به گزارش آتیه‌آنلاین، دکتر مهدی‌رضا سرافراز در وبینار تاثیرات روانی اجتماعی کرونا که از سوی موسسه عالی پژوهش تامین‌اجتماعی برگزار شد، با بیان اینکه حدود دو سال است که کرونا دنیا را تحت تاثیر خود قرار داده است، افزود: مهمترین تاثیر کرونا، بر سبک زندگی بوده و این بیماری سبک زندگی ما انسان‌ها را از مناظر مختلف تحت‌الشعاع قرار داده است.
وی اظهار کرد: کرونا از نظر اجتماعی سبک زندگی را تغییر داده، ارتباطات اجتماعی را متحول کرده و فرهنگ جمع‌گرای ایرانی‌ها را که دارای ارتباط فیزیکی با یکدیگر هستند و خانواده‌ها همدیگر را ملاقات می‌کنند، دستخوش تغییر کرده است. همچنین کرونا سبک آموزش را نیز تغییر داده است و پیش از این بیماری، جلسات و کلاس‌های آنلاین بسیار نادر برگزار می‌شد؛ اما اکنون برگزاری این جلسات فراگیر شده است.
استادیار دانشگاه شیراز گفت: کرونا همچنین از نظر اقتصادی نیز سبک زندگی افراد بشری را تغییر داده و از نظر سیاسی، بهداشتی و فرهنگی نیز تغییر ایجاد کرده است. به گونه‌ای که کرونا به عنوان یک ماکرواسترسور، تغییر ماکرو در سطح دنیا ایجاد کرده که نمی‌توان درباره آن تنها در سطح منطقه‌ای، کشوری، ناحیه‌ای و ... صحبت کرد.
سرافراز تصریح کرد: وقتی تغییری در این سطح وسیع ایجاد می‌شود، ما را از نظر روانشناختی نیز دچار تحول می‌کند و معمولا افراد در برخورد با مشکلات اقتصادی، سیاسی، امنیتی و ... از نظر روانشاختی، این استرس‌ها را مدیریت می‌کنند.
روانشناس بالینی ادامه داد: برای مثال وقتی در دنیا ناامنی ایجاد می‌شود یا از نظر اقتصادی تلاطم به وجود می‌آید، ذهن انسان اینگونه تصور می‌کند که اگر این ناامنی‌ها در کشوری ایجاد شده، اما کشورهای دیگری در دنیا وجود دارند که امن هستند و در نتیجه بخشی از ساختار روانی ما ناامنی را با این تکنیک و با این دفاع احساس نمی‌کند؛ زیرا می‌داند هنوز جای امنی در دنیا وجود دارد. اما وقتی ماکرواسترسوری مانند کرونا دنیا را تحت تاثیر قرار می‌دهد، می‌تواند تبعات بسیار زیادی داشته باشد و برای همین است که سبک زندگی آدم‌ها را از همه زوایا تحت تاثیر قرار داده است.
وی با اشاره به رویکرد روانکاوانه نسبت به کرونا، افزود: نکته نخست اینکه در نگرش به کرونا عمدتا به آسیب‌ها و جنبه‌های منفی این بیماری توجه می‌کنیم و همان‌طور که مشاهده کردیم، سازمان‌های گوناگون مانند بهزیستی و تامین‌اجتماعی و سایر نهادها تلاش کردند که آسیب‌های کرونا کمتر شود و این رویه در سازمان‌های اقتصادی و فرهنگی نیز دنبال شد.
سرافراز اظهار کرد: اما باید گفت، کرونا و ماکرواسترسور ایجاد شده، با وجود اینکه جنبه‌های منفی و آسیب‌شناسانه زیادی داشته است، اما جنبه‌های سازگارانه و مثبتی نیز در پی داشته است و همان‌طور که این بیماری از ابعاد آموزشی، فرهنگی، ارتباطی، اجتماعی، بهداشتی آسیب‌هایی را وارد کرد، اما موارد مثبتی هم داشته که نمی‌توان نادیده انگاشت؛ زیرا نادیده گرفتن این موارد می‌تواند آسیب‌هایی را برما وارد کند.
استادیار دانشگاه شیراز گفت: بنابراین می‌توان گفت، این ماکرواسترسور، آسیب‌ها و پاتولوژی‌هایی را در حوزه‌های مختلف زندگی ما ایجاد کرده است که دارای یک سری مزایا و منافع است؛ برای مثال شیوه آموزش از راه دور و آنلاین با معایبی مانند قطع تعامل همراه بوده است، اما می‌توان در هر جای دنیا که باشیم از یک سری از آموزش‌ها بهره‌مند شویم.
سیر تحولی کرونا
وی یکی دیگر از جنبه‌های بیماری کرونا را سیر تحولی آن برشمرد و افزود: پس از گذشت دو سال از شیوع این بیماری، آنچه که اکنون رخ داده است، با آغاز پیدایش بیماری بسیار متفاوت است؛ در آغاز تصور می‌کردیم که شیوع این بیماری در کشور ما براساس عدم مدیریت مناسب بوده است و گمان می‌کردیم این بیماری امکان سرایت در کشورهای پیشرفته به دلیل برخورداری از امکانات پیشرفته و مدیریت حساب‌شده وجود نخواهد داشت؛ اما مشاهده کردیم، کرونا دنیا را فتح کرد و شیوع این بیماری در کشورهای پیشرفته اتفاق افتاد و حتی در برخی موارد، مشکلات آنها بیش از کشورهای ضعیف و درحال توسعه بود.
روانشناس بالینی با تاکید براینکه کرونا بر همه جنبه‌های زندگی ما تاثیر داشته و این تاثیر متحول شده است، تصریح کرد: نکته مهم تفاوت‌های فردی در برخورد با این بیماری است؛ میزان جدی گرفتن کرونا، میزان رعایت پروتکل‌ها و میزان برخورد جدی با این بیماری، متفاوت بوده و تحولی را پشت سر ایجاد کرده است.
تفاوت در واکنش به بیماری
سرافراز ادامه داد: نکته سوم، تاثیر تفاوت‌های فردی در مواجهه و واکنش در مقابل کرونا است؛ وقتی درباره این بیماری صحبت می‌کنیم، به صورت ضمنی و ناهوشیاری احساس می‌کنیم دنیا و آدم‌ها در مقابل کرونا واکنش‌های مشابهی دارند؛ درحالی که این‌طور نیست و شخصت‌های مختلف به لحاظ سطح رشد یافتگی، از نظر سطح پاتولوژی آسیب یا به لحاظ سطح سلامت، برخورد متفاوتی با پدیده کرونا داشته‌اند.
وی در بیان اهمیت سه نکته و جنبه مطرح شده کرونا، اظهار کرد: نکته اول اینکه هرچقدر جنبه‌های منفی کرونا را درنظر داشته باشیم و جنبه‌های مثبت را نادیده انگاریم، برخورد واقع‌بینانه نکردیم و گویی که یک پدیده را تنها از یک زاویه بنگریم. دومین نکته اینکه اگر در زمان فعلی در مقابله با کرونا همان اقداماتی را انجام دهیم که شش ماه یا یک سال پیش انجام می‌دادیم، این نیز برخورد واقع‌بینانه نیست و سومین نکته اینکه ما نباید نادیده بگیریم که برخورد همه با کرونا یکسان نیست.
اثرات کرونا از منظر روانشناختی
استادیار دانشگاه شیراز در تحلیل این سه جنبه برخورد با کرونا از منظر روانشناختی گفت: کرونا سبب بیدار شدن ترس‌های بنیادی افراد شد؛ می‌دانیم که ترس‌های بنیادی به راحتی بیدار نمی‌شود. یا اساسا ترس‌های بنیادی همه آدم‌ها شبیه هم نیستند؛ زیرا برخی آدم‌ها که کاراکترهای ناامن‌تری دارند، دنیا را جای خطرناکی می‌بینند و همواره گوش به زنگ رخدادهای ناگوار هستند.
سرافراز تصریح کرد: به طور حتم، کرونا می‌تواند ترس‌های این افراد را سریع‌تر بیدار کرده، به ناامنی آنها دامن بزند و آنها را برای تلاش در به دست آوردن امنیت وادار کند. مهمترین قشری که در بدو پیدایش کرونا دچار آسیب‌های پاتولوژی و روانشناختی شده‌اند، همین گروه از افراد هستند.
وی ادامه داد: در طرف مقابل، افرادی وجود دارند که از نظر کاراکتر دنیا را جای امن می‌دانند و این افراد ممکن است کرونا را جدی نگرفته سازگارانه با این پدیده برخورد کنند. درحالی که آنها در معرض آسیب هستند و آسیب‌های وارده به آنها به صورت جمعی همه را فرا می‌گیرد.
روانشناس بالینی افزود: از این‌رو می‌توان گفت، با روند کرونا، دفاع روانی آدم‌ها متناسب با شخصیت آنها بیدار می‌شود. می‌دانیم، ساختارهای شخصیت متفاوتی وجود دارد؛ برخی‌ها در برخورد با احساسات منفی، واکنش‌های منفی نشان داده که سبب آزار دیگران می‌شوند و برخی‌ها شخصیت «دپرس» دارند که هرچند اطرافیان در برخورد با آنها کمتر آسیب می‌بینند، اما خودشان متحمل آسیب می‌شوند.
سرافراز اظهار کرد: بنابراین نوع دفاع‌هایی که در سیر تحول کرونا ایجاد می‌شود، متفاوت است و از سویی این دفاع‌ها نیز درحال تغییر بوده و لزوما کسی که در ابتدای کرونا دفاع مشخصی داشته، ممکن است در سیر بیماری، همان روش را در پیش نگیرد.
وی گفت: بنابراین آدم‌ها به لحاظ شخصیتی در مواجهه با کرونا رفتار سازگارانه‌تری داشته باشند یا نسازگاری کنند که هردوی این جنبه‌ها آسیب زننده است.
استادیار دانشگاه شیراز تصریح کرد: نکته دیگر اینکه کرونا می‌تواند باعث شود تا افراد به لحاظ روانی وقتی در مقابل یک تحریک کننده استرس قرار می‌گیرند، به شیوه‌های آشنا در مواجهه با این مشکل روی آورند. به این معنا که آن شیوه و الگوهای رفتاری که در سیر تحول در برخورد با استرس‌ها فرا گرفته‌ایم نمایان شود.
سرافراز ادامه داد: به بیان دیگر، یک وجه مثبت کرونا این است که حال پاتولوژی یا ظرفیت‌های سازگارانه آدم‌ها را بیدار می‌کند؛ گویی یک محرکی صادر شده و بعد افراد در مقابل آن محرک مانند یک آزمون فرافکن رفتار کنند و الگوهای تحولی آدم‌ها خود را نشان دهد.
وی با اشاره به این مسئله که کرونا باعث وسواس، اضطراب و افسردگی می‌شود، افزود: باید گفت، افرادی که مستعد افسردگی بوده و الگوهای غالب روانی در سیر تحول، آنها را مستعد اضطراب و افسردگی کرده است، حال با پیدایش کرونا نمایان شده و در نتیجه کرونا عامل تشدید کننده این مشکلات شده است.
نظر شما