به گزارش آتیه‌آنلاین، پس از نخستین دور گفتگوهای محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی با مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق در ریاض ۵ توافقنامه به منظور همکاری‌ گسترده در زمینه‌های مختلف به امضا رسید.

امضای متون عمدتاً اقتصادی!

خبرگزاری العراقیه در گزارشی با اشاره به دور جدید مناسبات دوجانبه میان بغداد - ریاض نوشت: «سفر مصطفی الکاظمی به عربستان پس از حرف و حدیث‌ها و فراز و فرودهای زیاد و ۱۱ ماه انتظار بالاخره عصر چهارشنبه انجام شد و بلافاصله پس از مراسم استقبال در سرسرای تشریفات فرودگاه ریاض گفت‌وگوی دوطرف آغاز شد. الکاظمی که تکاپوهای مراودات خارجی دولتش طی هفته‌های اخیر زیاد شده است با هیاتی پر شمار از مقامات سیاسی، اقتصادی و استانداران مرزهای جنوبی کشورش وارد ریاض شد و مورد استقبال هیات سعودی قرار گرفت».

به گزارش این خبرگزاری، هیأت عراقی از وزرای امور خارجه، دارایی، برنامه‌ریزی، کشور، نفت، مسکن، کشاورزی، مشاور امنیت ملی، رئیس سازمان سرمایه گذاری ملی، استانداران الانبار، قائم مقام رئیس سرویس اطلاعاتی، رییس دفتر نخست‌وزیر و سرکنسول عراق در عربستان تشکیل شده بود. در مراسم تشریفات و استقبال، ابتدا وزرای دو کشور به سران دو هیات معرفی شدند سپس گفتگوهایی اولیه در سرسرای تشریفات فرودگاه با حضور چند تن از مشاوران پادشاه سعودی و وزرای انرژی، کشور، گارد ملی، امور خارجه، رئیس مجلس شورا و همچنین فرماندهان نظامی از طرف سعودی آغاز شد.

در این میان خبرگزاری رویترز با انتشار خبری به تلاش الکاظمی در خصوص بازگشایی مسیر جدیدی مبنی بر ایجاد بستر مناسب در زمینه‌های اقتصادی، امنیتی و سیاسی و همچنین افزایش همکاری‌ها میان عراق و عربستان اشاره داشت و تاکید کرد، ریز برنامه و آنچه به دنبال ملاقات نمایندگان عراق و عربستان رخداده است، از رسانه‌ها مخفی بود تا اینکه دفتر نخست وزیری عراق با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد در جلسه با بن سلمان تعدادی از پرونده‌ها در زمینه‌های اقتصادی، نفت  برق، کشاورزی و سرمایه‌گذاری مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

براساس این اطلاعیه، هیأت عراقی به ریاست مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق، توافق نامه‌هایی را با هیأت سعودی به ریاست محمد بن سلمان امضا کرد. تفاهم نامه‌ها و توافق نامه‌های امضا شده عبارتند از اجتناب از مالیات مضاعف بین دو کشور توسط وزیران دارایی، تأمین مالی صادرات عربستان سعودی توسط مدیر عامل صندوق توسعه عربستان، برنامه‌ریزی برای توسعه و تنوع اقتصادی و نیز توسعه بخش خصوصی توسط وزیران برنامه‌ریزی، تفاهم نامه همکاری مشترک بین کتابخانه ملی و بایگانی عراق با دفتر دارالملک عبدالعزیز عربستان توسط وزیر مسکن عراق و مدیر دارالملک عربستان و در آخر، امضای تفاهم نامه بین شبکه رسانه‌ای عراق و رادیو و تلویزیون سعودی توسط دبیرکل شورای وزیران عراق و وزیر رسانه عربستان.

در این راستا ملاقات الکاظمی با بن‌سلمان واکنش‌های مختلفی را در میان اصحاب رسانه و تحلیلگران شبکه‌های مختلف خبری به دنبال داشت که در این بین میتوان به یادداشت روزنامه عکاظ، چاپ عربستان اشاره کرد. به نوشته ستون نویس این روزنامه عربی، برخی مقامات دربار پادشاهی ریاض بر این باور هستند  که سفر مصطفی الکاظمی به عربستان، سفری با «معانی سیاسی» بوده است و این مسئله از اعتقاد دولت عراق به اهمیت عمق عربی - اسلامی و جایگاه والایی که عربستان دارد؛ نشأت گرفته است.

این در حالی است که برخی از ناظران مسائل بین‌الملل معتقدند عربستان سعودی، عراق را به عنوان عمق استراتژیک خود در نظر دارد و امنیت خود را به امنیت این کشور در راستای وحدت عربی متصل می‌داند؛ به نحوی که روابط دو کشور شاهد آغاز جدیدی به سوی همکاری سازنده در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، پارلمانی و دیگر زمینه‌هاست.

تحکیم عمق استراتژیک

هرچند دیوان پادشاهی عربستان و نخست وزیری عراق تا لحظه ارسال این خبر در این خصوص اظهار نظری نکرده‌اند اما برخی رسانه‌ها از قول ولیعهد سعودی به استمرار کمک نقدی به بغداد و نیز راه‌اندازی سه کنسولگری در شهرهای مختلف عراق خبر دادند. همچنین گفته شده دو کشور از طریق مشارکت در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و اوپک پلاس برای ثبات بازار انرژی همکاری خواهند کرد.

لازم به ذکر است که مقامات دولت الکاظمی طی روزهای اخیر مذاکرات و دیدارهای مختلفی با  مقامات کشورهای منطقه همچون قطر، مصر، اردن، پاکستان و ارمنستان داشتند و حضور هیئت بلندپایه به ریاست نخست وزیر عراق، در ادامه این سفرها ارزیابی میشود. این در حالی است که الکاظمی پیش از سفر به عربستان در صفحه شخصی خود هدف از سفرش به عربستان را تحکیم روابط دوجانبه و مذاکره در خصوص ثبات منطقه اعلام کرد.

در همین راستا برخی رسانه‌های داخلی عراق معتقدند هدف از حضور هیئت دیپلماتیک عراقی در ریاض بررسی برخی پرونده‌های ویژه امنیتی و اقتصادی برای مذاکره با مقامات عربستان بوده است. به گفته رسانه‌های عراقی، الکاظمی قرار است در ارتباط با همین موضوعات طی روزهای آینده در بغداد میزبان سران کشورهای مصر و اردن باشد. چند روز پیش هم پادشاه عربستان در دیدار مجازی با الکاظمی از وی برای سفر به کشورش دعوت کرد که متعاقب آن برخی کارشناسان تحلیل کردند که هدف ریاض، نزدیکی بیشتر به عراق برای دوری از تهران است.

الکاظمی چند روز پیش با محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی مکالمه تلفنی داشت که بر اساس گزارش خبرگزاری رسمی سعودی محور اصلی گفت و گوی دو طرف به اهمیت و جایگاه انرژی در منطقه و جهان اختصاص داشت. در نهایت دیدار نمایندگان عراق و عربستان در ریاض برگزار شد و این در حالی است که  اغلب کارشناسان مسائل حوزه عربی معتقدند توافق‌های نهایی شده در این ملاقات دیپلماتیک حاکی از آغاز فصل جدید و دور تازه‌ای از مناسبات دوجانبه میان بغداد و دربار پادشاهی سعودی است.

عربستان با هدف ایجاد توازن در در خاورمیانه و همچنین برای کنترل تهران، نزدیک شدن به بغداد را در راهبرد جدید خود قرار داده است که به دنبال آن بالاترین سطح همکاری میان ریاض و بغداد در دستور کار مقامات سعودی قرار گرفته است. بدون تردید سعودی‌ها در ازای ارائه کمک‌های اقتصادی و هماهنگی‌های موردنظرشان با بغداد در حوزه انرژی و امنیت، خواهان پیاده‌سازی سیاست‌های جدید از سوی الکاظمی و تیمش در عراق و به خصوص در مواجهه با تهران هستند. این در حالیست که عراق آرام آرام برای برگزاری انتخابات زودهنگام سراسری آماده می‌شود و همین موضوع می‌تواند به ما بگوید که ریاض در پشت پرده به نامزدی الکاظمی چراغ سبز نشان داده یا حداقل با آن  مخالفت نخواهد کرد.

گزارش: اردشیر حبیبی