به گزارش آتیه‌آنلاین، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و کرملین سال‌هاست که به عنوان دشمنان خونی به اشکال گوناگون به جان یکدیگر افتاده‌اند. این در حالی است که اخراج دیپلمات‌های روس از مقر این سازمان طی روزهای گذشته، آتشی جدید بود بر خرمن اختلاف‌ها میان این رقبای ژئوپولتیک دیرینه.
صف‌آرایی نوین
دور جدید تنش‌ها از اقدام ناتو علیه دیپلمات‌های روس شروع شد. «ینس استولتنبرگ»، دبیرکل ناتو پیشتر با اعلام اقدام جدید این سازمان علیه کرملین گفت: «اعتبارنامه هشت عضو هیئت روسیه در ناتو را که افسران اطلاعاتی اعلام نشده روسیه بودند، باطل کردیم. این تصمیم هیچ ارتباطی به هیچ رویداد خاصی ندارد، بلکه به این خاطر است که ما مدتی است شاهد افزایش فعالیت‌های بدخواهانه روسیه هستیم.» استولتنبرگ همچنین اعلام کرد که ناتو و اتحادیه اروپا روند تهیه پیش‌نویس اطلاعیه جدید همکاری مشترک‌شان را که قرار است در ماه دسامبر امضا شود، آغاز کرده‌اند. این در حالی است که همکاری نظامی بین روسیه و ناتو یک بار هم در آوریل ۲۰۱۴ متوقف شد. در آن سال این تصمیم از جانب ناتو در واکنش به الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه اتخاذ شد.
چندین روز بعد، در واکنش به این اقدام، روسیه توقف فعالیت دفتر ناتو در مسکو را اعلام کرد. وزیر خارجه روسیه روز دوشنبه اعلام کرد که کشورش تصمیم گرفته فعالیت هیئت ناتو در مسکو را تعلیق کند و از آن می‌خواهد از طریق سفارتش در بروکسل در تماس باشد. به گزارش راشا تودی، «سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه در کنفرانس خبری در مسکو اعلام کرد که از اول نوامبر آینده فعالیت هیئت ناتو در روسیه متوقف می‌شود. وی اشاره کرد که در واکنش به رویکردهای ناتو فعالیت هیئت دائم خود در ناتو از جمله فعالیت نمایندگی اصلی نظامی را از اول نوامبر یا چند روز بعدتر به حالت تعلیق درمی‌آید. وزیر خارجه روسیه ادامه داد که فعالیت‌های دفتر اطلاع‌رسانی ناتو در مسکو نیز که در سفارت بلژیک ایجاد شده خاتمه یافت.
لاوروف تاکید کرد، طرف روس به ناتو اطلاع داده پاسخ‌هایی که روسیه لحاظ می‌کند در واکنش به اقدام ناتو در حق اعضای هیئتش است. وزیر خارجه روسیه در ادامه عنوان کرد: «اگر ناتو مسائل فوق‌العاده‌ای دارد می‌تواند در خصوص این مسائل به سفیر ما در بلژیک مراجعه کند و این سفیر تضمین کننده روابط دوجانبه است.» لاوروف همچنین خاطرنشان کرد که کشورش تاکنون هیچ توضیحی از جانب ناتو در خصوص تصمیمش مبنی بر اخراج هشت دیپلمات روس که در قالب هیئت این کشور در ناتو فعالیت داشتند، دریافت نکرده است. لاوروف در ادامه گفت که هیچ تماس نظامی بین روسیه و ناتو وجود ندارد.
در واکنش، وزیر خارجه آلمان اظهار کرد که تصمیم روسیه مبنی بر توقف فعالیت هیئت این کشور در ناتو بسیار روابط دو طرف را متضرر خواهد کرد. به گزارش رویترز، «هایکو ماس»، وزیر خارجه آلمان در کنفرانس خبری در برلین پس از نشست وزیران خارجه کشورهای اتحادیه اروپا در لوکزامبورگ گفت که این موضع روسیه اوضاع را بسیار سخت‌تر خواهد کرد. این در حالی است که آلمان تلاش می‌کرد در چارچوب ناتو با روسیه مذاکره وجود داشته باشد. ماس همچنین اظهار داشت که روسیه قبلا تمایل به مذاکره را نشان داده بود. وی گفت: «ما باید بیشتر و بیشتر اذعان کنیم که روسیه به نظر دیگر تمایلی به این مساله ندارد.» وزیر خارجه آلمان عنوان کرد: «این تصمیم که در مسکو اتخاذ شده بسیار تاسف‌بار است و به شکل ملموس به روابط دو طرف ضرر خواهد زد.»
یارکشی در میانه بحران
این تحولات در حالی روی می‌دهد که رئیس پنتاگون طی روزهای گذشته سفر به شماری از کشورهای اروپای شرقی را با هدف یارکشی در برابر روسیه آغاز کرده است و اوکراین در محور اصلی این سفرها قرار دارد. وزیر دفاع آمریکا روز گذشته پس از ورود به کی‌یف تاکید کرد که هیچ کشور ثالثی حق وتو برای ممانعت از پیوستن اوکراین به ناتو را ندارد. به گزارش تاس، «لوید آستین»، وزیر دفاع آمریکا در نشست خبری خود در کی‌یف، در پاسخ به سوالی مبنی بر مخالفت روسیه با ورود اوکراین به ائتلاف نظامی ناتو گفت: هیچ کشور ثالثی حق تصمیم‌گیری برای عضویت اوکراین در ناتو را ندارد. وی تاکید کرد: «اوکراین، همانطور که قبلاً شنیده‌اید، حق دارد سیاست خارجی آینده خود را تعیین کند و ما انتظار داریم که آنها بتوانند بدون دخالت خارجی این کار را انجام دهند.» آستین همچنین گفت که روسیه درگیری را در شرق اوکراین آغاز کرد و مانعی برای حل مسالمت‌آمیز آن است.
این در حالی است که ناتو طی روزهای اخیر از تمرکز توجه خود بر تهدید بالقوه دیگری در شرق آسیا خبر داد. دبیرکل ناتو تاکید کرد که مقابله با تهدید امنیتی از جانب ظهور چین، بخش مهمی از منطق آتی ناتو خواهد بود. این امر تجدیدنظر قابل توجهی در اهداف این ائتلاف غربی است که نشان‌دهنده محور ژئواستراتژیک ایالات متحده در آسیاست. به گزارش آسوشیتدپرس، ینس استولتنبرگ در مصاحبه با فایننشال تایمز گفت که چین در حال حاضر با قابلیت‌های سایبری، فناوری‌ها و موشک‌های دوربرد خود روی امنیت اروپا تاثیرگذار است. وی افزود: «چگونگی دفاع از متحدان عضو ناتو مقابل این تهدیدات، در دکترین جدید این ائتلاف برای دهه آتی به طور جامع مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.» تمرکز بر چین در شرایطی است که جهت‌گیری ایالات متحده از اروپا به درگیری هژمونیک با پکن تغییر کرده است.
دبیرکل ناتو در ادامه گفت: «ناتو یک ائتلاف آمریکای شمالی و اروپاست. این منطقه با چالش‌های جهانی مواجه است؛ تروریسم، فضای سایبری و همچنین ظهور چین. بنابراین زمانی که صحبت از تقویت دفاع جمعی ماست، این همچنین درباره چگونگی برخورد با ظهور چین می‌شود.» استولتنبرگ به فایننشال‌تایمز گفت: «نباید به چین و روسیه به عنوان تهدیدات جداگانه نگریست. او گفت: جمهوری خلق چین در حال نزدیک شدن است و ما آن را در شمالگان و در فضای سایبری می‌بینیم. مشاهده می‌کنیم که چین عمیقاً روی زیرساخت‌ها در کشورهای ما سرمایه‌گذاری می‌کند. ما همچنین نگران ساخت سیلوهایی برای موشک‌های بالستیک قاره‌پیما و انواع پیچیده‌تر تسلیحاتی وابسته به نیروی محرکه هستیم.» دبیرکل ناتو گفت: «آنچه ما می‌توانیم پیش‌بینی کنیم این است که ظهور چین روی امنیت ما تاثیر خواهد داشت.»
به این ترتیب، به نظر می‌رسد که به‌رغم تمرکز این روزهای ناتو بر مسئله چین، رویارویی میان این نهاد و کاخ کرملین همچنان به قوت خود باقی‌ست و باید منتظر ماند و دید که این تحولات در آینده به کدام سمت و سو کشیده خواهد شد.
گزارش: فرزاد سیف‌نیا
نظر شما