به گزارش آتیه آنلاین، علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در اولین همایش ملی مدیریت کیفیت آب که امروز به صورت مجازی برگزار شد، بیان کرد: موضوع تغییر اقلیم واقعیت انکارناپذیری است که در حال رخ دادن است.

وی افزود: این مسئله بر روی تنوع زیستی کشور هم اثر داشته و تغییر تنوع زیستی هم در حال اتفاق افتادن است. با توجه به وقوع تغییر اقلیم، تنوع زیستی دنیا و کشور ما در حال دگردیسی است. وقتی به تبعات این وضعیت نگاه کنیم، متوجه خواهیم شد که باید سمت و سوی رویکردها را تغییر دهیم.

سلاجقه افزود: در موضوع تغییر اقلیم، عنصر اصلی آب است که باید به آن توجه جدی شود. ما در مدیریت منابع آب کشور کوتاهی کرده‌ایم. شاید به اندیشه اندیشمندان، تذکر دانشمندان و محققین کم توجه هستیم.

وی ادامه داد: اگر به آموزه‌های دینی نگاه کنیم، بهره‌برداری از منابع آب یک موضوع بسیار اساسی است و موضوعی است که می‌تواند به‌عنوان گنجینه گران‌بها برای همه دنیا مورد استفاده قرار گیرد.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: مسایلی نظیر تغییر کاربری اراضی، نحوه استفاده آب در صنایع، استفاده از آب بخش شرب و مصرف خانگی و همه اینها، امروز کشور را با مشکلاتی در رابطه با تامین منابع آب مواجه کرده است.

وی افزود: از دید من، شاید مدتی ایجاب می‌کند که تخصیص منابع آب در سازمان محیط زیست کشور مدیریت شود.

منابع و مصارف حوضه آبریز باید شفاف شود

سلاجقه عنوان کرد: منابع و مصارف کشور در حوضه آبریز یک موضوع اساسی است که کاملا باید شفاف شود. اکنون آب وجود ندارد و کمبود آب است. آب موجود باید به نحو مطلوب مورد استفاده قرار گیرد و تخصیص‌ها هم باید مبتنی بر شرایط توزیع عادلانه مد نظر قرار گیرد.

وی اضافه کرد: در کشور ما علاوه بر اینکه کمیت آب دچار تغییر شده است، کیفیت هم دچار تغییراتی شده است. وقتی دبی رودخانه و چشمه کاهش می‌یابد، پساب‌های موجود در آب شرایط زیست را برای آبزیان و گیاهان با مشکل مواجه می‌کند و کاهش اکسیژن در آب رخ می‌دهد. این واقعیتی انکارناپذیر است.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در شرایطی که کمیت آب، کشور را در بخش‌های مختلف تحت تاثیر قرار داده است، متاسفانه موضوع کیفیت آب به فراموشی سپرده می‌شود. موضوع کیفیت منابع آب کشور یکی از دغدغه‌هایی است که باید به آن پرداخت شود.

وی افزود: آب قابل استحصال باید به بهترین شکل مورد استفاده قرار گیرد و حداقل هدر رفت را داشته باشد.

سلاجقه بیان کرد: این نگاه وجود دارد که مصرف آب در بخش کشاورزی بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. با بهینه‌سازی سیستم آبیاری و استفاده از پساب فاضلاب تصفیه شده در حد استانداردهای مد نظر کشور، می‌توانیم از مصرف آب در این بخش جلوگیری کنیم.

وی ادامه داد: در بخش شهری متاسفانه سیستم فرسوده وجود دارد یا اینکه در برخی شهرها، سیستم فاضلاب تشکیل نشده است. وزارت نیرو باید سیستم فاضلاب شهرها را تکمیل کند. سیستم فاضلاب موجود دچار فرسودگی است. نشت آب از این منابع وجود دارد. پنج تا هشت درصد بیشتر از استاندارد جهانی، در موضوع هدر رفت آب و فرسودگی، آب از دست می‌دهیم که عدد بسیار بالایی است.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: باید بحث کارایی تصفیه خانه‌های فاضلاب شهری و روستایی و عدم کارایی آن را در نظر بگیریم. بر اساس مطالعاتی که توسط سازمان محیط زیست انجام شده است، تخلیه و رهاسازی فاضلاب شهری و روستایی سهم اول آلودگی آب کشور را به عهده دارد.

وی بیان کرد: ۴۵ درصد جمعیت کشور فاقد شبکه فاضلاب است. اگر همین میزان آب را بازچرخانی کنیم، می‌توانیم به میزان کمتری از منابع آب تجدیدپذیر برداشت کنیم.

سلاجقه افزود: حداکثر ۶۰ درصد کشور پوشش فاضلاب داده شده است که این به مفهوم ایجاد هدر رفت آب است.

عدم توازن در برداشت از منابع آب سطحی و زیرزمینی

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست عنوان کرد: در برداشت آب از منابع سطحی و زیرزمینی، عدم توازن وجود دارد. این مسئله باعث شده است که بحث فرونشست زمین در ایران به‌عنوان معضلات جدی مطرح شود.

وی ادامه داد: خزندگی و تدریجی بودن مسئله فرونشست باعث شده است خیلی از زیرساخت‌های کشور تحت  تاثیر قرار گیرد. تخصیص حقابه محیط زیستی، تغذیه آبخوان‌ها را در پی خواهد داشت و خطر فرونشست را کاهش می‌دهد. در حال حاضر زیرساخت‌های کشور جدای از خطوط مواصلاتی و غیره، با خطر مواجه شده است و اگر برای آبخوان‌ها فکری نشود، وضعیت نامناسبی خواهیم داشت.

سلاجقه گفت: حجم پساب تولیدی تصفیه خانه‌های شهری ۱۲۵۵ میلیون متر مکعب است که عدد بسیار بالایی است. بالای هزار میلیارد متر مکعب پساب تولیدی فاضلاب شهری و روستایی کشور است اما فقط از ۳۶۴ میلیون متر مکعب آن در آبیاری استفاده می‌شود و بقیه رهاسازی شده و به منابع آب سطحی و زیرزمینی محلق می‌شود.

وی اضافه کرد: از اوایل دهه ۸۰ در شهر یزد فاضلاب تصفیه شده توسط سازمان فاضلاب شهر یزد، در بیابان‌های اطراف این شهر رهاسازی می‌شود. با اینکه قیمت ارزش افزوده این آب در شهر یزد نسبت به آنچه در شمال کشور و یا استان‌های دیگر وجود دارد، کاملا از لحاظ قیمتی متفاوت است و آب آنجا گوهر گران‌بهایی است اما متاسفانه آب در مراکز بیابانی یزد رهاسازی می‌شود.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: باید به پتانسیل‌های حوضه آبریز توجه کنیم. مبتنی بر توان اکوسیستم برنامه‌ریزی کنیم. جبر زمان این روش عملی را اثبات می‌کند. ما ناچاریم مبتنی بر حوضه آبریز برنامه‌ریزی کنیم.

وی با اشاره به اینکه امروز قیمت‌گذاری آب باید بر اساس قیمت تمام شده باشد، یادآور شد: آب باید به‌عنوان کالای اقتصادی در دستور کار و سبد غذایی خانوار قرار گیرد و جایگاه مشخصی در بخش مربوط به تنظیم هزینه‌ها و درآمدهای کشور داشته باشد.

سلاجقه عنوان کرد: سازمان محیط زیست با توجه به وظایف و اسناد بالادستی، موضوع پایش کمی و کیفی منابع آب کشور را انجام می‌دهد و نسبت به بررسی جداول منابع و مصارف حوضه آبریز کشور، به تفکیک اقدام خواهد کرد.

وی ادامه داد: سازمان محیط زیست در بعد وظایف حاکمیتی خود را ملزم می‌داند که بیشتر از گذشته نسبت به پایش منابع آبی کشور اقدام کند و موارد مصرح شده در قانون را پیگیری خواهد کرد.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار امیدواری کرد که این همایش به مقوله اقتصاد آب و اقتصاد فاضلاب بپردازد تا با این رویکرد، زمینه برای فعالیت کارآفرینانی که می‌توانند آب را در چرخه مناسب خود قرار دهند، فراهم شود.

وی افزود: همه ما باید از این کارآفرینان کمک کنیم. منابع آب کشور تحمل این همه آلاینده و بی‌مبالاتی را ندارد.