به گزارش آتیه‌آنلاین، سقوط کابل و استقرار طالبان در ارگ افغانستان در حالی تیتر یک رسانه‌های جهان را به خود اختصاص داده که پیشروی گسترده این گروه و استقرار آنها در کابل باعث بروز واکنش‌های مختلفی در سطوح بین‌المللی شده است.

حمله به بایدن

رئیس جمهور اسبق ایالات متحده در اظهاراتی با انتقاد به بایدن مدعی شد که اتخاذ سیاستهای بدون پشتوانه از سوی دمکرات‌ها و اجرای عملیات خروج با ضرب‌الاجل باعث شد تا دستاورد ۲۰ ساله واشنگتن و در کل غرب در جغرافیای افغاستان نابود گردد. در مقابل اظهارات ترامپ، رئیس جمهور دمکرات ایالات متحده مدعی شد که اگر ترامپ توافق خروج را اعلام نکرده بود، باز هم تلاش می‌کرد که از افغانستان خارج شود.

در همین راستا خبرگزاری اسپوتنیک روسیه در گزارشی با اشاره به اظهارات رئیس جمهور دمکرات امریکا نوشت: «جو بایدن، رئیس جمهور منتخب ایالات متحده در گفتگو با شبکه خبری ای.بی.سی گفت معتقد نیست طالبان تغییر کرده باشد و این بر عهده شبه نظامیان است که با اقدامات خود تعیین کنند که آیا آنها می‌خواهند توسط جامعه بین‌المللی به رسمیت شناخته شوند یا خیر.

به گزارش ای.بی.سی بایدن در ادامه سخنان خود تاکید کرد: «من فکر می‌کنم آنها دچار نوعی بحران وجودی در مورد اینکه آیا آنها می‌خواهند توسط جامعه بین‌المللی به عنوان یک دولت قانونی به رسمیت شناخته شوند، هستند. آنها به این فکر می‌کنند که آیا غذا برای خوردن دارند، آیا دارای درآمدی هستند که بتواند از این راه درآمدزایی داشته باشند یا اقتصاد را اداره کنند؟ آیا می‌توانند جامعه‌ای را که در واقع می‌گویند برایشان اهمیت دارد، در کنار هم نگه دارند یا خیر. با این حال روی هیچ یک از این موارد حساب نمی‌کنم».

در بخش دیگری از گزارش ان.بی.سی آمده است که بایدن با بیان اینکه پیش‌بینی نکرده بود که طالبان با خروج امن آمریکایی‌ها از افغانستان موافقت کنند خاطرنشان کرد که خروج نیروها را کار درستی می‌داند و این در حالی است که حتی اگر دولت ترامپ در فوریه سال ۲۰۲۰ به توافق صلح با طالبان در دوحه نرسیده بود  نیروهایش را از افغانستان بیرون می‌کشید.

بر اساس مصاحبه منتشر شده در ان.بی.سی، بایدن در بخش پایانی اذعان داشت: «من سعی می‌کردم بفهمم که چگونه می‌توان نیروها را بیرون کشید، زمان مناسبی برای خروج از افغانستان وجود ندارد. در ۱۵ سال آینده مشکلی ایجاد می‌شد. انتخاب اصلی این است آیا من باید پسران و دختران شما را برای همیشه به جنگ افغانستان بفرستم؟  ما بیش از یک تریلیون دلار خرج کردیم، ۲۰ سال که این روند ادامه دارد. فرصت مناسبی برای خروج وجود نداشت.

وی درباره سقوط ناگهانی و بدون انتظار دولت افغانستان گفت: «دولتی در افغانستان بود که رهبر آن دولت سوار هواپیما شد و رفت و فرار کرد. شاهد فروپاشی نیروهایی بودیم که به خوبی آموزش دیده بودند اما بیش از ۳۰۰ هزار سرباز مجهز به سلاح ترک خدمت کردند. این بود این همه آنچه رخ داد است؛ به همین سادگی رخ داد».

اما اخبار مربوط به تحولات افغانستان به واکنش رئیس جمهور ایالات متحده محدود نشد و در مقابل رقیب سنتی واشنگتن نیز با اتخاذ مواضعی نسبتا تند عنوان داشت با وجود اینکه اقدام آمریکا و خروج این چنینی از افغانستان باعث خلق و توزیع بحران شد اما لازم به ذکر است که مسکو به دنبال اجرای مذاکرات و قرار دادن افغانستان در تنها مسیر خروج از بحران یعنی آغاز گفتگوهای داخلی است. وزیر امور خارجه روسیه روز گذشته (پنج‌شنبه) در گفتگو با اسپوتنیک مدعی شد که مسکو از اعلام آمادگی طالبان برای آغاز گفت‌وگو با دیگر نیروهای سیاسی در افغانستان استقبال کرده و از مذاکرات حمایت می‌کند.

فرمت مسکو

در همین رابطه خبرگزاری اسپوتنیک با انتشار گزارشی در خصوص مواضع مسکو نوشت: «سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه بعد از مذاکرات با خانم نجلا منقوش، وزیر خارجه دولت وفاق ملی لیبی اعلام کرد که ما همچنین از اعلامیه طالبان درباره تمایل به شروع گفت‌وگو با سایر نیروهای سیاسی در افغانستان استقبال کردیم. یک اعلامیه در مورد برنامه‌ریزی برای برگزاری دیداری با مشارکت عبدالله عبدالله، رئیس شورای عالی برای سازش ملی، حامد کرزای رئیس جمهور سابق افغانستان و گلبدین حکمتیار، رئیس حزب اسلامی منتشر شد».

وزیر امور خارجه روسیه همچنین گفت که دولت عزل شده افغانستان قصد نداشت توافق‌ها برای گفت‌وگو با طالبان را اجرا کند. او به خبرنگاران اعلام کرد که دولت افغانستان و رئیس‌جمهوری افغانستان تلاش چندانی برای اجرای این توافق‌ها در رابطه با طالبان انجام نمی‌داد.

به گزارش اسپوتنیک رئیس دستگاه دیپلماسی روسیه در ادامه عنوان کرد: «طالبان هنوز بر کل افغانستان سیطره نیافته است و یک جنبش مقاومت در دره پنجشیر وجود دارد». او به خبرنگاران گفت: «طالبان هنوز کنترل کامل اراضی افغانستان را در دست ندارد. گزارش‌هایی از اوضاع در دره پنجشیر و فعالیت نیروهای جنبش مقاومت تحت نظر امرالله صالح، معاون رئیس‌جمهوری افغانستان و احمد مسعود، یکی از رهبران جنبش مقاومت علیه طالبان وجود دارد که میتواند معادلات را برهم بزند».

علاوه بر این لاوروف تاکید کرد، مسکو درک می‌کند که تمام این نیروها تمایل به مذاکره در مورد منافع مردم افغانستان دارند و گفت که روسیه همه کاری که در توانش باشد برای تشویق گفت‌وگو انجام خواهد داد و اطمینان حاصل خواهد کرد که چنین گفت‌وگوهایی منجر به توافق‌های قاطع خواهد شد.

در بخش پایانی اظهارات لاوروف آمده است که روسیه این آمادگی را دارد تا به اصطلاح با فرمت مسکو مذاکرات در مورد افغانستان را از سر بگیرد. علاوه بر نیروهای بین افغان، تمام پنج کشور آسیای میانه به علاوه چین، پاکستان، هند، ایران و ایالات متحده در مذاکرات فرمت مسکو در گذشته شرکت کرده‌اند.

این در حالی است که روسیه از آوریل ۲۰۱۷ میزبان رایزنی‌هایی با عنوان فرمت مسکو درباره افغانستان بوده و هدف اعلام شده آن، تسهیل یک فرایند سازش ملی و تضمین صلح در این کشور جنگ‌زده بوده است.

در آخر باید خاطرنشان کرد که آنچه در عمل به چشم میاید ادامه جنگ سرد و تقابل مستقیم غرب و شرق با استفاده و اتکاء به برگ‌های بازی در دولت‌های همسو و همراه با مسکو و واشنگتن در افغانستان است. موضوعی که واکنش‌های مختلفی را در پی داشته و این شائبه را در افکار عمومی بخشی از نخبگان افغانستانی ایجاد کرده که بر اساس مواضع اتخاذ شده از سوی مقامات کرملین و کاخ سفید، رخدادهای جاری در این کشور سناریویی طراحی شده که برای تقابل و هدف قراردادن منافع یکدیگر ارزیابی شود.

گزارش: اردشیر حبیبی