آتیه آنلاین مهمترین طرح‌ها و برنامه‌های این حوزه که با تلاش و کوشش فراوان همکاران ستادی و اجرایی مربوطه عملیاتی شد و همچنین برنامه پیش روی اداره‌کل امور بیمه‌شدگان در سال جاری را مرور می‌کند.

 حمایت از بیکارشدگان دوره شیوع کرونا

در اجرای مصوبه بیست‌وچهارمین جلسه ستاد ملی مدیریت کرونا در خردادماه سال گذشته، سازمان تأمین‌اجتماعی «پرداخت بیکاری دوران شیوع بیماری کرونا» را اجرایی ساخت. بیکاری ایام کرونا از دهم اسفندماه سال ۹۸ تا اردیبهشت‌ماه سال ۹۹‌ بدون رسیدگی در کمیته بیمه بیکاری به مشمولان پرداخت شد. مشمولان دریافت مقرری بیکاری ایام شیوع بیماری کرونا شامل کلیه افراد مشمول قانون تأمین‌اجتماعی -‌ که مشمول قانون کار و بدون میل و اراده در دوره زمانی شیوع بیماری کرونا شغل خود را از دست داده و آماده به کار باشند - می‌شد. این افراد می‌بایست دارای سابقه پرداخت حق بیمه به صورت اجباری در دی‌ماه سال ۱۳۹۸ بوده و در ماه‌های دریافت مقرری بیکاری، فاقد سابقه پرداخت حق بیمه باشند و در سامانه بیمه بیکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ثبت‌نام می‌کردند. گفتنی است بر اساس مصوبه ستاد ملی مدیریت کرونا به منظور پرداخت بیمه بیکاری ناشی از کرونا اجرای مقررات قانون بیمه بیکاری مصوب سال ۶۹ از نظر ضوابط پرداخت، مدت استحقاق و مبلغ مقرری برای مشمولان بیکاری ایام کرونا را موقتاً تعلیق شد.

غیرحضوری کردن فرایندها

 با آغاز همه‌گیری ‌کرونا و تعطیلی کارگاه‌ها و صنوف مختلف در کشور، ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی و شعب سازمان تأمین‌اجتماعی با مراجعه خیل افراد بیکار ‌شده مواجه بودند که در آن مقطع زمانی، وزارت متبوع با همکاری سازمان با درک نیاز جامعه به سرعت اقدام به راه‌اندازی سامانه غیرحضوری برای ثبت درخواست بیمه بیکاری کرده و طی چند ماه، سامانه مذکور را ارتقاء داده و وب‌سرویس‌های مورد نیاز بین سامانه‌های سازمان و وزارتخانه ایجاد و فرایند بیمه بیکاری شامل درخواست متقاضی، بررسی شرایط، صدور حکم برقراری و پرداخت مقرری بیکاری به طور کامل غیرحضوری شد.

 نحوه محاسبه مقرری بیکاری ایام کرونا

 میزان این مقرری معادل «۵۵ درصد» حداقل دستمزد قانون کار بود که البته به مقرری افراد متأهل یا متکفل تا حداکثر چهار نفر از افراد تحت تکفل، به ‌ازای هر یک از آنها به میزان ۵ درصد حداقل دستمزد افزوده می‌شد. از ابتدای خردادماه سال گذشته شناسایی مشمولان و پرداخت به هر فرد، مستلزم رسیدگی در کمیته بیمه بیکاری و اعمال نظارت‌ها و شرایط پیش‌بینی شده در قانون کار، قانون تأمین‌اجتماعی و قانون بیمه بیکاری است. پرداخت مقرری بیمه بیکاری برای ماه‌های بعد از اردیبهشت‌ماه، با پیشنهاد مشترک وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان تأمین‌اجتماعی و تأیید سازمان برنامه و بودجه کشور انجام شد.

 نحوه پرداخت مقرری بیمه بیکاری ایام کرونا

 به منظور پرداخت مقرری بیمه بیکاری ناشی از شیوع بیماری کرونا، سازمان تأمین‌اجتماعی مکلف شد بر اساس چارچوب اعلامی ‌توسط سازمان برنامه و بودجه، مشخصات مشمولان این دستورالعمل را به صورت ماهانه به آن سازمان ارسال کند. خزانه‌داری کل کشور نیز موظف شد نسبت به واریز مبالغ متعلقه به افراد واجد شرایط مطابق لیست اعلامی‌ سازمان برنامه و بودجه کشور اقدام کند. سازمان تأمین‌اجتماعی در طی دوره پرداخت مقرری مشمولان این دستورالعمل به‌رغم تعلیق به کار این افراد، موظف به ارائه خدمات درمانی و سایر تعهدات قانونی مندرج در قانون تأمین‌اجتماعی و اصلاحات بعدی آن شد. سازمان برنامه و بودجه نیز مکلف شد از محل منابع مربوطه، حق بیمه (درمان و بازنشستگی) افراد مشمول این دستورالعمل را تا پایان اردیبهشت‌ماه سال گذشته بر اساس ۲۷ درصد حداقل دستمزد مصوب شورایعالی کار و از خردادماه‌ماه به بعد (تا مهرماه سال ۱۳۹۹) طبق مقررات قانون تأمین‌اجتماعی و قانون بیمه بیکاری بر اساس ۲۷ درصد مقرری پرداختی، محاسبه و به خزانه‌داری کل کشور برای واریز به حساب سازمان تأمین‌اجتماعی اعلام کند.

 پرداخت مقرری بیکاری به بیکارشدگان ایام کرونا

بیمه‌شدگانی که از اسفندماه سال ۹۸ تا اردیبهشت‌ماه سال گذشته در اثر شیوع بیماری کرونا از کار خود منفک شدند، به تعداد یک میلیون و ۲۶۸ هزار و ۱۰۹ نفر؛ مبلغ هزار و ۷۲۰ میلیارد تومان در اجرای مصوبه مربوطه مقرری - بابت ایام بیکاری کرونا - دریافت کردند.

البته مقرری ۹۸ هزار و ۵۷۵ «نفر- ماه» در اواخر اسفندماه سال گذشته برای سازمان برنامه و بودجه ارسال شد که تاکنون تأمین اعتبار و پرداخت نشده است. بار مالی مورد نیاز برای پرداخت به افراد مذکور و حق بیمه معوقه (مربوط به احتساب سوابق افرادی که مقرری آنان پرداخت شده است) معادل ۳ هزار و ۱۲۵ میلیارد تومان است. اعتبار پیش‌بینی شده در مصوبه ستاد ملی کرونا ۳ هزار و ۳۶ میلیارد تومان است که تاکنون هزار و ۷۲۰ میلیارد تومان تخصیص یافته است. گفتنی است با توجه به شرایط خاص جامعه از ابتدای خردادماه تا پایان سال گذشته نیز تعداد ۱۵۰ هزار و ۱۷۱ مقرری بیمه بیکاری برقرار و مقرری متعلقه ماهیانه به حساب آنان واریز شده است.

اجرای طرح تحول دیجیتال (۳۰۷۰)

طرح تحول دیجیتال (۳۰۷۰) به منظور توسعه هرچه بیشتر خدمات غیرحضوری، در آبان‌ماه سال گذشته آغاز شد و رونمایی از خدمات آن در اسفندماه سال گذشته خاتمه یافت. این طرح شامل ارائه ۳۰ خدمت سازمان به صورت غیرحضوری است که برآورد می‌شود موجب حذف سالانه ۷۰ میلیون مراجعه حضوری خواهد شد. خدمات طرح ۳۰۷۰ در حوزه امور بیمه‌شدگان، ۱۲ عنوان خدمت شامل: «پرداخت غیرحضوری کمک‌هزینه ازدواج، درخواست غیرحضوری تکمیل سوابق، انعقاد قرارداد و دریافت برخط بیمه اختیاری، پرداخت غیرحضوری غرامت دستمزد ایام بیماری به بیمه‌شدگان تست (PCR) مثبت، سرویس غیرحضوری دریافت حق بیمه و احتساب سوابق دوره خدمت سربازی، انعقاد قرارداد و دریافت برخط بیمه حرف و مشاغل آزاد، درخواست غیرحضوری کمیسیون پزشکی، پرداخت غیرحضوری کمک‌هزینه مراسم ترحیم، بیمه بیکاری غیرحضوری، اخذ غیرحضوری درخواست کفالت و بازرسی، اخذ غیرحضوری کمک‌هزینه اروتز و پروتز و پرداخت غیرحضوری حق بیمه کسری از ماه» است.

مساعدت با بیمه‌شدگان با اصلاح فرایندها

پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری به مبتلایان به بیماری کرونا و احتساب دوره مزبور به عنوان سابقه پرداخت حق بیمه و همچنین پرداخت علی‌الحساب غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری بدون نیاز به تأیید مراجع پزشکی سازمان تأمین‌اجتماعی (پزشک معتمد و شورای پزشکی) از جمله اصلاح فرایندها و اتخاذ تمهیدات لازم به منظور مساعدت با مخاطبان و پیشگیری از شیوع بیشتر بیماری طی یک سال اخیر بوده است.   پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری به بیمه‌شدگان کرونایی نیز تسهیل شده است. بر این اساس چنانچه دوره گواهی استراحت پزشکی ارائه شده ۱۵ روز و کمتر باشد، استراحت پزشکی مذکور بدون انجام تشریفات اداری (مربوط به معرفی به مراجع پزشکی و تکمیل فرم معرفی به کار توسط کارفرما) پرداخت می‌شود. در صورتی که بیمه‌شده مبتلا به بیماری کرونا در بیمارستان بستری شده باشد، پرداخت غرامت دستمزد مربوط به استراحت پزشکی متصل به ایام بستری تا سقف یک ماه بدون نیاز به تأیید مراجع معتمد پزشکی سازمان انجام خواهد شد.   حذف استعلام وضعیت و معرفی به کار از فرایند پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری، پرداخت کمک‌هزینه کفن‌ودفن به فوت‌شدگان ناشی از بیماری کرونا و افزایش مهلت‌های مربوط به فرایند انعقاد قرارداد و پرداخت حق بیمه بهمن‌ماه سال ۹۸ تا اردیبهشت‌ماه و متعاقب آن تا مردادماه سال گذشته بیمه‌شدگان صاحبان حرف و مشاغل آزاد، ادامه بیمه به طور اختیاری، بیمه‌شدگان توافقی فعال انفرادی، خادمان ثابت مساجد، باربران، قالیبافان و شاغلان صنایع‌دستی شناسه‌دار و... از دیگر موارد اصلاح فرایندها و اتخاذ تمهیدات لازم به منظور مساعدت با مخاطبان و پیشگیری از شیوع بیشتر بیماری بوده است. گفتنی است با اقدام اصلاحی «افزایش مهلت مربوط به فرایند انعقاد قرارداد و پرداخت حق بیمه»، برای قریب به ۸۱ هزار و ۵۰۰ نفر از بیمه‌شدگان بالا که به دلیل شیوع بیماری کرونا و تعطیلی بسیاری از فعالیت‌ها، در مهلت مقرر موفق به پرداخت حق بیمه خود نشده بودند، امکان ادامه بیمه‌پردازی و باقی ماندن در زمره بیمه‌شدگان سازمان فراهم شد. از دیگر موارد اصلاح فرایندها و اتخاذ تمهیدات لازم به منظور مساعدت با مخاطبان و پیشگیری از شیوع بیشتر بیماری می‌توان به این موارد اشاره کرد: توقف اخذ اثر انگشت در کلیه قراردادها و فرم‌های مربوط به حوزه بیمه‌شدگان؛ تسهیل شرایط معافیت از معاینات پزشکی اولیه متقاضیان بیمه با ماهیت غیراجباری؛ لغو فرایند معاینات پزشکی بدو بیمه‌پردازی برای متقاضیان انعقاد قرارداد بیمه با ماهیت غیراجباری از جمله بیمه‌شدگان صاحبان حرف و مشاغل آزاد؛ ادامه بیمه به طور اختیاری رانندگان، کارگران ساختمانی و... تا پایان اردیبهشت‌ماه سال گذشته؛ تعلیق بازرسی بیمه بیکاری، احراز اشتغال قالیبافان، کارگران ساختمانی و... تا پایان اردیبهشت‌ماه سال ۹۹؛ صدور دستور اداری در خصوص نحوه بررسی و تأیید اقلام پروتز و اروتز، با هدف تسهیل در امور، پیشگیری از ازدحام و کاهش بار مراجعان به شوراهای پزشکی؛ فراهم کردن امکان استفاده از سامانه الکترونیکی جهت ثبت درخواست متقاضیان بیمه بیکاری و حذف مراحل حضور و غیاب مقرری‌بگیران تا پایان اردیبهشت‌ماه سال ۹۹ و همچنین عدم نیاز به تشکیل کمیته‌های مربوطه؛ تسهیل شرایط مربوط به اعتراض بیمه‌شدگان به آراء کمیسیون‌های پزشکی بدوی که پایان مهلت اعتراض آنان پس از تاریخ ۱/۱۲/۱۳۹۸ باشد؛ تعلیق موقت برگزاری جلسات کمیسیون‌های پزشکی (موضوع ماده (۹۱) قانون تأمین‌اجتماعی) و شوراهای پزشکی تا پایان اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۹.

عملکرد تعهدات کوتاه‌مدت

در حوزه تعهدات کوتاه‌مدت، از ابتدای سال گذشته تا بهمن‌ماه سال ۹۹ بابت کمک‌هزینه ازدواج به بیش از ۶۴ هزار نفر مبلغ ۱۶۴ میلیارد تومان پرداخت شده است. همچنین بابت کمک‌هزینه پروتز و اروتز ۲۲۷ هزار و ۵۰۰ سند به مبلغ ۷۲۴ میلیارد تومان، بابت غرامت دستمزد ایام بیماری بیش از ۵۵۷ هزار سند به مبلغ ۸۴۸ میلیارد تومان، بابت غرامت دستمزد ایام بارداری بیش از ۱۷۵ هزار سند به مبلغ ۵۳۱ میلیارد تومان صادر و بابت کمک‌هزینه مجلس ترحیم (کفن‌ودفن) به بیش از ۶۳ هزار نفر، مبلغ ۱۱۳ میلیارد تومان و در مجموع بابت تعهدات کوتاه‌مدت طی ۱۱ ماه سال گذشته مبلغ ۲,۳۸۰ میلیارد تومان پرداخت شده است. با مقایسه هزینه‌های غرامت دستمزد پرداختی ۱۱ماهه سال ۹۸ و ۹۹ نشان از آن دارد که مجموع تعداد موارد غرامت دستمزد پرداخت شده در ۱۱ ماه ابتدای سال گذشته بیش از ۵۶۱ هزار مورد بوده که از این تعداد بیش از ۱۷۸ هزار مورد آن، یعنی بیش از ۳۱ درصد، مربوط به غرامت دستمزد کرونا بوده است. همچنین در همین بازه، مبلغ ۸۵۵ میلیارد تومان بابت غرامت دستمزد پرداخت شده که بیش از ۱۹۰ میلیارد تومان آن، یعنی بیش از ۲۲ درصد، مربوط به غرامت دستمزد کرونا بوده است.   همچنین مقایسه هزینه‌های پرداختی کفن‌ودفن ۱۱ ماهه سال ۹۸ و ۹۹ گویای آن است که در ۱۱ ماهه ابتدای سال ۹۸، تعداد پرونده‌های مقرر شده کفن‌ودفن پرداختی بیش از ۵۱ هزار مورد بوده، اما این رقم در همان بازه زمانی در سال گذشته به بیش از ۶۳ هزار پرونده رسیده که رشدی ۲۴ درصدی را نشان می‌دهد.   همچنین در ۱۱ ماهه سال ۹۸ مبلغ ۷۱.۲ میلیارد تومان بابت کمک‌هزینه کفن‌ودفن پرداخت شده که این رقم با رشدی ۵۹ درصدی، در سال گذشته به ۱۱۳.۴ میلیارد تومان رسید.

سایر اقدامات

سازمان تأمین‌اجتماعی طی یک سال اخیر به منظور مساعدت با مخاطبان و پیشگیری از شیوع بیشتر بیماری برخی دیگر از بازنگری‌ها، اصلاح فرایندها و اتخاذ تمهیدات لازم را انجام داده که از جمله آنان می‌توان به «افزایش تعرفه‌های پروتز و اروتز» اشاره کرد که طی بخشنامه‌ای از آبان‌ماه سال گذشته به واحدهای اجرایی جهت رفاه حال بیمه‌شدگان ابلاغ شد و در این بازنگری، تعرفه برخی از اقلام به میزان ۱۰ برابر افزایش یافته است. همچنین صدور و ابلاغ بخشنامه‌ای در اواخر سال گذشته در خصوص تغییر نحوه تعیین «دستمزد مبنای پرداخت حق‌بیمه متقاضیان بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه‌های توافقی» مبتنی بر اصول محاسبات بیمه‌ای، در اجرای مصوبه هیأت ‌مدیره سازمان به منظور افزایش رضایتمندی مخاطبان از دیگر اقدامات بود. در این خصوص همچنین می‌توان از صدور و ابلاغ بخشنامه «تلخیص، تجمیع و تنقیح ضوابط، بخشنامه‌ها و دستورهای اداری بیمه‌های توافقی»؛ صدور و ابلاغ «بخشنامه تنقیح و تلخیص بیمه‌های اختیاری»؛ صدور و ابلاغ بخشنامه «پرداخت حق بیمه به صورت کسری از ماه»؛ صدور و ابلاغ بخشنامه «نقل و انتقال حق بیمه یا کسور بازنشستگی از صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر به سازمان و بالعکس» و سرانجام صدور و ابلاغ «بخشنامه بند «خ» ماده (۸۸) قانون برنامه ششم توسعه» در خصوص نحوه وصول مابه‌التفاوت انتقال کسور بازنشستگی ناشی از تغییر صندوق بازنشستگی ایثارگران، فرزندان شهدا، آزادگان، جانبازان و رزمندگان  را نام برد.

برنامه‌های سال ۱۴۰۰

در سال جاری طرح‌ها و برنامه‌های حوزه امور بیمه‌شدگان در راستای شعار سال «تولید، پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها» بر محورهای زیر قرار دارد:

ارتقاء و تکمیل سیستم‌های موجود

سیستم‌های نرم‌افزاری موجود جهت ارائه مطلوب‌تر خدمات در سطحی که مورد رضایت مخاطبان قرار داشته باشد نیازمند تغییرات و تکمیل شدن است. به عنوان مثال تکمیل سرویس‌های رونمایی شده در طرح ۳۰۷۰ با توجه به تأکیدات مدیرعامل سازمان، حمایت معاونت بیمه‌ای و همکارهای سایر واحدهای ذی‌مدخل به صورت ویژه و مستمر (روزانه) در دستورکار قرار دارد.

توسعه و گسترش سیستم‌های غیرحضوری با ایجاد خدمات غیرحضوری جدید

شاخص مورد نظر در خدمات غیرحضوری، ارائه کلیه سرویس‌های حوزه امور بیمه‌شدگان به صورت غیرحضوری است به نحوی که بیمه‌شدگان جهت استفاده از سرویس‌ها نیازی به مراجعه به واحدهای اجرایی نداشته باشند. در حال حاضر اقدامات مربوط به ایجاد سیستم غیرحضوری بررسی حوادث ناشی از کار و سیستم یکپارچه بیمه‌های توافقی آغاز شده است.

تغییر پلتفرم سیستم‌ها با رویکرد متمرکز در جهت سهولت ارائه خدمات

یکی از مهمترین زیرساخت‌های ارائه خدمات بهینه، وجود ساختار متمرکز اطلاعات است. سیستم‌های متمرکز بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد، بیمه اختیاری، احتساب ایام خدمت نظام وظیفه و انتقال کسور بازنشستگی از سایر صندوق‌ها به سازمان در دستورکار قرار گرفته‌اند.

تعمیم و گسترش پوشش بیمه‌ای به گروه‌های شغلی و اجتماعی جدید

به موجب ماده (۱) قانون تأمین‌اجتماعی این موضوع یکی از مهمترین مأموریت‌های سازمان است و اداره‌کل امور بیمه‌شدگان نیز بر حسب تحولات به وجود آمده در بازار کسب‌وکار تلاش دارد چتر حمایتی سازمان را البته با لحاظ محاسبات بیمه‌ای گسترش دهد. پوشش بیمه توافقی اصحاب فرهنگ و هنر از طریق صندوق اعتباری هنر و همچنین بیمه دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور از طریق وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از جمله مواردی هستند که اقدامات مربط به آنها آغاز شده است.

بازنگری و اصلاح ضوابط و رویه‌ها

تنقیح و تلخیص بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها از جمله اقداماتی است که در سال جدید نیز تداوم خواهد یافت. در این زمینه بازنگری و اصلاح ضوابط کفالت در قانون تأمین‌اجتماعی آغاز شده است.

تسهیل و روانسازی امور

شناسایی و حذف ایستگاه‌های غیرضرور، جایگزینی داده‌های پایگاه‌های اطلاعاتی موجود در کشور با اسناد و مدارک مورد نیاز برای ارائه خدمت و... از جمله اقدامات بدون وقفه حوزه امور بیمه‌شدگان است که در سال جاری نیز ادامه خواهد یافت.