به گزارش آتیه‌آنلاین، طرح دولت آمریکا برای گسیل کردن یکی از مقام‌های عالی‌رتبه وزارت خارجه این کشور به چین باعث تعجب بسیاری شد، خاصه اگر به سابقه تنش‌های میان دو کشور طی چند ماه اخیر نگاهی بیندازیم. با این همه، معاون وزیر خارجه آمریکا در سفری غیرعادی به چین سفر کرد، سفری که البته حواشی آن کم نبود.

وندی شرمن در چین

«وندی شرمن»، دیپلمات کهنه‌کار و عضو سابق تیم مذاکره‌کننده با ایران در پرونده برجام که حالا معاون وزیر خارجه آمریکا شده است، در حالی به چین سفر کرد که بسیاری از تحلیل‌گران پیش‌بینی کرده بودند سفر این دیپلمات بُعدی جدید از رویارویی میان طرفین را نشان می‌دهد. این اظهارات البته چندان هم عاری از حقیقت نبود، چراکه شرمن طی حضور در پکن نشان داد که واشنگتن همچنان به سیاست‌های خود علیه دیوار بزرگ چین ادامه می‌دهد.

معاون وزیر خارجه آمریکا از چین خواست اختلافات‌شان را کنار گذاشته و با ایالات متحده بر سر مسائل جهانی به ویژه تغییر اقلیمی و پاندمی کرونا، به عنوان یک قدرت جهانیِ مسئول همکاری کند. به گزارش رویترز،‌ معاون وزیر خارجه آمریکا پس از مذاکرات روز دوشنبه با «وانگ یی»، وزیر خارجه چین و معاون او «شی فنگ» به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت که ایالات متحده از رقابت شدید اقتصادی با چین استقبال می‌کند، اما نمی‌خواهد این کشور به سمت درگیری تغییر مسیر دهد. گفتنی است که چین به انتقاد آمریکایی‌ها درباره مسائل حقوق بشری و توسعه ارضی خود اعتراض داشته و بارها اعلام کرده است که وقتی آمریکا توسعه چین را سرکوب می‌کند، نمی‌تواند انتظار همکاری داشته باشد. وندی شرمن البته صریحاً این اظهارات را رد کرد.

شرمن اندکی پس از رایزنی با وانگ یی و شی فنگ در شهر تیانجین چین در این مصاحبه تلفنی گفت: «برخی موارد وجود دارند که بالاتر از اختلافات خاص است و آن مسئولیت جهانی قدرت‌های بزرگ است.» این نشست، دومین رویارویی مستقیم دیپلمات‌های چین و آمریکا از زمان روی کار آمدن «جو بایدن»، رئیس‌جمهوری آمریکا در ژانویه به شمار می‌رود. نشست پرتنش نخست، ماه مارس در آلاسکا با حضور «آنتونی بلینکن»، وزیر خارجه آمریکا و «یانگ جیچی»، دیپلمات ارشد چین برگزار شد. وندی شرمن مذاکرات جدید را، گام دیگری در مسیر تلاش برای همکاری با چین در مسائل مهم توصیف کرد. وی گفت: «باید ببینیم که آیا مذاکرات پیگیری می‌شود و ما می‌توانیم گام دیگری برداریم یا خیر. در همین مراحل اولیه نمی‌توان گفت که آیا ما به تمام اهداف مورد نظرمان میرسیم یا خیر.»

به گفته وندی شرمن، دو طرف گفت‌وگوی «دوستانه‌ای» در مسائل مورد اختلاف داشتند و او لیست بلند بالایی از نگرانی‌های آمریکا شامل «جنایت علیه بشریت» علیه مسلمانان ایغور در منطقه سین کیانگ، سرکوب دموکراسی در هنگ کنگ، استفاده چین از قدرت اقتصادی خود برای فشار بر دیگران و «اقدامات خصمانه» علیه تایوان و در دریای چین جنوبی و شرقی ارائه داد. معاون آنتونی بلینکن همچنین خواستار آزادی برخی از آمریکایی‌ها و کانادایی‌های محبوس در چین شد و گفت که «مردم اهرم فشار نیستند» و همچنین درباره فشار بر روزنامه‌نگاران خارجی در چین صحبت کرد. شرمن همچنین گفت که ایالات متحده از رقابت شدید استقبال می‌کند و معتقد است رشد چین و بهتر کردن زندگی مردم خودش مهم است، اما این باید به صورتی باشد که با قوانین بین‌المللی همخوانی داشته و کشورهای دیگر را تضعیف نکند. وندی شرمن گفت: «ما از آن‌ها انتظار داریم که درک کنند حقوق بشر فقط یک مسئله داخلی نیست. آن‌ها یک تعهد جهانی دارند که طبق اعلامیه جهانی سازمان ملل در خصوص حقوق بشر به آن متعهد شده‌اند.»

رویارویی دیپلماتیک

چین البته در میانه این نشست چندروزه ساکت ننشست و روایت خود را از این دیدار ارائه داد. پکن این مذاکرات را «عمیق و دوستانه» توصیف کرد. بنا به گزارش رسانه‌های محلی، مقام‌های چینی «نارضایتی عمیق» خودشان را از «سیاست به شدت خطرناک واشنگتن در قبال چین» ابراز کرده و آن را به ریاکاری در مسئله حقوق بشر متهم کردند. «ژائو لیجیان»، سخنگوی وزارت خارجه چین گفت که مقام‌های چینی درخواست دارند که آمریکا فورا به مداخله در امور داخلی چین را پایان داده، آسیب رساندن به منافع چین را خاتمه دهد و عبور از خط قرمز را متوقف کرده، دیگر با آتش بازی نکند و از سازماندهی گروه مقابله به اسم ارزش‌ها خودداری کند.

از سوی دیگر، وزیر خارجه چین در جریان دیدار با معاون وزیر خارجه آمریکا گفت که ایالات متحده باید بیش از هر کشور دیگری به انطباق خود با قوانین بین‌المللی فکر کند. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، وزیر خارجه چین تاکید کرد: «در رابطه با پیروی از قوانین بین‌المللی، آمریکا همان کشوری است که باید بیش از دیگران درباره آن فکر کند. واشنگتن باید نقشی هدایت‌کننده در دنبال کردن قوانین بین‌المللی ایفا کند نه اینکه برعکس عمل کند.» به گفته وانگ یی، آمریکا با افزایش تعرفه‌ها علیه کالاهای چینی قوانین سازمان تجارت جهانی را نقض کرد و همزمان تحریم‌های یک‌جانبه آن علیه پکن مغایر قوانین بین‌المللی بود.

وزیر خارجه چین افزود: «دولت بایدن همچنان به سیاست نادرستی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا علیه چین دنبال می‌کرد، ادامه می‌دهد.» وانگ یی گفت: «آمریکا بارها و بارها اصول چین را به چالش کشیده و فشارها را تشدید کرده است. چین قاطعانه با این مسئله مخالفت می‌کند. عدم مدیریت روابط چین و ایالات متحده ‌یک فاجعه بزرگ‌ است، آمریکا باید درک عینی و صحیحی از چین داشته‌ و به ‌سیاست عملگرایانه در قبال چین‌ بازگردد.»

اسپوتنیک گزارش داد که وانگ سه خواسته اصلی خود را از ایالات متحده مطرح کرد و گفت که آمریکا نباید مدل حکومت چین را به چالش بکشد یا به دنبال براندازی آن باشد، چراکه این امر به سرنوشت یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون مردم چین مربوط می‌شود. وی همچنین گفت که آمریکا باید تحریم‌هایی را که به دلیل نقض حقوق بشر در سین کیانگ علیه چین اعمال کرده و همچنین خودمختاری هنگ‌کنگ را تضعیف می‌کند، لغو کند و باید دست از اقداماتی که توسعه فن‌آوری چین را محدود می‌کند، بردارد.

وانگ تاکید کرد: «وقتی مسئله مربوط به حاکمیت است، تایوان مهم‌ترین مسئله است.» وزیر خارجه چین همچنین تاکید کرد که پکن آماده توسعه همکاری است و به دنبال «شکوفایی و موفقیت مشترک» با همه کشورها از جمله آمریکاست.

این مولفه‌ها همه نشان از آن دارد که اختلاف میان دو طرف،‌ به‌رغم تلاش‌های اندکی که برای بهبود صورت گرفته،‌ همچنان پابرجا بوده و در ادامه باید منتظر تحولات بیشتری در رویارویی پکن-واشنگتن باشیم.

گزارش: فرزاد سیف‌نیا