به گزارش آتیه‌آنلاین، طی روزهای اخیر بحث ونزوئلا بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاده است. پرونده‌ای که نمی‌توانیم آنرا عجیب قلمداد کنیم؛ چراکه این کشور امروز (یکشنبه) شاهد برگزاری دور جدید انتخابات پارلمانی است. این انتخابات در ونزوئلا بیست‌وششمین انتخابات از سال ۱۹۹۸ و از زمان روی کار آمدن «هوگو چاوز»، رئیس‌جمهوری پیشین این کشور و بیانگر یک دوره جدید در ونزوئلاست اما اکنون، این انتخابات را می‌توان آزمونی برای مادورو و اپوزیسیون ونزوئلا دانست.

قانون‌گذاران ونزوئلایی هر پنج سال انتخاب می‌شوند و اینبار حدود ۲۰ میلیون و 700 هزار واجد شرایط بناست ۲۷۷ کاندیدا را برای مجمع ملی این کشور انتخاب کنند. آخرین انتخابات در سال ۲۰۱۵ برگزار شد و آن‌هایی که امروز انتخاب می‌شوند، پنجم ژانویه ۲۰۲۱ سوگند یاد کرده و از این تاریخ مشغول به خدمت می‌شوند. نکته اینجاست که تمامی قانونگذارها به یک روش انتخاب نمی‌شوند؛ به عبارتی دیگر ۴۸ نفر در سیستم لیست جدید ملی و ۹۶ نفر بر اساس لیست‌های منطقه‌ای انتخاب می‌شوند. همچنین ۱۳۰ تن دیگر نیز بر اساس سیستم رای‌گیری  و سه قانون‌گذار دیگر نیز از جوامع بومی ونزوئلا انتخاب می‌شوند.

این در حالی است که «خوان گوایدو»، رهبر مخالفان این کشور اعلام کرده که انتخابات را بایکوت می‌کند و غیبتش از سوی دولت‌های حامی او اثباتی بر عدم مشروعیت این انتخابات تلقی شده است. گوایدو که پیشتر در انتخابات ریاست‌جمهوری مدعی پیروزی شده بود، در مصاحبه اخیر خود با خبرگزاری فرانسه خواستار اعمال تحریم‌های بیشتر بر دولت این کشور شد.

از سوی دیگر، اتحادیه اروپا پیشتر اعلام کرده بود نمایندگان خود را برای بررسی صحت این انتخابات به کاراکاس اعزام خواهند کرد. دولت ترامپ نیز از ژوئن اعلام کرده که نتایج این انتخابات را به رسمیت نمی‌شناسد. این را نیز باید لحاظ کرد که «ایندیرا آلفونسو» رئیس نهاد انتخابات ونزوئلا در مرکز عملیات راهبردی شورای ملی انتخابات (CNE) ضمن استقبال از هیئت ناظران بین‌المللی، به نمایندگان بیش از ۱۷ کشور جهان از جمله رئیس‌جمهوری سابق اکوادور و دیگر ناظران از کشورهای بلژیک، برزیل، کانادا، اسپانیا، ایران، فرانسه، آمریکا، برای نظارت بر انتخابات مجلس ملی ۲۰۲۰ این کشور پیام دعوت داده است.

این نکته را نیز باید لحاظ کرد که «نیکولاس مادورو»، رئیس‌جمهوری ونزوئلا در این انتخابات کمابیش دست به قمار زده است. وی با اطمینان از حضور گسترده مردم و طرفدارانش در پای صندوق‌های رای اعلام کرد که در صورت برتری حزب مخالفان دولت، از ریاست‌جمهوری کناره خواهد گرفت. وی طی یک سخنرانی در کاراکاس اعلام کرده که «اگر اپوزوسیون برنده شود، از سمتم به‌عنوان رئیس‌جمهور کناره‌گیری خواهم کرد.» او در جایی دیگر صراحتاً گفته است که سرنوشتش در دستان مردم ونزوئلا است؛ اما مساله این است که اساساً مخالفان وی در انتخابات حضور ندارند!

بایدن و مادورو

در این میان فرضیه‌های زیادی در باب پیروزی مادورو مطرح شده است. عده‌ای از ناظران بین‌المللی حالا که دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری اخیر شکست خورده، این سوال را مطرح می‌کنند که با پیروزی مادورو و ابقای او در کسوت ریاست جمهوری، دموکرات‌های کاخ‌سفید چه سیاستی را در قبال این کشور پیش خواهند گرفت؟

پاسخ به این سوال را تا حدودی می‌توان در لابه‌لای اخبار روزهای گذشته پیدا کرد. رئیس‌جمهوری ونزوئلا، در تاریخ هشتم نوامبر (پنج روز پس از برگزاری انتخابات آمریکا) و پس از پیروزی «جو بایدن» در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در پیامی توئیتری به وی تبریک گفت. مادورو در این پیام نوشت: «‌تبریک به ملت آمریکا به خاطر انتخابات ریاست‌جمهوری‌شان. همینطور انتخاب بایدن و کامالا هریس را به عنوان رئیس‌جمهوری و معاون وی تبریک می‌گویم.»

مادورو در آن زمان اعلام کرد که «ونزوئلا برای گفت‌وگو و توافق متقابل با ملت و دولت آمریکا آماده خواهد بود.» از محتوای این پیام‌ها به نظر می‌رسد که رئیس جمهوری ونزوئلا علاقه به بهبود روابط با آمریکا و رفع تحریم‌های گسترده علیه کشورش دارد؛ چراکه اقدام ترامپ علیه کاراکاس چرخ‌دنده‌های اقتصادِ این کشور که تا حد زیادی بر نفت استوار بوده را خُرد کرده است. ناگفته نماند که وی اخیراً نیز طی اظهاراتی عنوان کرد که برخی مقام‌های دولت آمریکا مانع از دیدار وی با دونالد ترامپ در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۱۸ میلادی شده‌اند. وی در ادامه اظهارات اخیر خود گفته است که «دونالد ترامپ می‌خواست دوبار با من دیدار کند؛ یک‌بار در سپتامبر ۲۰۱۸ که در نیویوک بودم، ارتباط‌ها صورت گرفت و ملاقات تقریبا آماده بود. اما جان بولتون (مشاور پیشین امنیت ملی آمریکا) و مایک پمپئو (وزیر خارجه ایالات متحده) مانع شدند که ترامپ چنین کند.» مادورو در اظهاراتی نادر اعلام کرده که اعضای کابینه‌اش طی چهار سال گذشته با ترامپ در ارتباط بوده‌اند.

با عبور از این متون، باید به این مساله اشاره کرد که اخیراً مادورو عنوان کرده تنها در صورتی حاضر است ا روابط را از سر بگیرد که آمریکا و دولتش به حاکمیت و استقلال ونزوئلا احترام گذاشته و به مداخله در امور داخلی آن خاتمه دهند. بسیاری از صاحب‌نظران انتظار دارند روابط میان واشنگتن و کاراکاس طی ریاست‌جمهوری بایدن اندکی بهبود یابد، خاصه آن‌که طی ریاست‌جمهوری «باراک اوباما» جهان شاهد بهبود روابط میان هاوانا و واشنگتن بود. بسیاری انتظار دارند که بایدن نیز در قبال ونزوئلا که طی چند سال اخیر بار دیگر بدل به یکی از محورهای نزاع در منطقه برای آمریکا شده است، رویکردی ملایم‌تر در پیش بگیرد.

کاخ سفید در مسیر میانه‌روی؟

این در حالی است که بایدن خود یکی از منتقدان جدی سیاست‌های ترامپ در قبال ونزوئلا و کوبا است. وی پیش از پیروزی در انتخابات طی مصاحبه‌ای عنوان کرد که سیاست‌های ترامپ در قبال این دو کشور آمریکای لاتین متحمل یک «شکست تحقیرآمیز» شده است. وی در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی ان‌بی‌سی نیوز گفته بود که «در صورت پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری، تلاش خواهم کرد که سیاست‌های شکست خورده ترامپ را معکوس کنم. سیاست‌هایی که به کوبایی‌ها و خانواده‌های آن‌ها آسیب زده است و او هیچ کاری برای تقویت دموکراسی و حقوق بشر نکرده است.»

بایدن همچنین وعده داده بود که محدودیت‌های سفر از آمریکا به کوبا را کاهش دهد، بنابراین انتظار می‌توان داشت که وی دستکم تلاش کند سیاست مشابهی را در قبال ونزوئلا پیش بگیرد. البته از یاد نباید برد رویکردی که بایدن در قبال آمریکای لاتین و کشورهای سوسیالیست آن دارد، هرچند در ظاهر از دولت جمهوری‌خواه ترامپ میانه‌روتر به نظر می‌رسد اما همچنان خط‌مشی معمول آمریکا در قبال این کشورها را پی می‌گیرد.

رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا ضمن انتقاد از حمایت کوبا از دولت مادورو گفته که طی دوران ترامپ، مادورو قدرت بیشتری گرفته است و وضعیت در این کشور رو به وخامت گذاشته است. البته این سیاست‌مدار دموکرات بارها اعلام کرده که دولت او بنا ندارد تلاشی در جهت تغییر رژیم (آنچه که ترامپ و تیمش می‌خواستند) انجام دهد.

با این همه، یکی از عناصر مهم در سیاست‌گذاری بایدن تاکید بر مسئله حقوق بشر است و همین مسئله سبب می‌شود که او رویکردی متفاوت از ترامپ اتخاذ کند؛ اما نه به این معنا که سراسر افق ژئوپولیتیک او را تغییر دهد، بلکه این تغییر بدان معنی خواهد بود که تحریم‌های آمریکا علیه کاراکاس هوشمندانه‌تر شود.

با این همه، ناظران همگی معتقدند که همین سیاست‌های خُرد نیز می‌توانند تغییر شگرفی در محور مواجه دو کشور ایجاد کند و راه را برای حل بحران در ونزوئلا باز کند؛ چراکه دولت بایدن به این نتیجه رسیده که گزینه‌های نظامی و ارسال شبه‌نظامیان نمی‌تواند گره از این کلاف سردرگم باز کند.

گزارش: فرزاد سیف‌نیا