همه چیز از دعوای عصر سه‌شنبه دو گروه از جوانان در محله آلتینداگ در حومه آنکارا، پایتخت ترکیه آغاز شد. در این رویارویی خشونت بار میان برخی از مهاجران سوری و گروهی از محلی‌های ترکیه، دو شهروند ترکیه مورد اصابت چاقو قرار گرفتند. چند ساعت بعد، یکی از آنها که جوانی ۱۸ ساله به نام امیرهان یالچین بود، در بیمارستان درگذشت.

این اتفاقات موجی از بیگانه هراسی را رقم زد که شبیه یک کشتار عمومی بود. شامگاه پنجشنبه صدها تن به خیابان های آلتینداگ آمدند. در آنجا، آنها به خرابکاری و تخریب مغازه ها، منازل و خودروهای متعلق به مهاجران سوری اقدام کردند.

براساس ویدیوهایی که در فضای مجازی منتشر شده است، این جمعیت خشمگین به اموال سوری ها حمله ور شده و شعارهای بیگانه هراسی سر دادند. برخی از غارتگران هم علامت "سلام گرگ" را با دستشان نشان میدادند که سمبل سازمان ملی‌گرای افراطی ترک موسوم به "گرگهای خاکستری" است.

در همین حال پیام های بیگانه هراسی در شبکه های اجتماعی با هشتگ "ما اصلا سوری ها را نمیخواهیم"، "ما اصلا افغان ها را نمیخواهیم" و "ترکیه برای ترکها" به سرعت منتشر شد. 

مدتهاست دولت و مردم ترکیه میزبان میلیون‌ها پناهجو و پناهنده در کشورشان هستند. با این حال در چند سال گذشته روحیه تغییر کرده است. یکی از اصلی‌ترین دلایل افزایش خصومت علیه مهاجران این است که ترکیه از پاییز ۲۰۱۸ گرفتار یک بحران اقتصادی و مالی طولانی شد. این وضعیت دشوار، نگرانی‌های موجود در جامعه ترکیه و چالش‌ها بر سر توزیع ثروت را حادتر کرد.

این شورش‌های بیگانه هراسی مایه شگفتی اولاس ساناتا، جامعه شناس اهل ترکیه نشده است. او میگوید که نمیتوان این وضعیت را تنها به شرایط اقتصادی نسبت داد. او گفت: تنشها میان مهاجران و سکنه محلی هرگز به طور مناسب حل نشده است. اشتباهات متعددی در زمینه سیاست مهاجرتی بوده است. با عدم شفافیت و اطلاع رسانی ضعیف مواجه هستیم.

این جامعه شناس با پیش بینی اینکه خصومت‌های بیشتری در راه است، هشدار داد آن سیاستمدارانی که مدام تاکید دارند این مهاجران به زودی به کشورشان فرستاده میشوند، به این واکنش دامن میزنند.   

همجنین متین چوراباتیر، رئیس مرکز تحقیقات مهاجران و پناهحویان، سیاستمداران و لفاظی تند آنها را عامل این مساله دانست. او هم گفت که بسیاری از آنها مرتبا تاکید میکنند که هدفشان فرستادن این مهاجران به کشورشان در اولین فرصت است. او توضیح داد: آنها از هم اکنون تمرکزشان به انتخابات ۲۰۲۳ است.

او در ابتدا به لفاظی بزرگترین حزب اپوزیسیون ترکیه موسوم به مردم جمهوریخواه علیه مهاجران اشاره کرد. کمال قلیچداراوغلو، رهبر این حزب اعلام کرد اگر حزبش به قدرت برسد تمام مهاجران را به کشور مبدا باز میگرداند.

در حال حاضر حدود ۳.۶ میلیون پناهجو و مهاجر سوری و همچنین پناهجویانی از افغانستان که عمدتا از دست طالبان فرار کرده‌اند، در ترکیه به سر میبرند. صدها هزار تن به صورت غیرقانونی در ترکیه زندگی میکنند و چون درآمد اندکی دارند نمیتوانند به سیستم خدمات درمانی دسترسی یابند.

با شدت گرفتن درگیری‌ها در افغانستان، بسیاری از ترک‌ها نگرانند که ترکیه باید انتظار موج جدید مهاجران را داشته باشد. همچنین وزارت خارجه آمریکا یک برنامه اقدام برای پناهجویان را برای افغانهای همکار با آمریکا اعلام کرده است. این برنامه یک اسکان موقت برای آنها را در ترکیه در نظر گرفته است. با توجه به رشد بیگانه هراسی که پنجشنبه در آنکارا به اوج خود رسید، باید این سوال مطرح شود که ترکیه چقدر برای این پناهجویان افغان امن است.