به گزارش آتیه‌آنلاین، بلاروس همچنان نقطه محوری میان رویارویی غرب و شرق است؛ یعنی ناتو و روسیه. این چنین به نظر می‌رسد که این موقعیت استراتژیک به مذاق رهبران مینسک خوش می‌آید، چراکه طی روزهای اخیر تلاش‌ها برای استفاده از آن شدت بیشتری گرفته است.
لوکاشنکو و روسیه
«الکساندر لوکاشنکو»، رئیس‌جمهوری بلاروس روز گذشته (شنبه) گفت که اگر لازم باشد، آماده دعوت از سربازان روسی است. به گزارش آسوشیتدپرس، الکساندر لوکاشنکو عنوان کرد که اگر لازم باشد تا امنیت هم در کشورش و هم در روسیه تضمین شود، از نیروهای روسی برای حضور در بلاروس دعوت می‌کند اما این را هم گفته که در حال حاضر ضرورتی برای انجام این کار نیست.
لوکاشنکو همچنین تاکید کرد که بدون حضور نیروهای مسلح دیگر کشورها با اعتراضات سال گذشته میلادی علیه دولت مینسک روبرو شد و ادامه داد: «اگر لازم باشد تردیدی در حضور نیروهای روسی در کشور ندارم.» وی ادامه داد: «بلاروس قادر است به سرعت ۵۰۰ هزار سرباز ارتش را مستقر کند و اگر این تعداد کافی نباشد، تمامی نیروهای مسلح روسیه را به بلاروس می‌آورم.»
این اظهارات از سوی لوکاشنکو در حالی مطرح شد که «دیمیتری پسکوف»، سخنگوی کرملین روز جمعه گفته بود که مسکو هیچ‌گونه درخواست رسمی از سوی مینسک برای استقرار نیروهای روسی دریافت نکرده و نتها زمانی این اقدام صورت می‌گیرد که درخواست رسمی دریافت شود. روسیه و بلاروس روابط نزدیک نظامی و دفاعی دارند. دو ایستگاه ارتباط راداری روسیه با زیردریایی‌های مستقر در اقیانوس اطلس، هند و پاسیفیک در بلاروس مستقر هستند و در سپتامبر، دو کشور قرار است مانورهای مشترک نظامی در مقیاس بزرگ برگزار کنند.
تاکنون، دولت لوکاشنکو در مقابل تلاش‌های روسیه برای بسط و گسترش حضور نظامی روسیه در بلاروس مقاومت کرده و درخواست‌ها برای افتتاح یک پایگاه هوایی و استقرار نیروهای بیشتر در این کشور را رد کرده است. اما در بحبوحه سیاسی، در بلاروس پس از انتخاب مجدد لوکاشنکو به عنوان رئیس جمهوری این کشور در اوت ۲۰۲۰ که با اعتراضات گسترده همراه شد، روسیه به همسایه خود وعده کمک نظامی داد و وامی به ارزش بیش از یک میلیارد دلار برای کمک به اقتصاد بیمار این کشور اختصاص داده است.
از سوی دیگر، بلاروس در گامی تلافی‌جویانه علیه تحریم‌های اقتصادی اتحادیه اروپا راه را بر هزاران پناهجو گشوده است. اتحادیه اروپا نیز در واکنش به اقدام بلاروس دست به اعزام نیرو برای حفاظت از مرزهای خارجی اروپا زده است.
به گزارش رویترز، «کارل نهامر»، وزیر کشور اتریش در واکنش به این اقدام در وین از اعزام واحدهای ویژه «کبرا ۱۳» به کشور لیتوانی خبر داد. این نیروهای یگان ویژه عازم شده‌اند تا در بیش از هزار و ۱۰۰ کیلومتری شمال شرقی کشور خود از مرزهای خارجی اتحادیه اروپا حفاظت کرده و آن را نفوذناپذیر سازند. لیتوانی، این کشور حوزه دریای بالتیک به‌تازگی در تعداد پناهجویان و مهاجرانی که از طریق بلاروس وارد این کشور می‌شوند، رکورد شکسته است. در حالی که شمار آنها سال گذشته تنها ۸۱ نفر بود، در سال جاری شمارشان به بیش از سه هزار نفر رسیده است و این برای کشوری که جمعیت آن تنها سه میلیون نفر است چالش واقعی محسوب می‌شود.
مأموریت نیروهای یگان ویژه اتریش در اول ماه اوت (دهم مرداد) شروع می‌شود و قرار است هفته‌ها ادامه یابد. زمان پایان این مأموریت بستگی به چگونگی پیشرفت امور دارد. به نوشته روزنامه اتریشی «استاندارد» این تحولات حاصل سیاست‌های الکساندر لوکاشنکو است، چراکه او مرزهای کشور خود را به روی پناهجویان خاورمیانه باز کرد تا از لیتوانی برای همیاری با تحریم‌های غرب انتقام بگیرد.
بلاروس زیر فشار غرب
تحولات اخیر در بلاروس نشان از آن دارد که به‌رغم آرام‌تر شدن وضعیت در این کشور، همچنان باید انتظار داشت که اوضاع رو به سوی وخامت داشته باشد. در آن سوی اقیانوس اطلس، در واشنگتن رئیس‌جمهوری آمریکا با رهبر اپوزیسیون بلاروس در کاخ سفید دیدار کرد. به گزارش روزنامه نیویورک تایمز، «جو بایدن»، رئیس‌جمهوری آمریکا طی روزهای اخیر با رهبر مخالفان بلاروس دیدار و گفت‌وگو کرد. بایدن پس از این دیدار در توئیتی نوشت: «از اینکه با سوتلانا تیخانوفسکایا، رهبر اپوزیسیون بلاروس در کاخ سفید دیدار کردم، بسیار مفتخرم. آمریکا در کنار مردم بلاروس در تلاش برای دموکراسی و حقوق بشر جهانی ایستاده است.» تیخانوفسکایا هم از بایدن بابت «همبستگی قوی با میلیون‌ها تن از مردم بی‌باک بلاروس که به صورت صلح‌آمیز برای آزادی خودشان مبارزه می‌کنند»، قدردانی کرد. وی در پیامی توئیتری نوشت: «بلاروس امروز در خط مقدم مبارزه بین دموکراسی و خودکامگی است. جهان با ماست و بلاروس به یک داستان موفق تبدیل می‌شود.»
به گفته «ساندرا بازینی»، تحلیل‌گر مسائل اروپای شرقی، این تحولات نشان از آن دارد که بلاروس بدل به یکی از محورهای نزاع میان غرب و روسیه شده است. با این همه، این تحلیل‌گر در گفت‌وگو با نیوزویک عنوان کرد که به نظر می‌رسد آمریکا بنا دارد در این زمینه میدان بیشتری به اروپا بدهد تا آن‌که خود را مستقیم درگیر کند. وی افزود: «کاخ سفید در حال حاضر بیشتر نگران چین است و تلاش دارد روابط سرد اما متداوم خود را با روسیه حفظ کند؛ چراکه آمریکا به این نتیجه رسیده که اساساً در حال حاضر در زمینه مبارزه با جرایم سایبری به روسیه نیاز دارد و بهتر است که بیش از این با کرملین گل‌آویز نشود.اما اروپا چنین اولویتی نداشته و فشارها بر مینسک طی هفته‌های اخیر افزایش یافته است.»
وی همچنین عنوان کرد: «با این وجود، به نظر می‌رسد که بلاروس از این موضع به عنوان اهرم فشار برای رسیدن به خواسته‌هایش در معادلات جهانی بهره می‌برد و کارت پناهجویان در دستان لوکاشنکو در این زمینه اهمیت بسیار دارد.»
اظهارات اخیر لوکاشنکو خود مهر تاییدی بر این قضیه است. روز جمعه، رئیس‌جمهوری بلاروس گفت که سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در حال تقویت سیستماتیک زیرساخت‌های نظامی خود در مرز با این کشور است. وی گفت که بلاروس در مرکز نزاع میان شرق و غرب قرار گرفته است. لوکاشنکو گفت: «بلاروس بدل به مرکز نزاع تمدن‌ها شده است. ما در این مسئله درگیر نمی‌شویم، اما راستش را بخواهید ناتو در حال تقویت زیرساخت‌های نظامی خود در مرزهای ماست.»
به نظر می‌رسد که با توجه به این مولفه‌ها و تحولات، بلاروس بدل به قطبی تاثیرگذار در رویارویی میان شرق و غرب شده و باید دید که این صف‌آرایی‌ها در آینده به چه سمت و سویی کشیده خواهد شد و حرکت بعدی تیم بایدن چه خواهد بود.
گزارش: فرزاد سیف‌نیا
نظر شما