به گزارش آتیه آنلاین، شروع قانونی و اداری این فرایند با تصویب قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور در سال ۱۳۹۵ بود. بند «ب» ماده (۱۲) این قانون مقرر داشته: «سازمان تأمین‌اجتماعی موظف است مطابق قوانین مربوطه در طول اجرای قانون برنامه، حقوق بازنشستگان و مستمری‌بگیران را متناسب‌سازی کند». از این رو، این سازمان پس از برگزاری جلسات متعدد مشترک با شرکای اجتماعی خود به‌ویژه کانون‌های بازنشستگان و مستمری‌بگیران، سناریوی اجرای متناسب‌سازی را با در نظر داشتن قوانین بالادستی تدوین کرد. از سوی دیگر، هیأت دولت نیز طی مصوبه‌ای در ۲۳ تیرماه سال گذشته، مقرر کرد مبلغ ۳۲ هزار میلیارد تومان بابت رد بخشی از دیون دولت به این سازمان تعلق گیرد که ۳۰ درصد آن برای متناسب‌سازی مرحله اول هزینه شود. سازمان تأمین‌اجتماعی نیز بلافاصله در ماه بعد (مردادماه سال ۹۹) به پشتوانه آن ۳۲ هزار میلیارد تومان وصول مطالبات از دولت، متناسب‌سازی حقوق مستمری‌بگیران این سازمان را اجرا و احکام جدید آنان را صادر کرد و پرداختی‌ها بر اساس حاکم جدید صورت گرفت؛ هرچند به گفته معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان تأمین‌اجتماعی، مرحله اول متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان بدون حصول منابع ۳۲ هزار میلیارد تومان مطالبات اجرایی شد.
اجرای مرحله اول متناسب‌سازی بدون حصول منابع
مهرداد محقق‌زاده، معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان تأمین‌اجتماعی با اشاره به اهمیت تأمین منابع متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان در خصوص فرایند وصول ۳۲ هزار میلیارد تومان مطالبات تأمین‌اجتماعی از دولت، گفت: «اجرای متناسب‌سازی مستمری‌ها یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌ها و مطالبات بازنشستگان و مستمری‌بگیران بود که همواره موکول به تأمین بار مالی آن توسط دولت می‌شد. از سوی دیگر، وصول بخشی از مطالبات انباشته شده سازمان تأمین‌اجتماعی از دولت یکی از مهمترین درخواست‌ها و انتظارات دیرینه بازنشستگان بود که هر دو موضوع در سال ۱۳۹۹ محقق شد.»
وی افزود: «به‌رغم قابل پیش‌بینی بودن مراحل اداری، واگذاری و نقل‌وانتقال ۳۲ هزار میلیارد تومان سهام موضوع مصوبه هیأت وزیران (بابت رددیون) به روزهای پایانی سال موکول شد و مبایعه‌نامه نهایی در تاریخ ۲۱/۱/۱۴۰۰ با سازمان خصوصی‌سازی امضاء و منعقد شد و پس از انتقال آن سهام نیز فرایند تبدیل آن به نقدینگی نیازمند مزایده و تشریفاتی است که حداقل شش ماه زمان می‌برد. با این حال، اجرای متناسب‌سازی مرحله اول به حصول منابع پیش‌بینی شده منوط و مشروط نشد و میزان متناسب‌سازی در احکام مردادماه سال ۱۳۹۹ مستمری‌بگیران سازمان اعمال و از آن زمان پرداخت شد.»
دریافت سهام مرحله اول متناسب‌سازی در اردیبهشت‌ماه امسال
به‌رغم اینکه سازمان تأمین‌اجتماعی، اجرای مرحله اول متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان را از مردادماه سال گذشته و با فاصله یک هفته پس از ابلاغ مصوبه مجلس آغاز کرد، اما مصطفی سالاری در اردیبهشت‌ماه سال جاری از دریافت سهام مربوط به مرحله اول اجرای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان خبر داد و گفت: «علاوه بر ۳۲ هزار میلیارد تومانی که مطابق قانون به صورت اختصاصی برای سازمان تأمین‌اجتماعی در نظر گرفته شده بود؛ ۵ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان نیز از محل ۱۲ هزار میلیارد تومانی که سال گذشته برای تمامی صندوق‌های بازنشستگی تصویب شده بود به تأمین‌اجتماعی رسید.»
نحوه و میزان افزایش مستمری‌ها با اجرای طرح متناسب‌سازی
ناهید حیدری، مدیرکل مستمری‌های تأمین‌اجتماعی در خصوص نحوه افزایش حقوق مستمری‌بگیران تحت پوشش این سازمان با یادآوری اینکه طبق مصوبات هیأت دولت و شورایعالی کار، مقرر شده تا حقوق دریافت‌کنندگان برای حداقل‌بگیر، ۳۹ درصد و برای سایر سطوح ۲۶ درصد به علاوه مبلغ ثابت ۲ میلیون و ۴۸۳ هزار و ۵۵۰ ریال بر مبنای دریافتی اسفندماه سال ۱۳۹۹ افزایش یابد اجرای این مصوبات برای کلیه بازنشستگان، ازکارافتادگان و بازماندگان مشمول قانون تأمین‌اجتماعی برقرار شده است.
وی با بیان اینکه بر اساس مصوبه هیأت‌مدیره سازمان تأمین‌اجتماعی، مجموع بخش‌های مبلغ مستمری سال ۱۳۹۹ و مبلغ متناسب‌سازی مرحله اول در سال ۱۳۹۹، مبنای اعمال افزایش مستمری ماده (۹۶) قانون قرار داده شده، در خصوص فرمول اجرایی متناسب‌سازی گفت: «فرمول اجرای متناسب‌سازی با رعایت اصل سه‌جانبه‌گرایی و پس از برگزاری جلسات متعدد کارشناسی با حضور مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی، معاونان مدیرعامل رئیس و نمایندگان کانون عالی کارگران بازنشسته و مستمری‌بگیران و رئیس اتحادیه پیشکسوتان کارگران بازنشسته، تعیین و پس از تأیید و تصویب هیأت‌مدیره محترم و هیأت‌امنای سازمان، اجرایی شد.»
مدیرکل مستمری‌ها با اشاره به اینکه رعایت بند «ط» ماده (۹) قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین‌اجتماعی و اجرای متناسب‌سازی مرحله دوم جهت ارتقاء نسبی سطح معیشت مستمری‌بگیران که همواره یکی از دغدغه‌های اصلی مسئولان مربوط در این سازمان بوده است، گفت: «مقرر شد در جهت تحقق این امر و پاسخ به خواسته مستمری‌بگیران، دو شاخص بیمه‌ای؛ اول: مدت سابقه پرداخت حق‌بیمه و دوم: دستمزد مشمول کسر حق بیمه در زمان اشتغال، ضریب ترمیمی در خصوص متناسب‌سازی حقوق افرادی که در سال‌های گذشته نسبت مستمری زمان برقراری آنان به نسبت حداقل مستمری، افت و کاهش داشته است (با جبران ۷۵ درصد از نسبت از دست رفته) اعمال شود.»
وی افزود: «همچنین با توجه به انتظارات و مطالبه همه سطوح مستمری‌بگیر از سازمان تأمین‌اجتماعی و شرایط سخت اقتصادی بازنشستگان مقرر شد پس از اعمال ماده (۹۶) و اجرای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۰ و افزایش مزایای جانبی، افزایش دریافتی هیچ مستمری‌بگیری نسبت به دریافتی اسفندماه سال ۱۳۹۹ کمتر از ۵۰ درصد نباشد.»
وی در خصوص کمک‌هزینه عائله‌مندی و حق اولاد نیز خاطرنشان کرد: «در سال جاری یکسان‌سازی مبالغ کمک‌هزینه‌های عائله‌مندی و اولاد همانند بازنشستگان مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری انجام شده و از این پس کلیه همسران بازمانده مستمری‌بگیر نیز همانند بازنشستگان و ازکارافتادگان کلی از این کمک بهره‌مند خواهند بود.»
به گفته حیدری، با اعمال تغییرات انجام شده، حداقل میزان پرداختی یک مستمری‌بگیر با ۲۰ سال سابقه به نسبت سال ۱۳۹۸ به میزان ۱۳۵ درصد افزایش یافته؛ به نحوی که مبلغ مذکور در سال ۱۴۰۰ با داشتن همسر و دو فرزند به ۳۹ میلیون ریال رسیده است. همچنین حداقل میزان پرداختی یک مستمری‌بگیر با ۳۰ سال سابقه به نسبت سال ۱۳۹۸ به میزان ۱۵۸ درصد افزایش یافته؛ به نحوی که مبلغ مذکور در سال ۱۴۰۰ با داشتن همسر و دو فرزند به ۴۳ میلیون ریال رسیده است. این در حالی است که بر اساس مصوبه مورخ ۲۳ اسفندماه سال ۱۳۹۹ شورایعالی کار مجموع حداقل پرداختی به بیمه‌شدگان با احتساب مزایای مشابه پس از کسر حق بیمه سهم بیمه‌شده، به مراتب کمتر از مبالغ مذکور خواهد بود.
وی با یادآوری اینکه کمک‌هزینه مسکن و کمک‌هزینه تأمین معیشت مستمری‌بگیران به ترتیب به میزان ۱۱۴ و ۶۶ درصد نسبت به مبالغ مربوطه در سال ۱۳۹۹ افزایش یافته است، در خصوص احکام مستمری‌بگیران نیز گفت: «احکام افزایش مستمری و متناسب‌سازی مستمری‌بگیران از تاریخ ۱۰ اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۰ از طریق سامانه خدمات غیرحضوری (Es.tamin.ir) در دسترس مستمری‌بگیران قرار داده شده و با توجه به اینکه در حال حاضر لیست مستمری ماهیانه اردیبهشت‌ماه از طریق کلیه واحدهای اجرایی در سراسر کشور در حال محاسبه است، فیش‌های حقوقی مستمری‌بگیران همزمان با پرداخت مستمری آنان از بیستم ماه جاری از طریق سامانه مذکور قابل رؤیت خواهد بود.
ماجرای ۸۹ هزار میلیاردی مرحله دوم متناسب‌سازی
از آنجا که هر نوع متناسب‌سازی مستمری بازنشستگان به نوعی با رددیون دولت گره خورده، در اواخر سال گذشته پس از ماه‌ها کش‌وقوس بر سر اجرای مرحله دوم این طرح، بالاخره این خواسته محقق شد تا با تصویب ۸۹ هزار میلیارد تومان در بودجه سال ۱۴۰۰ مستمری‌های دریافتی ۳.۶ میلیون کارگر بازنشسته برای بار دوم متناسب‌سازی شود.
علی‌اصغر بیات، رئیس کانون عالی بازنشستگان و مستمری‌بگیران تأمین‌اجتماعی در این خصوص می‌گوید: «در سال گذشته وقتی لایحه بودجه سال جاری به مجلس رفت، ما در این زمینه پیگیری زیادی کردیم. کانون عالی بازنشستگان تأمین‌اجتماعی با ریاست مجلس، کمیسیون برنامه و بودجه و کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی جلسات متعدد برگزار کرد و سه جلسه نیز با محمدباقر نوبخت، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه داشتیم.»
وی افزود: «در ابتدا دولت در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ مبلغ ۹۰ هزار میلیارد تومان برای چند بخش در نظر گرفت که یکی از آنها متناسب‌سازی مستمری بازنشستگان تأمین‌اجتماعی بود، اما حرف ما این بود که هم‌اکنون نیز سازمان تأمین‌اجتماعی و مستمری‌بگیران آن شرایط خوبی ندارند. نهایتاً رقم ۹۰ هزار میلیارد تومان به ۱۵۰ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرد و سهم تأمین‌اجتماعی از قانون بودجه امسال ۸۹ هزار میلیارد تومان شد.»
بیات ادامه داد: «با شروع مرحله دوم متناسب‌سازی مستمری‌ها، نگاه شریعتمداری و سالاری این بود که به هر طریق ممکن مستمری بازنشستگان ما به بازنشستگان کشوری نزدیک شود تا احساس تبعیض از بین برود. این اتفاق در مرحله دوم متناسب‌سازی افتاد. یعنی حداقل‌بگیران ما تقریباً همسو با حداقل‌بگیران صندوق بازنشستگان کشوری شدند. میانه‌بگیران و سایر سطوح هم با ضریب‌های خاصی به آنها نزدیک شدند.»
رئیس کانون عالی بازنشستگان گفت: «متناسب‌سازی اقدامی بزرگ و ماندگاری است که بعد از ۱۲ سال با تلاش تیم فنی سازمان و دستور اکید سالاری و همکاران وی و مشارکت کانون بازنشستگان اجرا شد.»
وی افزود: «ما در جلساتی که برای متناسب‌سازی برگزار شد از سطوح کارشناسی تا مدیریتی حضور داشتیم و مدیران سازمان تأمین‌اجتماعی نظرات و دیدگاه‌های ما را تا حد امکان مبنای کار قرار دادند.»
بیات با بیان اینکه در نتیجه متناسب‌سازی مستمری بازنشستگان دارای ۳۰ سال سابقه حداقل به ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان رسیده است، گفت: «در شرایطی که بازنشستگان از نظر معیشت و شرایط اقتصادی در مضیقه بودند، کار بزرگی انجام شد.»
افزایش حقوق بازنشستگان تأمین‌اجتماعی هم‌ردیف بازنشستگان کشوری
مصطفی سالاری در جلسه اجرای مرحله دوم متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان گفت: «افزایش حقوق بازنشستگان سازمان تأمین‌اجتماعی به میزان افزایش حقوق بازنشستگان کشوری است و ما نیز همان افزایش ۱۳۰ درصدی بازنشستگان کشوری از اسفندماه سال ۹۸ تا فروردین‌ماه سال ۱۴۰۰ را لحاظ کردیم.»
سالاری اضافه کرد: «در صورتی که فرمول افزایش حقوق بازنشستگان کشوری را اجرا می‌کردیم و مستمری را معادل ۹۰ درصد حقوق شاغل همسان پرداخت می‌کردیم، دریافتی غالب بازنشستگان تأمین‌اجتماعی کمتر می‌شد و در این صورت هزینه سازمان تأمین‌اجتماعی کاهش می‌یافت اما با توجه به شرایط اقتصادی بازنشستگان، سعی شد بهترین روش برای افزایش مستمری مستمری‌بگیران لحاظ شود.»
مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی، پرداخت مناسب و به موقع مستمری بازنشستگان را تکلیف این سازمان برشمرد و اظهار داشت: «امسال در هر ماه ۱۵ هزار میلیارد تومان برای مستمری بازنشستگان پرداخت می‌کنیم.»
وی در خصوص اختصاص ۸۹ هزار میلیارد تومان در بودجه سال ۱۴۰۰ برای سازمان تأمین‌اجتماعی توضیح داد: «این میزان مربوط به رددیون و تعهدات جاری دولت به سازمان تأمین‌اجتماعی است و تنها به اجرای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان اختصاص ندارد. البته ما از آن برای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان، بهبود درمان و سایر تعهدات نیز استفاده می‌کنیم.»
افزایش ۳۹ درصدی مستمری حداقل‌بگیران سازمان تأمین‌اجتماعی
در ۲۴ فروردین‌ماه سال جاری سخنگوی دولت، افزایش ۳۹ درصدی مستمری حداقل‌بگیران سازمان تأمین‌اجتماعی را مطرح کرد و افزود: «در جلسه هیأت دولت بنابر پیشنهاد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، افزایش مستمری حداقل‌بگیران تحت پوشش سازمان تأمین‌اجتماعی به میزان ۳۹ درصد و برای سایر سطوح (غیرحداقل‌بگیر) ۲۶ درصد به علاوه مبلغ ثابت ۲۴۸ هزار و ۸۰۰ تومان به تصویب رسید.»
علی ربیعی اظهار داشت: «با تلاش‌های سازمان تأمین‌اجتماعی، دریافتی بازنشستگان حداقل‌بگیر دارای همسر و دو فرزند پس از اعمال ماده (۹۶) قانون تأمین‌اجتماعی (افزایش سنواتی) نسبت به مجموع مستمری متناسب‌سازی شده در سال ۹۹ و با احتساب مرحله دوم متناسب‌سازی به ترتیب برای دارندگان ۳۰ سال سابقه از ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان به ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان و دارندگان ۲۰ سال سابقه از ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان به ۳ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان در فروردین‌ماه سال ۱۴۰۰ افزایش می‌یابد.»
سخنگوی دولت عنوان کرد: «اعمال متناسب‌سازی در سیستم نرم‌افزاری موجب اعتراض بخشی از متوسط‌بگیران (غیرحداقل‌بگیران) شد؛ لذا بنابر سنت خوبی که در سازمان تأمین‌اجتماعی شکل گرفته، پنج روش (سناریو) برای اجرای متناسب‌سازی مرحله دوم برای رفع بخشی از دغدغه بازنشستگان تأمین‌اجتماعی در دست بررسی است که یکی از آنها با حضور و مشارکت مسئولان کانون عالی بازنشستگان و مستمری‌بگیران تأمین‌اجتماعی نهایی و در پرداخت اردیبهشت‌ماه لحاظ خواهد شد.»
ربیعی اضافه کرد: «سیاست دولت و همراهی مجلس شورای اسلامی از سال ۹۹ تا به امروز توجه به قدرت خرید کارگران و بازنشستگان بوده است. با اجرای همسان‌سازی در کنار افزایش ۳۹ درصدی حقوق‌ها به یاری خدا؛ بخشی از دغدغه بازنشستگان تأمین‌اجتماعی رفع خواهد شد.»
شیرین‌کامی بازنشستگان با اجرای متناسب‌سازی
علی دهقان‌کیا، رئیس کانون بازنشستگان کارگری تهران با ابراز خوشحالی از رضایت بیش از ۹۰ درصد بازنشستگان از اجرایی شدن طرح متناسب‌سازی حقوق‌ها، گفت: «به قطعیت می‌گویم این طرح باعث افزایش رضایتمندی در عموم جامعه شده و با رفع مشکل درصد باقی‌مانده، به مرور شاهد رسیدن به رضایت کامل بازنشستگان از این طرح خواهیم بود.»
وی با بیان اینکه ایجاد روح امید در بازنشستگان، یکی از مهمترین دستاوردهای این طرح بوده است، گفت: «فراموش نکنیم اگر این طرح اجرایی نمی‌شد، با توجه به شرایط اقتصادی ناشی از تحریم‌های ظالمانه، وضعیت بازنشستگان نسبت به سال‌های گذشته بحرانی‌تر می‌شد.»
دهقان‌کیا ادامه داد: «قیمت‌ها بر اثر شرایط دشوار اقتصادی بالاتر می‌رود و فشار چنین رویه‌ای بر دوش بازنشستگان نسبت به سایر اقشار چندین برابر است. برخی قیمت‌ها در ماه‌های اخیر چندین برابر شده و بازنشستگان که مشکلاتی چون درمان، معیشت عائله و... را دارند بیش از سایر اقشار جامعه در مضیقه هستند. باید اذعان کرد اجرای طرح متناسب‌سازی حقوق‌ها، فشارهای اقتصادی و اجتماعی را تا حدودی کنترل کرده و اجازه تضعیف بیشتر این قشر را نداده است.»
وی تصریح کرد: «برای اجرای این طرح باید به مسئولان وزارت کار و سازمان تأمین‌اجتماعی تبریک گفت. اگر این طرح اجرایی نمی‌شد، فشار بر کهنسالان ما به مرز خردکنندگی می‌رسید.»
رئیس کانون بازنشستگان کارگری تهران افزود: «امروز شاهد هستیم حقوق بسیاری از بازنشستگان تا ۷۰ درصد افزایش داشته است؛ مبلغی قابل توجه که توانسته آرامش و امید را به زندگی آنها بازگرداند. هرچند شیرینی چنین حرکت بزرگی با شرایط دشوار اقتصادی و افزایش روزافزون قیمت‌ها چندان احساس نشد اما خوشحالیم که توانستیم یکی از خواسته‌های همیشگی بازنشستگان را جامه عمل بپوشانیم و متناسب‌سازی صحیح را در جامعه بازنشستگی آغاز کنیم.»
کمک دولت و مجلس به تأمین‌اجتماعی در متناسب‌سازی مستمری‌ها
اگرچه در اجرای طرح متناسب‌سازی مستمری بازنشستگان، همه جا حرف از مدیریت هوشمندانه سازمان تأمین‌اجتماعی است، اما مدیرعامل این سازمان متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان را نتیجه همراهی و کمک دولت و مجلس به تأمین‌اجتماعی می‌داند.
در این خصوص، مصطفی سالاری در نشست متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان، تحقق یک رؤیا، اظهار کرد: «بودجه مربوط به پرداخت مستمری بازنشستگان تأمین‌اجتماعی که در اسفندماه سال ۹۸ ماهانه ۶ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان بود با اجرای اولین مرحله متناسب‌سازی در مردادماه سال ۹۹ به ۹ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان رسید و امسال با متناسب‌سازی مرحله دوم و افزایش سنواتی به ۱۷ هزار میلیارد تومان رسیده است.»
مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی، دریافت نظرات و دیدگاه‌های شرکای اجتماعی را از دیگر ویژه‌های مهم متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان برشمرد و گفت: «ما در اجرای این طرح نظرات و دیدگاه‌های بازنشستگان را دریافت کردیم و در اکثر موارد نظرات و ایده‌های این عزیزان مورد توجه و مبنای کار قرار گرفت.»
وی افزود: «چاره‌اندیشی برای تأمین بلندمدت منابع مورد نیاز متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان از مسائل مهم سازمان تأمین‌اجتماعی است که البته منابع لازم برای اجرای متناسب‌سازی تا سه سال آینده پیش‌بینی شده است.»
سالاری با بیان اینکه برقراری عدالت و بهبود معیشت بازنشستگان هدف اصلی اجرای متناسب‌سازی است، گفت: «در کنار برقراری عدالت و بهبود معیشت بازنشستگان، پایداری سازمان تأمین‌اجتماعی و صیانت از منابع این سازمان نیز از اولویت‌های اصلی و موضوعاتی است که بسیار مورد توجه قرار گرفته است.»
وی ادامه داد: «برنامه‌ریزی برای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان با لحاظ منابع موجود به گونه‌ای انجام شده که استمرار این برنامه در سنوات آتی قابل انجام باشد.»
سالاری افزود: «در سال گذشته ۵۰ هزار میلیارد تومان و برای سال جاری ۸۹ هزار میلیارد تومان ظرفیت برای رددیون دولت داریم که نشانه توجه و اهمیت این موضوع در مجلس و دولت است که جای تقدیر دارد و کار بی‌نظیری بی‌سابقه‌ای در دو سال گذشته بابت رددیون دولت به تأمین‌اجتماعی انجام شده است.»
سالاری با بیان اینکه مدیریت صحیح هزینه‌ها از مهمترین مسائل سازمان تأمین‌اجتماعی است، گفت: «متناسب‌سازی با نگاه بلندمدت و عادلانه صورت گرفته و قطعاْ منابع مورد نیاز برای تحقق اهداف و تداوم متناسب‌سازی در سازمان تأمین‌اجتماعی وجود دارد؛ به نحوی که قبل از دریافت منابع، کار را آغاز کردیم و مطمئناً منابع قابل اتکا برای استمرار متناسب‌سازی وجود دارد.»
سالاری با اشاره به طرح توانمندسازی تأمین‌اجتماعی گفت: «با اجرای طرح توانمندسازی تأمین‌اجتماعی با حمایت دولت و مجلس در تأمین‌اجتماعی برای سال‌های آینده مشکلی نخواهیم داشت و با این کار بسیاری از مسائل ریشه‌ای تأمین‌اجتماعی را برطرف خواهیم کرد.»
بازنشستگان باید آرامش داشته باشند
ولی اسماعیلی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس با اشاره به کارهای ارزشمندی نظیر متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان که در تأمین‌اجتماعی انجام شد، گفت: «تداوم اجرای متناسب‌سازی موضوع بسیار مهمی است که بر اساس تورم باید افزایش انجام شود و متناسب‌سازی باید پایدار و دائمی باشد.»
وی با بیان اینکه بازنشستگان کشور باید آرامش داشته باشند و منزلت این عزیزان باید حفظ شود، گفت: «ما پیگیر تصویب ۱۲۰ هزار میلیارد تومان برای تأمین‌اجتماعی بودیم اما در نهایت ۸۹ هزار میلیارد تومان در مجلس تصویب شد.»
پایداری منابع متناسب‌سازی بسیار مهم است
محمدعلی همتی، عضو هیأت‌مدیره سازمان تأمین‌اجتماعی گفت: «اقدام انجام شده در متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان بسیار ارزشمند است و از تلاش و پیگیری سالاری و معاونان او تشکر می‌کنیم.»
وی افزود: «فضای همکاری بسیار خوبی در سازمان تأمین‌اجتماعی در این مدت شکل گرفت و با مشارکت همه مجموعه این کار انجام شد؛ به نحوی که می‌تواند الگویی برای سایر سازمان‌ها باشد و مشارکت ذی‌نفعان در اجرای این کار اهمیت بالایی دارد و موجب پیشبرد کارها شده است.»
دکتر همتی با بیان اینکه متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان همچون هر کار بزرگ دیگری ممکن است اشکالاتی نیز داشته باشد، گفت: «استفاده از خردجمعی و همفکری با ذی‌نفعان اتفاق مبارکی است که می‌تواند سرمشقی در کشور باشد.»
وی افزود: «پایدار بودن منابع متناسب‌سازی از مسائل بسیار مهم است و تورم کشور در سال‌های آینده اگر تداوم داشته باشد باز هم نیازمند متناسب‌سازی‌هایی در آینده خواهیم بود و پایدار بودن منابع باید همواره مورد توجه باشد.»
عضو هیأت‌مدیره سازمان تأمین‌اجتماعی گفت: «اگر مطالبات جاری سالیانه تأمین‌اجتماعی از دولت وصول شود، مشکلی وجود نخواهد داشت و تداوم متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان و همچنین ارتقاء خدمات این سازمان در سایر حوزه‌ها به بهترین وجه قابل انجام است.»
دکتر همتی تأکید کرد: «آنچه تأمین‌اجتماعی از دولت دریافت می‌کند، مطالبات این سازمان و نتیجه تعهداتی است که بر اساس قوانین مختلف برعهده دولت قرار گرفته است.»
هر سال نوعی از متناسب‌سازی اجرا می‌شود
مهرداد قریب، معاون بیمه‌ای سازمان تأمین‌اجتماعی گفت: «از همه کسانی که برای اجرای مطلوب متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان اقدام و مشارکت داشتند؛ به‌ویژه تشکل‌ها و کانون‌های بازنشستگان و واحدهای مختلف سازمان تأمین‌اجتماعی، تشکر می‌کنم.»
وی افزود: «این طرح با مشارکت جدی کانون‌های بازنشستگان اجرا شد و شرکای اجتماعی در تمامی جلسات حضور داشته و ایفای نقش جدی داشتند.»
قریب با بیان اینکه با متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان خواسته چندین ساله این عزیزان محقق شده است، گفت: «با اعمال ماده (۱۱۱) قانون تأمین‌اجتماعی هر سال نوعی از متناسب‌سازی اجرا و حقوق بازنشستگان متناسب با حداقل حقوق کارگران ترمیم می‌شود.»
وی ادامه داد: «باید دلیل ایجاد شرایطی که موجب احساس نیاز به متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان می‌شود را شناسایی کنیم. همچنین باید قوانین و مقررات را به نحوی تنظیم کنیم که در طول زمان، افزایش حقوق بازنشستگان به گونه‌ای انجام شود که نیازی به متناسب‌سازی نباشد. در واقع هر سال افزایش حقوق‌ها به صورت متناسب انجام شود تا ما نیازی به متناسب‌سازی مقطعی نداشته باشیم.»
رؤیای ما محقق شد
حسن صادقی، رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری گفت: «تأمین‌اجتماعی براساس واقعیات جامعه و برای تداوم فعالیت در سال‌های متمادی و ادوار طولانی مدت شکل گرفته است.»
وی افزود: «در دو سال گذشته شاهد شرایط متفاوتی در تأمین‌اجتماعی هستیم و اقداماتی انجام شد که برای ما به رؤیا تبدیل شده بود و رؤیای ما محقق شد. نمونه آن متناسب‌سازی است که در ادوار گذشته نیز چندبار به صورت ابتر و ناقص اجرا شد و برای بازنشستگان تبدیل به رؤیا شده بود.»
صادقی ادامه داد: «در بحث وسایل کمک‌پزشکی نیز کار بسیار ارزشمندی صورت گرفت و افزایش ۱۰ تا ۲۰ برابری کمک‌هزینه تأمین‌اجتماعی انجام شده است. درباره تسهیلات بازنشستگان و افزایش سهم سازمان در بیمه تکمیلی نیز اقدامات انجام شده بسیار قابل توجه است.»
رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری، ایفای تعهدات دولت در قبال تأمین‌اجتماعی را بسیار مهم دانست و گفت: «اینکه دریافت خدمات مطلوب و ایفای وظایف تأمین‌اجتماعی برای جامعه کارگری به رؤیا تبدیل شده بود به دلیل عدم ایفای تعهدات دولت نسبت به این سازمان بود که باید این موضوع مورد توجه باشد و برای همیشه برطرف شود.»
صادقی تأکید کرد: «دولت باید سهم سازمان را در بودجه سالیانه کشور ایفا کند و اگر این موضوع محقق شود ما شاهد رفع چالش‌های تأمین‌اجتماعی خواهیم بود.»
متناسب‌سازی از مهمترین مسائل بود
روزبه کردونی، رئیس مؤسسه عالی پژوهش تأمین‌اجتماعی گفت: «مردادماه سال ۹۸ که سالاری تازه منصوب شده بود، نشست‌هایی با شرکای اجتماعی برگزار شد و متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان از مهمترین مسائلی بود که در این نشست‌ها مطرح می‌شد و بازنشستگان نیز امید زیادی نیز به تحقق آن نداشتند. مردادماه سال ۹۹ جلسه دیگری درباره متناسب‌سازی داشتیم و بازنشستگان تحقق رؤیای ۱۰ ساله خود را اعلام کردند.»
تلاش برای دائمی شدن منابع متناسب‌سازی
در اواخر سال گذشته وقتی لایحه بودجه سال جاری به مجلس رفت، سازمان تأمین‌اجتماعی از طریق معاونت حقوقی و امور مجلس خود، دولت و تشکل‌های بازنشستگان پیگیری زیادی کردند تا منابع مرحله دوم متناسب‌سازی مجدداْ در قالب رد دیون دولت در لایحه بودجه دیده شود. نهایتاً با پیگیری‌های انجام شده، ۹۰ هزار میلیارد تومان اولیه به ۱۵۰ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرد و سهم تأمین‌اجتماعی از قانون بودجه امسال ۸۹ هزار میلیارد تومان شد. خواسته بعدی بازنشستگان این بود که دولت مطالبات تأمین‌اجتماعی را هر سال در قانون سالیانه بودجه ببیند. بر همین مبنا علی‌اصغر بیات، رئیس کانون عالی بازنشستگان و مستمری‌بگیران تأمین‌اجتماعی این خواسته بازنشستگان را طی نامه‌ای با حسن روحانی، رئیس‌جمهور مطرح کرد.
بیات در توضیح آن نامه و همچنین تشریح دیداری حضوری با رئیس‌جمهور گفت: «هم در نامه و هم در جلسه دیدار حضوری با رئیس‌جمهور توضیح دادیم خواسته بازنشستگان تأمین‌اجتماعی این است که آن ۸۹ هزار میلیاردی را که امسال در بودجه سالیانه از باب رد دیون دولت و پشتوانه همسان‌سازی دیده شده، می‌خواهیم آن را بدون گیرودار اداری، هر سال به سازمان تأمین‌اجتماعی بدهند.»
وی ادامه داد: «به رئیس‌جمهور گفتیم که ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر بازنشسته تأمین‌اجتماعی که با خانواده‌های خود ۱۰ میلیون نفر می‌شوند، درخواست دارند تا این پشتوانه به طور سالیانه تحقق یابد.»
رئیس کانون عالی بازنشستگان و مستمری‌بگیران تأمین‌اجتماعی افزود: «سازمان برنامه و بودجه کارگروهی تشکیل داد تا متناسب‌سازی بازنشستگان صندوق کشوری و لشکری را با ارائه لایحه‌ای به مجلس دائمی کند. بازنشستگان تأمین‌اجتماعی نیز این دائمی شدن متناسب‌سازی را می‌خواهند.»
وی ادامه داد: «همچنین خواسته ما این است که اگر دولت مجدداً برای صندوق‌های زیرمجموعه خود عدد یا مبلغی را برای متناسب‌سازی در نظر گیرد، برای جامعه بازنشستگان تأمین‌اجتماعی نیز آن را در نظر بگیرد.»
بیات در خصوص سرانجام نامه‌نگاری با رئیس‌جمهور و طرح خواسته‌ها به شکل حضوری گفت: «نهایتاْ در جلسه‌ای که با دکتر نوبخت، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه داشتیم، لایحه دائمی‌سازی متناسب‌سازی مستمری بازنشستگان صندوق‌های کشوری و لشکری قرائت شد تا بازنشستگان سازمان تأمین‌اجتماعی هم در آن لایحه دائمی‌سازی متناسب‌سازی دیده و لحاظ شوند.»
وی افزود: «دکتر نوبخت در آن جلسه اظهار کرد ما نمی‌توانیم قول بدهیم که به سازمان تأمین‌اجتماعی از منابع عمومی کمک کنیم، اما می‌توانیم هر سال در بودجه سنواتی کل کشور تحت عنوان رددیون دولت این موضوع را درج کنیم.»
رئیس کانون عالی بازنشستگان و مستمری‌بگیران تأمین‌اجتماعی با بیان اینکه فعلاْ متناسب‌سازی مستمری‌ها همچنان از منابع مطالبات سازمان از دولت خواهد بود، گفت: «برنامه ششم توسعه دولت را ملکف کرده سالانه ۱۰ درصد از کل بدهی سابق و جاری سازمان را در بودجه سنواتی ببیند و پرداخت کند. در سال گذشته تنها تعهد ۳ درصدی جاری دولت مبلغ ۶۷ هزار میلیارد تومان بود و این مبلغ هر سال بیشتر نیز می‌شود. بحث طلب سال‌های گذشته نیز مطرح است.»
وی ادامه داد: «در پایان برنامه ششم نیز این بدهی باید به صفر برسد. البته این قانون اکنون اجرا نشده و ما در حال حاضر بیش از ۳۵۰ تا ۳۶۰ هزار میلیارد تومان از دولت طلب داریم.»
بیات تأکید کرد: «سازمان تأمین‌اجتماعی در قبال بیمه‌شده‌ها و بازنشسته‌ها تعهدات زیادی دارد که انجام می‌دهد، اما منابع همه آن را نمی‌تواند دریافت کند. خواسته بازنشستگان این است که دولت مطالبات تأمین‌اجتماعی را هر سال در قانون سالیانه بودجه ببیند.»
وی افزود: «می‌توان گفت هر نوع همسان‌سازی مستمری بازنشستگان به نوعی با رد دیون دولت گره خورده است. امسال توانستیم با رایزنی با دولت و مجلس و پیگیری زیاد، ۸۹ هزار میلیارد تومان را بابت رد دیون و متناسب‌سازی مستمری‌ها وارد بودجه سنواتی کنیم.»
رئیس کانون عالی بازنشستگان و مستمری‌بگیران تأمین‌اجتماعی با اشاره به بزرگی و اهمیت اختصاص ۸۹ هزار میلیارد تومان به رددیون دولت در سال جاری گفت: «در مبلغ ۱۵۰ هزار میلیارد تومانی که ابتدا مصوب شد، متناسب‌سازی مستمری بازنشستگان سازمان تأمین‌اجتماعی به نوعی در حاشیه قرار گرفته بود که ما مصر ایستادیم و گفتیم از این مبلغ، ۹۰ هزار میلیارد تومان باید به تأمین‌اجتماعی داده و باید مبلغ آن نیز مشخص شود.»
وی افزود: «نهایتاً ۸۹ هزار میلیارد تومان در قالب رد دیون دولت و پشتوانه متناسب‌سازی مستمری بازنشستگان تأمین‌اجتماعی که ۶۵ درصد آنها حداقل‌بگیر هستند، مصوب شد.»
بیات در توضیح نحوه متناسب‌سازی مستمری بازنشستگان صندوق‌های زیرمجموعه دولت گفت: «در آن لایحه میزان متناسب‌سازی را تا ۹۰ درصد همپوشانیِ شاغلان دیده‌اند. یعنی کسی که به جای یک بازنشسته، مشغول به کار شده، هر قدر به حقوق او بسته به درجه و رتبه‌اش اضافه شود ۹۰ درصد آن مبلغ هم به مستمری آن فردی که بازنشسته شده اضافه می‌شود.»
وی ادامه داد: «در بازنشستگی تأمین‌اجتماعی چنین رتبه و درجه‌ای مانند بازنشستگان دولتی وجود ندارد و به همین سبب، ما سال برقراری مستمری را مبنا در نظر گرفته‌ایم. بر این اساس، سالی که مستمری یک بازنشسته برقرار شده، دریافتی‌اش هر قدر از فرد شاغل فاصله دارد، باید همانقدر حفظ شود و کمتر نشود.»
رئیس کانون عالی بازنشستگان و مستمری‌بگیران تأمین‌اجتماعی افزود: «حداقل‌بگیران نیز متناسب با بازنشستگان صندوق کشوری مستمری دریافت کنند.»
وی افزود: «در آن جلسه با دکتر نوبخت مقرر شد در لایحه‌ای که برای دائمی شدن متناسب‌سازی مستمری بازنشستگان کشوری و لشکری نوشته می‌شود، به همان میزان هم برای بازنشستگان تأمین‌اجتماعی لحاظ شود.»
بیات ادامه داد: «این لایحه نخست در هیأت‌دولت تصویب می‌شود و سپس برای تبدیل شدن به قانون به مجلس می‌رود. ما پیگیر هستیم تا این لایحه در همین دولت مصوب و هرچه زودتر به تصویب مجلس برسد.»
اجرای مرحله دوم متناسب‌سازی با رویکرد حذف شکاف، رفع تبعیض و جبران افت مستمری نسبت به سال برقراری
اداره‌کل مستمری‌های سازمان تأمین‌اجتماعی طی یک سال گذشته بر حسب وظیفه ذاتی که برعهده دارد، اقدامات گسترده‌ای در جهت خواسته و رفاه حال مستمری‌بگیران ارجمند صورت داده که یکی از بزرگترین آنها متناسب‌سازی حقوق مستمری‌بگیران و افزایش خدمات غیرحضوری سازمان در حوزه تعهدات بلندمدت متناسب‌سازی حقوق مستمری‌بگیران بوده است. متناسب‌سازی مستمری بازنشستگان در یک سال گذشته طی دو مرحله اجرایی شد: مرحله اول از مردادماه سال قبل تا پایان سال ۹۹ و مرحله دوم از ابتدای سال جاری تا کنون.
عمده ویژگی‌های متناسب‌سازی مرحله اول به قرار زیر است:
۱- محاسبه مبلغ متناسب‌سازی منطبق بر اصول محاسبات بیمه‌ای و بر اساس دو شاخص مهم «مدت پرداخت حق بیمه و میزان دستمزد مشمول کسر حق بیمه»، به طوری که هرچه میزان مشارکت مستمری‌بگیر در موارد فوق بالاتر باشد از میزان افزایش بیشتری بهره‌مند خواهد شد.
۲- جامعیت و شمولیت به نحوی است که اکثریت قریب به اتفاق مستمری‌بگیران با کمترین سابقه پرداخت حق بیمه و کلیه سطوح دستمزدی را شامل می‌شود.
۳- به منظور تحقق عدالت در پرداخت مستمری، مبلغی با عنوان ضریب ترغیب به مبلغ متناسب‌سازی افرادی که بالای ۲۵ سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند، اضافه شده است.
۴- حداقل دریافتی مستمری‌بگیرانی که بین ۳۰ تا ۳۴ سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند مبلغ ۲۸ میلیون ریال و برای سابقه ۳۵ سال و بالاتر مبلغ ۳۰ میلیون ریال در نظر گرفته شده است.
۵- حداقل مبلغ متناسب‌سازی برای سوابق ۱۰ سال و کمتر، یک میلیون و ۵۰۰ هزار ریال خواهد بود.
با اجرای متناسب‌سازی مرحله اول حقوق مستمری‌بگیران، انتظار می‌رفت سطح رضایتمندی مستمری‌بگیران به شکل قابل توجهی بهبود و ارتقاء یابد، اما تورم بالا و کاهش قدرت خرید از یکسو و از سوی دیگر تفاوت قابل توجه در میزان افزایش مستمری‌های بازنشستگان صندوق‌های کشوری و لشکری (که به واسطه همسان‌سازی حقوق آنها از ابتدای مهرماه سال ۱۳۹۹ اجرایی شد) با توجه به منابع اختصاصی با میزان افزایش مستمری مشمولان سازمان، موجب بروز اعتراضات به حق مخاطبان و مستمری‌بگیران سازمان شد. به همین دلیل از ابتدای سال ۱۴۰۰ متناسب‌سازی مرحله دوم با رویکرد حذف شکاف بین دریافتی وظیفه‌بگیران صندوق‌های بازنشستگی کشوری و لشکری و مستمری‌بگیران این سازمان و رفع تبعیض موجود و جبران افت مستمری نسبت به سال برقراری، با عنایت به بند «و» تبصره (۲) قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور اجرا شد. در این طرح، علاوه بر اینکه تمامی مبالغ متناسب‌سازی مرحله اول با اعمال ماده (۹۶) قانون تأمین‌اجتماعی پابرجا ماند، بخش‌های دیگری نیز به شرح ذیل در طرح متناسب‌سازی مرحله دوم اعمال شد:
- متناسب‌سازی ۷۵ درصد اعاده سطح نسبت به زمان برقراری: جبران ۷۵ درصد میزان افت مستمری سال برقراری به نسبت حداقل مستمری همان سال، جهت رفع شکاف ایجاد شده بین مستمری‌های برقرار شده در سنوات گذشته به نسبت سال‌های اخیر.
- تفاوت تطبیق متناسب‌سازی حداقل دریافتی بر اساس سابقه: حداقل دریافتی بابت مجموع مستمری و مزایای جنبی آن دسته از افراد مشمول ماده (۱۱۱) قانون تأمین‌اجتماعی که ۳۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند، با احتساب کمک‌هزینه عائله‌مندی و کمک‌هزینه اولاد بابت دو فرزند پس از اعمال افزایش موضوع ماده (۹۶) قانون بر مستمری و متناسب‌سازی سال ۱۳۹۹ مبلغ ۴۳ میلیون ریال و برای افرادی که ۲۰ سال و کمتر سابقه پرداخت حق بیمه دارند و مشمول ماده (۱۱۱) قانون تأمین‌اجتماعی هستند، مبلغ ۳۹ میلیون ریال تعیین شد.
- تفاوت تطبیق متناسب‌سازی با حداقل ۵۰ درصد افزایش: پس از اجرای این طرح، میزان مجموع افزایش مستمری و مزایای جنبی سال ۱۴۰۰ هیچ یک از مستمری‌بگیران نباید کمتر از ۵۰ درصد و بیشتر از ۱۰۰ درصد مجموع مستمری و مزایای جنبی ناخالص دریافتی وی در اسفندماه سال ۱۳۹۹ باشد.
از اقدامات قابل توجه دیگر این طرح می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گسترش دایره شمول مشمولان متناسب‌سازی به کلیه احکام برقراری مستمری تا پایان برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی‌ایران.
- یکسان‌سازی مبالغ کمک‌هزینه‌های عائله‌مندی و اولاد همانند بازنشستگان دستگاه‌های اجرایی مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری به کلیه مستمری‌بگیران مشمول اعم از بازنشستگان، ازکارافتادگان کلی و بازماندگان.
- افزایش مبلغ پرداختی بابت کمک‌هزینه مسکن و کمک به تأمین معیشت به ترتیب به میزان ۱۱۴ و ۶۶ درصد؛ به طوری که کمک‌هزینه مسکن از مبلغ ۷۰۰ هزار ریال به یک میلیون و ۵۰۰ هزار ریال و کمک به تأمین معیشت از مبلغ یک میلیون و ۲۰۰ هزار ریال به ۲ میلیون ریال افزایش یافت.
نظر شما