به گزارش آتیه آنلاین، رئیس جمهوری فرانسه روز گذشته در کنفرانس مطبوعاتی مشترک خود با عبدالفتاح السیسی، همتای مصری خود که به فرانسه سفر کرده بود بر اهمیت هماهنگی با مصر در راستای منافع موجود میان قاهره و پاریس، مسایل منطقه و همچنین حمایت کشورش از اقدامات ضد تروریسم مصر در کنار گفت‌وگوهای لیبی تاکید کرد. این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که تحرکات جدی قاهره و تلاش حاکمان مصر برای بازگرداندن جایگاه قبلی این کشور در معادلات منطقه‌ای از نظر هیچ یک از کارشناسان مسائل حوزه کشورهای عربی پوشیده نیست.

در همین راستا یکی از مهمترین دلایل حضور السیسی در فرانسه به اعتقاد برخی تحلیلگران ریشه در همین تلاش مقامات قاهره با هدف بازگرداندن جایگاه قبلی مصر دارد. افزایش تنش در مسائل مربوط به کشورهای حاشیه خلیج فارس و پیچیدگی بحران نظامی - سیاسی در لیبی در کنار عدم تعیین و تکلیف نهایی در خصوص ادلب و پرونده سوریه همگی باعث شده که رقیب سنتی قاهره یعنی «ترکیه» با اتخاذ برخی مواضع و انجام سلسله اقداماتی بر نقش خود در این تحولات تاکید کند.

باز هم ترکیه!

این در حالی است که اقدامات آنکارا در لیبی و از آن مهمتر در شرق  مدیترانه در کنار فعالیت نامحسوس این کشور در مناقشه سنتی با قبرس باعث شد تا اروپا به خصوص «الیزه» واکنش‌هایی را از حود نشان دهند. واکنش فرانسه تا جایی ادامه پیدا کرد که روز گذشته ماکرون در نشست خبری مشترک با عبدالفتاح السیسی با اشاره تلویحی به آنکارا، تیم اردوغان را در خصوص تحولات لیبی متهم به کارشکنی و برخی اقدامات تنش‌زا کرد. همچنین تمرکز فرانسه بر پرونده لیبی و نقش ترکیه نه تنها در دستور کار الیزه قرار دارد بلکه نشست روز گذشته وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا و تاکید آنها بر تحریم ترکیه حاکی از یک اجماع سیاسی و بین‌المللی در قاره‌ سبز علیه اقدامات آنکارا است.

در همین راستا هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان نیز با اشاره به نقش آنکارا در پرونده‌های مذکور خاطرنشان کرد که اتحادیه اروپا برای تسهیل گفت‌وگوها میان آنکارا و بروکسل تلاش میکند اما تحرکات ترکیه مانع از گفت‌وگوی مستقیم شده است.

با توجه به موارد مذکور و مواضع اتخاذ شده میتوان از تمایل اروپا برای افزایش نقش قاهره در مناسبات و تحولات خاورمیانه پرده برداشت. بر همین اساس ماکرون همکاری‌های امنیتی و نظامی پاریس با قاهره را ایده‌آل توصیف کرد و از حل بحران لیبی با همکاری مصر خبر داد؛ اظهارنظری که بدون تردید لحظه به لحظه توسط ترکیه رصد و تحلیل شده است.

از سوی دیگر فرانسه با تحکیم تعاملات خود با مصر در حوزه دفاعی، بهبود روابط استراتژیک، پرونده ایران و تحولات شرق دریای مدیترانه از جمله اکتشافات ترکیه، پیام مشخصی برای طرف‌های حاضر در بحران‌های پیش آمده در خاورمیانه و شرق مدیترانه مخابره کرده که می‌تواند امارات، عربستان، روسیه و حتی آمریکا را نیز در بر گیرد.

بر این اساس باید گفت که الیزه با ایجاد مناسبات در زمینه‌های عنوان شده به دنبال افزایش کنش‌گری السیسی و نظامیان حاکم بر قاهر در تحولات منطقه است. د راین خصوص میتوان به گزارش المانیتور از دیدار سیسی و ماکرون اشاره کرد. المانیتور با انتشار مواضع رییس جمهور فرانسه نوشته است که ماکرون با بیان اینکه با السیسی درباره همکاری در حوزه های مختلف در این منطقه صحبت کرده‌ایم، تاکید داشته که مشارکت دوجانبه پاریس- قاهره نقش بسزایی در ثبات خاورمیانه خواهد داشت و در این راستا قاهره متعهد شده که از هیچ تلاشی برای مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی و تامین اهداف مشترک با فرانسه دریغ نکرده و نخواهد کرد.

تاکید بر تقویت میلیتاریسم

از دیگر مسائل مورد توجه در خصوص مصر و تقویت جایگاه سیاسی این کشور در مناسبات بین‌المللی میتوان به اقدامات قاهره پس از اعلام فعالیت شاخه داعش در صحرای سینا که با عنوان «انصار بیت‌المقدس» اعلام موجودیت کرده اشاره داشت. اقدامات قاهر در شرایطی نمودار صعودی داشته است که شرکاء اروپایی مصر نیز با دو رویکرد سیاسی و نظامی، السیسی را تقویت می‌کنند. افزایش نقش قاهره در پرونده سوریه با کارت مبارزه با افراط‌گرایی (به عنوان کارت سیاسی پنهان قاهره) موضوع دیگری است که از سوی برخی کارشناسان پس از انجام سفیر روز گذشته مورد نظر قرار گرفته است. اما در حوزه نظامی باید به روابط نظامی مصر با کشورهای اروپایی از جمله فرانسه نگاهی اجمالی داشت.

بسام راضی، سخنگوی ریاست جمهوی مصر اعلام کرده عبدالفتاح السیسی، در دیداری با فلورانس پارلی، وزیر دفاع فرانسه بر تمایل مصر به تقویت روابط نظامی و امنیتی از جمله ارتقای سامانه‌های تسلیحاتی خود با فرانسه در چارچوب مشارکت استراتژیک دو کشور تاکید کرده است. به گفته بسام راضی، رئیس جمهوری مصر و وزیر دفاع فرانسه ابعاد مختلف همکاری نظامی دو کشور و توسعه این همکاری‌ها در مرحله آتی را مورد بررسی قرار داده‌اند اما به دلیل محرمانگی این گفت‌وگو، محورهای این دیدار بیشاز این درز نکرده است.

پارلی نیز در این دیدار، به امید فرانسه نسبت به تقویت بعد نظامی و امنیتی همکاری‌های دو کشور اشاره کرده و گفته است که «این ابعاد همکاری به ویژه با توجه به نقش مهم و حساسی که مصر در برقراری تعادل در منطقه ایفا می‌کند، به منزله ستون ثبات و امنیت منطقه مدیترانه هستند». به گفته راضی، دو طرف در این دیدار درباره آخرین تحولات در برخی بحران‌ها و مسایل منطقه به ویژه مبارزه با تروریسم تبادل نظر کرده‌اند.

بر اساس اعلام قبلی، قرار است السیسی امروز سه‌شنبه (۱۸ آذر) به طاق نصرت پاریس برود تا در مراسمی برای ادای احترام به سربازان گمنام این کشور شرکت کند. پس از آن با «ژان کستکس» نخست وزیر فرانسه و «ژرار لارشه» رئیس سنای این کشور دیدار خواهد کرد، اما حضور سیاسیون مصر در فرانسه واکنش های مختلفی را به دنبال داشته است.

اعتراض به سرکوب

در این میان میتوان به گزارش روزنامه فرانسوی لوپاریزین اشاره کرد. این روزنامه در گزارشی با اشاره به کنش‌گری فعالان حقوق بشر و اعتراض جمعی از آنها به حضور السیسی در فرانسه عنوان کرده است رئیس جمهور فرانسه که اخیراً درگیر تناقض‌های حقوق‌ بشری در کشور خود است، با ابراز تأسف از بازداشت‌های خودسرانه روزنامه نگاران، وبلاگ نویسان، مدافعان حقوق ‌بشری و سایر مبارزان در مصر، به مباحث حقوق بشری در این دیدار اشاره مستقیم کرده است.

در رابطه با چالش‌های حقوق بشری مصر و ابراز نگرانی از میزبانی ماکرون، چندین سازمان غیردولتی حقوق بشری با ابراز نگرانی از وضعیت نزدیک به ۶۰ هزار زندانی عقیدتی- سیاسی در مصر، از پهن کردن «فرش قرمز» فرانسه زیر پاهای السیسی، انتقاد کرده و خواستار عمل کردن به جای سخن گفتن از وعده‌های حقوق بشری و مشروط شدن حمایت نظامی فرانسه از این کشور در قبال آزادی زندانیان سیاسی شدند.

با نگاهی به روابط دو کشور طی دهه‌های اخیر و همچنین با زیر ذره‌بین بردن دیدارهای السیسی و مقامات فرانسه، باید خاطرنشان کرد که مصر با سلسله اقداماتی در حوزه‌های امنیتی و سیاسی توانسته تا حد قابل توجهی در دو پرونده لیبی و سوریه مشارکت کند و حتی به گفته برخی تحلیلگران غربی جدیداً در رابطه با ایران نیز کنش‌های پنهان و آشکاری داشته است. اما آنچه مورد اهمیت است، فروریختن جایگاه سیاسی قاهره در طول سالیان گذشته و افزایش تنش‌های داخلی میان اخوانی‌ها و برخی حامیان السیسی در داخل این کشور است. رخدادهایی که به اعتقاد ناظران بین‌المللی میتواند از سرعت قاهره در رشد روزافزون نقش خود در تحولات بین‌المللی و منطقه‌ای بکاهد.

گزارش: ارشیر حبیبی