به گزارش آتیه‌آنلاین، اخیراً اعلام خبر پرداخت وام ۱۰۰ میلیون تومانی به ازای ایجاد هر شغل ویژه زنان سرپرست خانوار در صورت اجرایی شدن می‌تواند روزنه امیدی باشد و بخشی از مشکلات بر سر راه اشتغالزایی و کارآفرینی آنان را از میان بردارد. «آتیه‌آنلاین» در گزارش پیش رو واکاوی موانع اشتغالزایی زنان سرپرست خانوار و تأثیر ارائه تسهیلات بر اشتغالزایی آنان را مورد بررسی قرار داده است.
تحقق اشتغالزایی واقعی در نبود نوسانات اقتصادی
صدیقه جعفریان، دانش‌آموخته دوره دکترای توسعه منابع انسانی از دانشگاه پوترا مالزی در گفت‌وگو با ما در تعریف زن کارآفرین گفت: «در سال 1995 نشریه (Lovey)، زن کارآفرین را فردی معرفی می‌کند که به تنهایی یا با مشارکت یا با ارثیه، کاری را با خلاقیت و نوآوری به راه انداخته یا پذیرفته و با پذیرش مسئولیت‌های اجتماعی، اداری، مالی و ریسک‌های مالی، دستاوردهای تازه‌ای عرضه کرده تا در بازار خرید و فروش بر رقیبان خود چیره شود.»
توانمندسازی زنان با پرداخت تسهیلات
جعفریان با تصریح بر اینکه «لازمه توانمندسازی زنان پیروی از الگوی معمول ارائه وام و تسهیلات نیست»، افزود: «آنچه لازمه توانمندسازی زنان است، حمایت از زنان سرپرست خانواده در ابعاد فردی و سازمانی است. از نظر فردی لازم است به زنان سرپرست خانواده کمک شود تا اعتماد به نفس کافی را به دست آورند، به خودباوری برسند و بر استرس و اضطراب اجتماعی خود چیره شوند. همچنین لازم است تا از حقوق خود آگاه باشند و از نظر سازمانی نیز حمایت شوند. در عین حال لازم است تا در خصوص توسعه میزان تحصیلات و آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای مرتبط با فعالیت‌های کارآفرینانه و آموزش در زمینه بازاریابی و فروش مدنظر قرار گیرد.»
این کارآفرین افزود: «وقتی کسی وام می‌گیرد تا فرآورده‌ای تولید و به بازار عرضه کند باید تمام مراحل آن از تهیه مواد اولیه، تولید و سپس فروش، مورد حمایت اقتصادی قرار گیرد. این بدان معنا است که اشتغالزایی واقعی هنگامی ایجاد می‌شود که نوسانات اقتصادی - که بر فرایند تولید و فروش اثرگذار هستند- به حداقل برسند. ضروری است کارآفرینان (به‌ویژه مشاغل خرد) از نظر بازار فروش تحت حمایت قرار گیرند تا بتوانند در مقابل نوسانات اقتصادی تاب بیاورند.»
این کارآفرین حوزه صنایع‌دستی تأکید کرد: «فرایند توانمندسازی بانوان شامل آموزش‌های فرهنگی، انگیزشی، کارآفرینی، مهارتی و اجرای طرح‌های اشتغال و کاریابی است که لازم است تا مراجع ذی‌ربط در این خصوص به حمایت عزیزان کارآفرین بپردازند.»
لزوم تشکیل شرکت تعاونی رسته‌های مختلف شغلی
جعفریان خاطرنشان کرد: «اگر برای وام‌گیرندگان صنایع‌دستی و دیگر رسته‌های شغلی شرکت تعاونی‌هایی تشکیل شود، در این صورت مراحل توانمندسازی به درستی انجام می‌شود و اقتصادهای خرد در کنار هم یک کل را تشکیل می‌دهند و می‌توانند در بازار در کنار رقیبان فروش خوبی داشته باشند.»
وی در ادامه در پاسخ به موانع کارآفرینی و اشتغالزایی زنان سرپرست خانوار عنوان کرد: «ما در بحث حاضر تأکید بر قشری از بانوان که سرپرست خانواده هستند را نیز داریم و این بدین معنا است که این بانوان معمولاً پشتوانه مالی و حمایت اجتماعی مناسب به‌ویژه از جانب خانواده ندارند؛ بنابراین به نظر می‌رسد که اولین مانع بر سر راه کارآفرینی و شروع به کسب‌وکار آنان موانع فردی و شخصیتی باشد.»
جعفریان ادامه داد: «در اینجا منظور این است که این عزیزان از سمت خانواده باور نمی‌شوند و این مسأله موجب عدم خودباوری شخصی‌و به تبع آن استرس و اضطراب اجتماعی حاصل می‌شود. ماحصل اضطراب اجتماعی منجر به کاهش عزت‌نفس و افزایش دید منفی به خود و توانمندی‌های فرد می‌شود و در نهایت وضعیت به سمتی پیش می‌رود که فرد کارآفرین نتواند تصمیم‌گیری‌های درستی داشته باشد و این موضوع قدرت ریسک‌پذیری که عامل مهم در حوزه کارآفرینی است را تقلیل می‌دهد.»
این کارآفرین فعال در حوزه صنایع‌دستی عدم آشنایی با مدل‌ها و الگوهای کسب‌وکار و تولید را یکی از موانع سازمانی در مسیر کارآفرینی خواند و افزود: «نبود مهارت کافی در زمینه‌های بازاریابی و فروش، وجود تشریفات و قوانین و مقررات زائد و دست‌وپاگیر اداری، اجبار به ثبت شرکت و فرایندهای سخت دریافت مجوزها، کارآفرین زن غیرباورمند به توانمندی‌های خویش را بیش از دیگر کارآفرینان با مشکلات جدی مواجه می‌کند.»
وی تصریح کرد: «موانع محیطی بر سر راه کارآفرینی زنان شامل مسائل فرهنگی و اجتماعی و تا حدی قانونی است. به عنوان مثال، فرهنگ رسمی در کشور این است که زنان باید در عرصه‌های اقتصادی فعال باشند اما فرهنگ غیررسمی‌که قوی‌تر عمل می‌کند، این است که حفظ نهاد خانواده و توجه به مسئولیت‌های خانه و خانواده از اهمیت ویژه‌ای دارد. همچنین تبعیض‌های اجتماعی و اقتصادی را نیز می‌توان در این دسته از موانع کارآفرینی قرار داد که مانع رسیدن زنان به حداکثر توان بالقوه‌شان می‌شود.» وی مهارت‌آموزی را گام اول و لازمه اشتغالزایی برای زنان سرپرست خانوار خواند و افزود: «پس از کسب مهارت، ایجاد دانش کافی در زمینه بازاریابی و فروش محصولاتی که از طریق مهارت‌آموزی موفق به تولید آنها شده‌اند، ضرورتی غیرقابل انکار است. به نظر می‌رسد حمایت از عزیزان در این زمینه بسیار شایان توجه است؛ به‌ویژه با گسترش بحث دیجیتال مارکتینگ در دوران پساکرونا، آشنایی با بازارهای مجازی و اعتمادسازی نسبت به فروش در این بازارها از ضروریات است.»
تحقق اشتغالزایی با ترکیب مهارت و سرمایه
علی حیات‌نیا، دکترای اقتصاد و عضو شورای سیاستگذاری انجمن اقتصاددانان ایران نیز در گفت‌وگو با «آتیه‌آنلاین» گفت: «در زمینه اشتغالزایی در حوزه‌های صنعت، کشاورزی، خدمات، گردشگری و صنایع‌دستی یکسری شاخص‌ها وجود دارد. به عبارتی، برای هر شغلی در این حوزه استانداردهایی متناسب با هر کشور، ارزش پول و ساختار اقتصادی آن وجود دارد؛ بنابراین برای راه‌اندازی هر شغلی باید رعایت استانداردهای آن در نظر گرفته شود. علاوه بر این، نیروی کار باید به سطحی از مهارت و توانمندی برسد که با ترکیب آن با سرمایه بتواند شغلی برای خود ایجاد کند.»
حیات‌نیا تأکید کرد: «صرفاً با اعطای تسهیلات نمی‌توان برای یک فرد اشتغال ایجاد کرد. اعطای وام 100 میلیونی برای برخی کسب‌وکارهای خانگی مناسب است، اما نوع و گونه کسب‌وکاری که قرار است به این افراد پیشنهاد شود، باید به افراد آموزش داده شوند. این افراد همچنین می‌بایست مهارت و تخصص‌های لازم برای شغل مدنظر را کسب کرده و سیاستگذاران نیز با بهره‌گیری از تیم‌های قوی مشاوره از منظر اقتصادی و مدیریتی و حتی روانشناختی افراد را مورد ارزیابی و شناسایی قرار دهند و پس از آن نسبت به اعطای تسهیلات کاملاً هدفمند تا رسیدن به آن نقطه برنامه مشاوره و طراحی کسب‌وکار اقدام کنند. در غیر این صورت، اعطای تسهیلات نه‌تنها به اشتغالزایی منجر نمی‌شود، بلکه با انحراف منابع، تسهیلات اعطایی در اهدافی غیر از توانمندسازی هزینه می‌شوند.»
این مدرس دانشگاه، فقر مهارت و شناخت بازار را مهمترین مانع اشتغالزایی خواند و افزود: «اکثر این افراد به علت اینکه درک درستی از ساختار نظام بازار و کسب‌وکار ندارند عملاً بعد از دریافت تسهیلات و یا حتی مهارت‌افزایی نمی‌توانند به تولید پایدار و بقای خود در سیستم بازار وکسب‌وکار دست پیدا کنند.»
حیات‌نیا با بیان اینکه «ایجاد کسب‌وکار موضوعی فرایندی است»، اضافه کرد: «فردی که وارد جریان اشتغالزایی و خوداشتغالزایی می‌شود، باید در گام اول نسبت به توان‌افزایی، کسب مهارت، دانش و تخصص لازم حداقلی اقدام کند و در ادامه به موازات افزایش سطح درک خود از محیط کسب‌وکار، سطح مهارت لازم کسب‌وکار مدنظر خود را ارتقاء دهد.»
وی تأکید کرد: «اگر تسهیلات به صورت هدفمند و گام‌به‌گام اعطا شود، در این صورت در فرایند انجام کار بستر حرکت صعودی فرد تا رسیدن به نقطه بلوغ هموارتر می‌شود.»
نظر شما