به گزارش آتیه‌آنلاین، منازعه میان آمریکا و چین از زمان شروع ریاست جمهوری دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۶ میلادی به یک نبرد عجیب و غریب با جنبه های جدیدش تبدیل شد. از یک سو او به دلیل مشی اقتصادی و تجاری که با خود به کاخ سفید آورد به دنبال آن بود تا پکن را در سطوح تجاری مورد ضربه قرار دهد که حاصلش جنگ تعرفه‌ای نفس‌گیر بود. از سوی دیگر او سعی کرد تا با آزار سیاسیِ چین در سرزمین‌هایی مانند کلان شهر هنگ‌کنگ، تایوان و تبت، حوزه سنتی نفوذ چین را به نفع خود شلوغ کند که به نظر میرسد این اقدام به خوبی طی چهار سال اخیر توسط جمهوریخواهان انجام شد.

مقابله به مثل به سبک پکن

با تمام این تفاسیر بسیاری بر این عقیده بودند که با رفتن ترامپ و ورود جو بایدن به کاخ سفید، این وضعیت تا حدودی سر و سامان داده می‌شود و تنش میان دو قدرت تا حدودی روند نزولی و کاهشی را به خود می‌بیند. اما مساله اینجاست که این تحلیل از روز اول اشتباه بود.

شاید بارها شنیده باشید که سیاست‌های کلان ایالات متحده خصوصاً در عرصه سیاست خارجی و راهبردهای نظامی – دفاعی را رئیس جمهور این کشور نمی‌نویسد و کسانی در بالادست‌ها حضور دارند که این راهبردها را به او و جامعه سیاسی، امنیتی و اقتصادی آمریکا دیکته می‌کنند. به عبارتی گویاتر رئیس جمهور در ساختار کلانِ آمریکا صرفاً به عنوان یک مجری شناخته می‌شود که اتفاقاٌ باید جوابگوی روند اجرایی این سیاست‌ها هم باشد، خواه این نقطه‌گذاری‌ها درست اجرا شود، خواه بد.

بر این اساس رفتن ترامپ و آمدن بایدن هیچ تغییری در اصل رویارویی با چین ایجاد نمی‌کند، بلکه تاکتیک‌های این مبارزه جانکاه دستخوش یکسری از جابجایی‌ها می‌شود. در این میان دموکرات‌ها به دلیل برون‌گرایی خود در حوزه سیاست خارجی و اقتصاد، سعی می‌کند برخلاف جمهورخواهان و آنچه ترامپاز خود به نمایش گذاشت، در محور اقتصادی با چین راه بیایند و حتی اگر قرار است ضربه‌ای به آنها وارد کنند به صورت پنهانی این اقدام انجام شود.

در عرصه سیاسی هم آنها با استفاده از اهرم حقوق‌بشر و همچنین مهندسی جوامع و رخنه در حوزه نفوذ سنتی پکن سعی می‌کنند تا چینی‌ها را بر اساس راهبردهای پنهان خود زیر فشار قار دهند و به نظر می‌رسد که حزب کمونیست چین این موضوع را به خوبی درک کرده و حالا در حال پیش‌دستی است. بر این اساس روز گذشته (شنبه) شی‌ جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین به مناسبت هفتادمین سالگرد آزادسازی تبت، به این منطقه خودمختار تحت حاکمیت پکن سفر و با مقام‌های آن دیدار کرد.

در این میان شبکه سی.جی.تی.ان چین در گزارش خود اعلام کرد که صلح و ثبات طولانی مدت در تبت به همراه توسعه تمدن سازگار با محیط زیست و رشد با کیفیت اقتصادی این منطقه خودمختار، از مسائل مهم و اولویت داری بودند که شی جین پینگ طی سفرش به تبت بر آنها تاکید کرد.

رسانه‌های دولتی چین هم گزارش دادند که رئیس جمهور چین از مکان‌هایی در لهاسا، مرکز تبت از جمله معبد درپونگ، خیابان بارخور و میدان عمومی در کاخ پوتالا که محل اقامت دالایی لاماها، رهبران معنوی سنتی تبت بوده است، بازدید کرده است. بسیاری از رسانه‌های چین اعلام کردند که سفر رئیس جمهوری این کشور به تبت حدود سه روز برنامه‌ریزی شده و او از چهارشنبه در این کشور حضور داشته است. در مقابل برخی دیگر از رسانه‌های آمریکا اعلام کرده‌اند که سفر شی جین‌پینگ از پیش اعلان نشده بود و مشخص نیست که آیا وی در حال حاضر به پکن بازگشته یا خیر.

به هر ترتیب سفر رئیس جمهوری چین به تبت از دید بسیاری از کارشناسان این کشور اگرچه یک سفر عادی و معمولی از سوی رسانه‌های پکن گزارش شده، اما باید بسیاری یگر معتقدند که شی جین‌پینگ به نوعی با این اقدام به دنبال آن بود تا به نوعی یک مقابله به مثل با آمریکایی‌ها را به نمایش بگذارد.

هشدار به دهلی و واشنگتن

فارغ از حواشی، باید به این نکته توجه کنیم که آمدن رئیس جمهور چین به تبت آنهم در چنین شرایطی حامل پیام مهم برای رقبای پکن، یعنی هند و آمریکا است. واقعیت این است که چین در سال‌های اخیر کنترل‌ها بر معابد بوداییان را افزایش داده و آموزش به زبان چینی به جای زبان تبتی را توسعه داده است. منتقدان چنین سیاست‌هایی معمولاً بازداشت می‌شوند و ممکن است حبس‌های طولانی مدتی دریافت کنند، به ویژه اگر به اتحاد با دالایی لاما ۸۶ ساله که از زمان فرار از تبت در جریان قیام ناکام علیه حکومت چین در سال ۱۹۵۹ میلادی در تبعید در هند زندگی کرده است، محکوم شوند.

به همین دلیل غاطبه تحلیلگران معتقدند که چین در حال گسترش نفوذ فرهنگی خود در تبت است تا بتواند به هند پیام هشدار بدهد. رئیس‌جمهور چین در سفر به تبت، ضمن صحبت درباره لزوم در نظر گرفتن توسعه و رشد با کیفیت این منطقه اعلام کرد که تامین امنیت ملی و صلح و ثبات، بهبود زندگی مردم تبت و تقویت استحکامات دفاعی مرزی، عناصر کلیدی رشد این منطقه خودمختار محسوب می‌شوند.

صحبت‌های شی جین پینگ در تبت در شرایطی مطرح شده که طی سالیان گذشته میان این کشور و هند بر سر مساله تبت و حمایت دهلی‌نو از تبتی‌های خواهان استقلال از چین، تنش‌هایی وجود داشته و آمریکا و حامیان آن هم مواضع مداخله‌جویانه‌ای در رابطه با تبت اتخاذ کرده‌اند.

از جمله این مواضع مداخله‌جویانه، می‌توان به دیدار سال ۱۳۹۵ باراک اوباما ،رئیس جمهور وقت آمریکا با دالایی لاما در کاخ سفید و اقدام دولت ترامپ برای اعمال تحریم‌ ضد پکن در رابطه با موضوع تبت اشاره کرد که به نظر می‌رسد در دوران بایدن هم ما شاهد چنین فشارهایی بر چین از ناحیه واشنگتن باشیم.

با نگاهی به سخنان رئیس جمهوری چین در تبت و همچنین بازگشت به سوابق این منطقه خودمختار و حمیات‌های ایالات متحده و هند از رهبر معنوی این منطقه، به نظر می‌رسد که چینی‌ها به نوعی در حال آرایش گرفتن علیه واشنگتن و دهلی هستند. این دو کشور که متحد یکدیگر به حساب می‌آیند، به نوعی به دنبال آن هستند تا حوزه نفوذ سنتی چین را بار دیگر شلوغ کنند اما به نظر می رسد که پکن در وضعیت کنونی که درگیر مناقشه مرزی با هند است، قصد دارد تا اولویت تهدیدهای خود را به هند اختصاص دهد.

گزارش: فرزاد سیف‌نیا