های نظارتی در این حوزه گفت: تکلیف نهادها ودستگاه‌های نظارتی مرتبط در حوزه مقابله با این آسیب کاملا مشخص است، نهادهای انتظامی، قضایی و امنیتی طبق قوانین موجود مسئولیت مقابله با عرضه هر نوع موادی  برایشان تکلیف شده است. به صراحت تکالیف قوه قضاییه، نیروی انتظامی، مرزبانی، نهادهای امنیتی، پلیس مواد مخدر و حتی گمرک در قوانین مشخص شده است و به پشتوانه این سیستم‌های نظارتی، ایران در سال‌های اخیر بزرگترین کشفیات حوزه مواد مخدر را در جهان به خود اختصاص داده است.

موسوی چلک بیان کرد: برای سازمان‌هایی که عهده‌دار صدور مجوز راه‌اندازی دکه‌ها و یا کیوسک‌ها و ... هستند ضوابطی تعریف شده و حتی چگونگی برخورد با متخلفان در این واحدها(انفصال، تعطیلی و...)  نیز دقیقا مشخص شده است بنابراین می توان در صورت شناسایی متخلفان با آن ها برخورد قانونی کرد.

رییس انجمن مددکاران اجتماعی در بیان رویکرد لازم در برخورد با این معضل گفت: رویکرد موثر در این حوزه باید ایجابی، سلامت محور و مبتنی بر فراگیری، جامعیت، کفایت و پایداری اثربخشی برنامه‌های پیشگیری از اعتیاد باشد.

وی از آموزش و پرورش به عنوان بهترین بستر در جهت پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی یاد کرد و افزود: این نهاد آموزشی از این جهت که سه ضلع والدین، دانش‌آموزان و اولیای مدرسه در این محیط  با هم در ارتباط هستند در این فضا می‌توان ارزشهای  ارتقاء سلامت روانی – اجتماعی را شاهد بود. هوشمندی نظام حکمرانی هر جامعه‌ای باید این باشد که این نهاد را بستری برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد انتخاب کند و بر قدرت اثرگذاری این نهاد تمرکز بیشتری داشته باشند.  

ضرورت اجرای سطوح سه‌گانه پیشگیری

موسوی چلک با تاکید بر ضرورت تمرکز بر پیشگیری گفت: آموزش‌دادن والدین، دانش‌آموزان و مجموعه کادر آموزشی و اجرایی مدارس باید همزمان و به صورت مستمر در دستور کار قرار بگیرد. بخشی از آموزش‌های قابل ارایه در مدارس بر پیشگیری سطح یک می‌تواند متمرکز باشد. آگاه‌سازی و پیشگیری از گرایش افراد به مواد مخدر و روانگردان از عمده‌ترین اهداف این سطح از پیشگیری است.

وی تاکید کرد: آموزش‌های هدفمند و بارویکرد سلامت اجتماعی باید متناسب با اقلیم زیست بوم هر استان باشد، چرا که با شناسایی و تمرکز بر عوامل محافظت‌کننده و تاثیرگذار در حوزه اعتیاد، فعالیت‌های آموزشی با دستاورد موفق‌تری به ثمر می‌نشینند.

موسوی چلک عنوان کرد: هر اندازه پیشگیری سطح یک دقیق و به درستی انجام شود باز ممکن است عده‌ای از دانش‌آموزان درگیر مواد مخدر شوند، اما این موضوع الزاما این نیست که در مدارس گرفتار اعتیاد شده باشند چرا مدرسه یکی از بهترین بسترها برای پیشگیری سطح دو نیز به شمار می‌آید.

وی افزود: مدرسه زمینه شناسایی به موقع کودکان دارای سوء مصرف موادمخدر و یا کودکانی که در معرض خطر به واسطه اعتیاد یک یا بیشتر اعضاء خانواده قرار دارند را می‌تواند هموارتر کند و در این صورت پیشگیری سطح دو امکان پذیر می‌شود و در مرحله بعد اقدام برای درمان و کاهش آسیب در دستور کار قرار می‌گیرد،  دانش‌آموزان دارای سوء‌مصرف و یا در معرض خطر به مراکز درمانی مجاز ارجاع می‌شوند و چنانچه در این فرایند حمایت‌های اجتماعی دیگری لازم باشد با بهره‌گیری از ظرفیت‌های سایر سازمان‌های مرتبط این مهم انجام می‌شود.

موسوی چلک ادامه داد: در پیشگیری سطح سه دانش‌آموز و اعضاء خانواده او فرایند درمان را  طی می‌کنند. در این سطح برنامه‌های بازتوانی و داشتن یک زندگی مستقل بدون مصرف مواد مخدردر اولویت قرار می‌گیرد و موفقیت برنامه‌های پیشگیرانه در این سطح مستلزم بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌ها در جامعه است. باید از ظرفیت مددکاران اجتماعی در جهت اجرای سطوح سه‌گانه پیشگیری در مدارس استفاده کرد، چرا که این افراد متخصص نه تنها قدرت بالایی در دسترسی به منابع اجتماعی دارند بلکه از ظرفیت خوبی جهت برقراری تعامل و رابطه مثبت با خانواده‌ دانش‌آموزان برخوردار هستند و به همین دلیل بیشترین و موثرترین نقش را در شناسایی و برخورد درست با مسایل اجتماعی بروز یافته در جامعه می‌توانند ایفاء کنند.