به گزارش آتیه آنلاین هشتگ واکسن بخرید این روزها در شبکه های اجتماعی حسابی سر و صدا کرده است. کاربران ایرانی در دو شبکه اجتماعی محبوب در ایران یعنی توییتر و اینستاگرام با ذکر نکات مختلفی در نهایت این خواست را از دولت دارند که برای تهیه واکسن عجله کند. کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو در صفحه توییتر خود در واکنش به این هشتگ نوشت: «در ادامه پروژه تحریم دارو، تحریم وام IMF، تحریم ماسک، تحریم تجهیزات حفاظتی، تحریم کیت تشخیصی PCR، تحریم رپید تست کرونا؛ این بار رمز عملیات فریب و عنوان مستعار پیوست رسانه ای تحریم، واکسن بخرید. خیلی ممنون! خوب شد گفتید!».
در عین حال خبرها حاکی از داوطلب شدن بیش از ۴۰ هزار نفر برای تست واکسن ایرانی کرونا است. این در حالی است که به نظر می رسد راهکار دولت ترکیبی از خرید و تولید واکسن باشد. اما اظهارنظرهای گوناگون و گاه متناقض کار را برای درک روند واردات و یا ساخت واکسن دشوار کرده است.
البته محمدرضا ظفرقندی رئیس سازمان نظام پزشکی، چند روز پیش در یک نشست خبری تامین واکسن را «حیاتی، قهری و قطعی» دانسته بود. آقای ظفرقندی گفته بود: «تامین ۵۰ میلیون واکسن در طول هشت ماه خیلی موثر نیست، بلکه این تعداد باید در عرض سه ماه تامین و تزریق شود. زیرا اگر فاصله بیفتد، زنجیره ویروسی قطع نمی شود.»

تحریم مهم‌ترین مانع واکسن
در اولین اظهارنظرها دکتر علی فاطمی در اوایل مهرماه در خصوص مشکلات تهیه واکسن برای ایران با توجه به تحریم های گسترده علیه این کشور گفته بود حتی وارد کنندگان واکسن آنفلوآنزا هم به دلیل تحریم ها به مشکل برخورد کردند. او تاکید کرد که تنها ۲.۵ میلیون دوز، واکسن آنفلوآنزا وارد کشور شد که برای شبکه بهداشت توزیع استفاده گردید.  
البته فردای روزی که پیروزی بایدن در انتخابات به تایید رسانه ها رسید، خبر به نتیجه رسیدن واکسن فایزر هم رسانه ای شد تا پس از چین و روسیه، آمریکا سومین کشوری باشد که این واکسن را تهیه کرده است. ایران هم طبعا تلاش کرد که در لیست خریداران واکسن باشد. چیزی که معلوم نبود این بود که ایران از کدام کشور واکسن خواهد خرید؟ چقدر خواهد خرید؟ و کی به دست مردم خواهد رسید؟ عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی سه روز پیش گفته بود: «از آنجا که خرید واکسن کرونا (covax) باید از مسیر رسمی سازمان بهداشت جهانی انجام گیرد، تاکنون هر طریقی برای پرداخت و انتقال ارز مورد نیاز به خاطر تحریم غیر انسانی دولت آمریکا و ضرورت اخذ مجوز اوفک با مانع مواجه شده است. صندوق بین المللی پول با فشار و تهدید آمریکا و علیرغم اذعان به حق ایران و عدم وجود هیچ گونه مانع اقتصادی یا حقوقی، حتی جرات مطرح کردن وام بشردوستانه ایران در هیئت مدیره صندوق را پیدا نکرد. این فشارها البته از طرف دولت ترامپ مسبوق به سابقه است. در ابتدای شیوع همه گیری، ایران رسما تقاضای ۵ میلیارد دلار وام از صندوق بین اللملی پول داشت که با فشارهای آمریکا در نهایت این وام به ایران تعلق نگرفت. مورگان اورتگاس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، وقیحانه گفته بود: «ما موضع خود را برای صندوق بین‌المللی پول و جهان مشخص کردیم که به عقیده آمریکا هرگونه کمک مالی به رژیم ایران به دست مردم این کشور نخواهد رسید.» در نهایت با همه تلاش ها، صندوق بین المللی پول نتوانست این مبلغ را به ایران بدهد.
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورما در سفری که به روسیه داشت در جمع خبرنگاران گفت: «هرچه آمریکایی ها درباره این می‌گویند که تحریم‌هایشان بر موارد بشردوستانه تاثیر نمی‌گذارد فقط یک دروغ است.  ما در تلاش بوده‌ایم برای واکسن سازمان جهانی بهداشت و واکسن های معمولی پول انتقال دهیم که نتوانسته ایم.  این از پایه و اساس تروریسم پزشکی است که آمریکا در آن دست دارد.» دکتر ظریف دو روز پیش هم در نشست مجازی «گفت‌وگوهای مدیترانه‌ای» در خصوص اوضاع شیوع کرونا و در خصوص اقدامات غیر انسانی ایالات متحده در ممانعت از دسترسی ایران به امکانات پزشکی گفت: «ایالات متحده حتی به ما اجازه نمی‌دهد که از پول‌های خودمان در کشورهای دیگر برای پرداخت واکسن کرونا استفاده کنیم. اگر چیزی غیر از این را بیان می‌کنند، دروغ می‌گویند.»
البته تلاش های ایران برای خرید واکسن در کنار تلاش برای تولید آن ادامه دارد. طبعا واکسن کرونا آن هم در ابعاد دهها میلیون دوز، چیزی نیست که بتوان فقط به خرید آن، به صورت خرید از یک شرکت و دسترسی سریع به آن اکتفا کرد. همانگونه که گفته شد، دولت در کنار تلاش برای خرید از چند کانال و مدل های مختلف واکسن، به تولید آن هم دست خواهد زد. علی ربیعی هم چند روز پیش گفته بود: «پولی که باید به سازمان بهداشت جهانی پرداخت می‌شد در انتقال آن مشکل ایجاد کردند. اما ما قراردادمان با سازمان بهداشتی پابرجا است. این خرید را حتی با ریسک پرداخت بالای پول انجام دهیم. مردم بدانند که برای خرید واکسن، پول و ارز آن تمهید شده است و ما مشکلی از این نظر نداشتیم. مشکل موانع انتقال پول بوده است.»

موانع FATF
البته در این میان، قرار گرفتن در فهرست پرریسک FATF هم عاملی مزید بر علت برای افزایش موانع دسترسی به واکسن کرونا بود. با توجه به اینکه ایران مطالبات زیادی از کشورهای دیگر دارد که به واسطه مشکلات بین بانکی قابل دسترسی نیستند، می توان امیدوار بود که حل مساله FATF در این زمینه راهگشا باشد.
پیش از این علی مطهری، نماینده سابق مجلس عنوان کرده بود که سهمیه ایران از واکسن ‌کرونا به دلیل حضور در فهرست سیاه اف‌ای‌تی‌اف باطل شده است. او از مجمع تشخیص مصلحت خواسته بود پاسخگوی به خطر افتادن جان میلیون‌ها ایرانی باشد. علی ربیعی هم تایید کرده بود که نپیوستن به اف‌ای‌تی‌اف امکان تراکنش‌های مالی برای خرید واکسن کرونا را از بین برده است. البته آیت الله لاریجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام این موضوع را رد کرده و از همگان خواسته که گروه‌های سیاسی و گروه‌های نگران "از فضاسازی‌های خاص و ربط دادن مسائلی چون واکسن کرونا به این موضوع" پرهیز کنند و بگذارند که مجمع به دور از "هیاهوهای رسانه‌ای" وظیفه خود را با در نظر گرفتن مصالح اقتصادی و امنیتی کشور انجام دهد.
کاربران ایرانی در شبکه های اجتماعی به هشتگ زدن مشغولند و رسانه های فارسی زبان فضا را چنان می نمایانند که گویی ایران تنها کشوری است که واکسن را دریافت نکرده و در این آتش می دمند. در این میان وظیفه دولت و رسانه هاست که با تهیه گزارش های دقیق این مساله را برای مردم روشن کنند.