به گزارش آتیه‌آنلاین، پرونده اوکراین کماکان به عنوان پاشنه آشیل مناسبات کرملین با کاخ سفید نقش‌آفرینی میکند و این مساله تاجایی ادامه پیدا کرده است که واکنش هردوسوی این منازعه از حالت عادی خارج و شرایط تقریباً به سوی بحرانی شدن پیش می‌رود.

هشدارِ سرخِ مسکو

از اینرو سفیر روسیه در آمریکا در مقاله‌ای که در پایگاه خبری فارن پالسی منتشر شد، نوشته است که وضعیت با تلاش‌های ناتو که به مرز روسیه نزدیکتر می‌شود به شدت در حال خطرناک شدن است. به نوشته فارن پالیسی آناتولی آنتونوف، سفیر روسیه در آمریکا در یادداشتی که در این پایگاه خبری منتشر شد مدعی شد که اگر ناتو به حضور نظامی خود در منطقه ادامه دهد، شاید مسکو مجبور شود دست به اقداماتی مخاطره‌آمیز علیه این ائتلاف بزند.

بر اساس یادداشت منتشر شده در فارن پالیسی آنتونوف تاکید کرد که اوضاع به شدت خطرناک است. شکی نیست که ما باید از امنیت خود دفاع کنیم. اگر شرکای ما به ایجاد مواضع نظامی-استراتژیکی ادامه دهند که موجودیت روسیه را به خطر می‌اندازد، ما مجبور خواهیم شد اقدامات مشابهی را علیه آنها در نظر بگیریم. روسیه به جایی رسیده که دیگر جایی برای عقب‌نشینی ندارد و اقدامات نظامی اوکراین توسط کشورهای ناتو یک تهدید وجودی برای روسیه محسوب می‌شود.

در بخش دیگری از این یادداشت آمده است که سفیر روسیه در واشنگتن تصریح کرد که با توجه به شرایط موجود میان آمریکا و روسیه، اقدام فوری لازم است. اصل امنیت برابر و غیرقابل تقسیم باید احیا شود. این بدان معناست که هیچ کشوری حق ندارد امنیت خود را به قیمت هزینه‌های دیگران تقویت کند. با اراده سیاسی، این امر می‌تواند از طریق توسعه تضمین‌های امنیتی جدی بلندمدت و الزام‌آور قانونی محقق شود. امنیت اروپا اکنون در سر یک دو راهی قرار دارد. نحوه توسعه بیشتر رویدادها بستگی به آمادگی همکاران غربی ما برای گفت‌وگوی اساسی دارد، نه تاکتیک‌های ابهام‌آمیز. ابتکارعمل دولت مسکو شامل توافق‌های الزام‌آور درباره ضمانت‌های امنیتی است که هدفش تضمین امنیت برابر و قابل اتکا برای همگان است.

اما در شرایطی که اغلب کارشناسان مسائل بین‌الملل معتقدند روند مناسبات میان کرملین و کاخ سفید به سمت و سوی مطلوبی در جریان نیست و مستندات موجود از افزایش روزافزون تنش میان پوتین و بایدن خبر میدهد. بر همین اساس روز گذشته (جمعه) انتشار خبر تماس تلفنی روسای جمهور آمریکا و روسیه توجه اغلب رسانه‌های جهان را به خود جلب و گمانه‌زنی‌ها در رابطه با پرونده اوکراین را افزایش داد. بر همین اساس روز گذشته بایدن و پوتین در تماسی تلفنی درباره اوکراین هشدارهایی را رد و بدل و ابراز امیدواری کردند که مذاکرات دیپلماتیک در ژانویه می‌تواند تنش‌ها را کاهش دهد.

در همین راستا خبرگزاری رویترز با انتشار گزارشی در رابطه با محتوای این تماس نوشت: «در این تماس تلفنی ۵۰ دقیقه‌ای که دومین گفتگو در ماه جاری میلادی بین ولادیمیر پوتین و جو بایدن،‌ روسای جمهوری روسیه و آمریکا بود، بایدن اذعان داشت که به دنبال کاهش حضور نظامی روسیه در مرزهای اوکراین است و پوتین نیز در مقابل عنوان کرد که تهدید تحریم‌ها از سوی واشنگتن و متحدانش می‌تواند به قطع روابط منجر شود». جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید نیز همزمان با تماس تلفنی میان روسای جمهور آمریکا و روسیه اعلام کرد که بایدن بار دیگر تاکید کرد که پیشرفت اساسی در این گفتگوها تنها در شرایط کاهش تنش به جای تشدید می‌تواند رخ دهد.

خطر قطع روابط

به گزارش رویترز یوری اوشاکف،‌ معاون پوتین نیز در مقابل سخنان سخنگوی کاخ سفید با اشاره به مواضع اتخاذ شده از سوی پوتین تصریح کرد که این گفتگو یک پیش‌زمینه خوب برای مذاکرات آتی ایجاد کرد. پوتین سریعاً در پاسخ به سخنان بایدن گفته است که هرگونه تحریم علیه روسیه چه اکنون و چه بعدا می‌تواند به قطع روابط کامل بین کشورها منجر شود و به این نکته هم اشاره کرد که این یک اشتباه و به منزله خطایی بزرگ است.

اوشاکوف در ادامه خبر داد که مذاکرات دوجانبه آتی در مورد تضمین‌های امنیتی بین ایالات متحده و روسیه نباید به گفتگوهای بی معنی تبدیل شود، بلکه باید به عنوان یک اولویت کلیدی به نتایج معنادار دست یابد. پوتین گفته است که ما برای مذاکرات اهمیت زیادی قائل هستیم، اما نباید به یک گفتگوی بی‌معنی و بی‌حاصل تبدیل شود. ما منتظر فرآیند مذاکره نیستیم، بلکه منتظر نتایج آن هستیم. بایدن بارها در جریان گفتگوی تلفنی خود به ولادیمیر پوتین گفته که نبرد هسته‌ای نباید آغاز شود، چون برنده‌ای ندارد.

این تماس تلفنی در حالی برقرار شد که گفتگو و تبادل نظرات بین روسای جمهوری آمریکا و روسیه فضایی را برای توافق بین دو کشور از جمله نشست امنیتی نهم و دهم ژانویه ۲۰۲۲ در روسیه پیش از جلسه روسیه-ناتو در ۱۲ ژانویه و همچنین کنفرانسی با حضور مسکو، واشنگتن و سایر کشورهای اروپایی برای تاریخ ۱۳ ژانویه سال آتی میلادی در پی داشته است.

با وجود این گفتگو، آنچه توجه برخی تحلیلگران را به خود جلب کرده لحن این تماس تلفنی بوده است. در همین حال برخی تحلیلگران مسائل بین‌الملل معتقدند که لحن این تماس از سوی مقام‌های دو کشور جدی بود و هیچ یک از مقام‌های دو کشور پیشرفت جدی و چشمگیری را درباره راه‌حل یا خط‌مشی توافق بین دو طرف مطرح نکردند. همچنین واشنگتن با گزارشی که اخیراً منتشر شد مبنی بر اینکه روسیه حدود ۱۰ هزار سرباز خود را عقب می‌کشد، قانع نشده است و مقام‌ها می‌گویند که شواهد کمی از این عقب‌نشینی دیده‌اند.

از طرفی یکی از مقام‌های ارشد دولت واشنگتن با اشاره به محتوای این تماس خبر داد که بایدن دو راه را پیش روی پوتین گذاشت که شامل دیپلماسی و بازدارندگی بود که بها و پیامدهای جدی خواهد شد. به گفته وی هر دو رئیس جمهوری اذعان داشتند که احتمالاً زمینه‌هایی وجود دارد که می‌توانند پیشرفت معناداری داشته باشند و همچنین زمینه‌هایی وجود دارد که ممکن است توافق‌ها غیرممکن باشد. از سوی دیگر ساندی تایمز با انتشار گزارشی به نقل از یک مقام ارشد دیپلماتیک آمریکا نوشت: «ایالات متحده طی یک هفته تا ۱۰ روز آینده به رایزنی‌های فشرده با متحدان و شرکای خود در مورد تنش در مرز اوکراین ادامه خواهد داد».

در آخر باید خاطرنشان کرد آنچه در رابطه با پرونده اوکراین در جریان است، بیانگر افزایش درگیری و رشد روز افزون تنش میان کرملین و کاخ سفید است. مساله‌ای که میتواند برگ دیگری از مناسبات سخت قدرت را میان واشنگتن - مسکو نشان دهد و جامعه بین‌الملل را با بحرانی جدی رو به رو سازد.

گزارش: اردشیر حبیبی