به گزارش آتیه آنلاین، مخاطب هرروزه، به‌محض پدیدار شدن نشانه‌هایی یا شنیدن نام هایی پا پس می‌کشد و به‌تندی پرهیز می‌کند. توضیح این‌که عاملیت رسانه‌ها، تربیت و فرایند جامعه‌پذیری، اکثر مردم را وادار می‌کند که هرکجا علامت خطر را ببیند روی هر دری یا روی بسته‌بندی، نزدیک نشود! اکنون در شرایط باندمی این مسئله قابل‌درک‌تر است، هر که ماسک نداشته باشد، یکی از نشانه‌های خطر را حمل می‌کند و اغلب از او فاصله می‌گیرند. اگر سرفه کند که هر یکی از جایی فرار می‌کنیم!

این رفتارها و پا پس کشیدن‌ها هر جا که اتکای نظام دانش و علم را به همراه خود داشته باشند، اگرچه دلایل علمی موجهی به همراه می‌آورند اما کمتر متوجه ایجاد  فشار و خشونت از راه ننگ و تبعیض می‌شوند. او که به فلان بیماری مبتلاست، او لا به خاطر دلایل ابتلا تحت ‌فشار است. رعایت نکرده، بی‌مسئولیتی کرده یا... هرکدام، انگ(stigma) سنگینی است که فرد را وارد سازوکار طرد اجتماعی می‌کند. اگر فیلم سینمایی فیلادلفیا(۱۹۹۳) با بازی درخشان تام هنکس را تماشا کرده باشید، بخشی از بازنمایی این تبعیض و خشونت علیه بیماران HIV را متوجه می‌شوید. کسی که بیماری HIV مبتلا شده، علاوه بر رنج و مصائب بیمار بودن، محکوم به تحمل  قضاوت‌ها و فشار اجتماعی ناشی از علل ابتلاست. از این ‌جهت است که زنان و مردان بسیاری از ترس طرد اجتماعی و ننگ، ممکن است هرگز تست HIV  ندهند و در نتیجه، میزان ابتلا به بیماری، توسط حاملانی که بی‌خبرند، افزایش پیدا کند. طرد و تبعیض نهایتاً نتیجه‌ای منفی و غیر قابل ‌قبول دارد.  

دکتر ابوعلی ودادهیر، دانشیار مردم‌شناسی و مطالعات سلامت در دانشگاه تهران، در مقاله‌ای به نام (داغ ننگ و تبعیض: دو مضیقه اجتماعی دخیل در افشای وضعیت ابتلا توسط افراد مبتلا به اچ آی وی/ ایدز) که در سال ۱۳۹۶ منتشر شده می‌گوید ترس از داغ ننگ و تبعیض باعث می‌شود که مراقبت‌های پزشکی و درمانی، دیرتر به فرد بیمار برسند. داغ ننگ نه‌تنها تجربه‌ی دردناکی از بیماری برای فرد مبتلا به وجود می‌آورد بلکه به خاطر نهان و ناشناس بودن بیمار، بر سرعت و دامنه شیوع اپیدمیک بیماری نیز مؤثرند.

تصور کنید در شرایطی که دسترسی به امکانات و منابع اقتصادی، پزشکی، حمل‌ونقل و ... به برقراری عدالت اجتماعی فشار وارد می‌کند، چنین داغ و ننگ‌هایی، عاملی تداخلی با بقیه علل مضیقه اجتماعی می‌شود و گروه بیماران را آسیب‌پذیرتر و مضطرب‌تر می‌کند. دکتر ودادهیر در مقاله‌ای که از آن یاد شد، تأکید داشته که (مداخلات فردی و اجتماعی برای رویارویی با داغ ننگ می‌تواند شامل آموزش، مشاوره و اطلاع‌رسانی‌های گسترده به‌ویژه از طریق رسانه‌های جمعی باشد. مداخله‌های ساختارمند برای مقابله با داغ ننگ مرتبط با اچ آی وی / ایدز، نژاد پرستی، تبعیض جنسی و جنسیتی، تبعیض علیه افراد ناتوان می‌تواند شامل آموزش‌های ضد تبعیض یا استفاده از رویکرد اینترسکشوال برای کارکنان مراقبت بهداشتی باشد.)

درواقع فرد بیمار، پیش از آن‌ که و بیشتر از این‌ که با خود بیماری روبرو شود و روحیه و انگیزه خود را حفظ کند، از ضربه‌های شدید تبعیض و مضیقه اجتماعی، از پای در آمده است. روابط جنسی، مواد مخدر و ... به‌عنوان دلایل پر تکرار و نه قطعی ابتلا به HIV هرکدام تابویی هستند که فشار بر بیمار را افزایش داده و نهایتاً در کوتاه‌تر شدن عمر او دخیل هستند.  فاجعه این‌که کادر درمان و همراهان و خانواده بیمار، در برقراری و تحقق بی‌عدالتی اجتماعی راجع به بیماران، فشار را شدیدتر کنند.

محسن پناهی، دانشجوی کارشناسی ارشد انسان‌شناسی دانشگاه تهران