به گزارش آتیه‌آنلاین، طی دوران زمامداری «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری آمریکا بسیاری از مقام‌های این کشور به خاطر رویکرد نرم‌خویانه وی در قبال مسکو از او انتقاد کرده بودند. ترامپ آشکارا نشان داده بود که بنا ندارد کرملین را از خود برنجاند. این در حالی است که بسیاری انتظار داشتند که با روی کار آمدن «جو بایدن»، رئیس‌جمهوری جدید ایالات متحده، رویکرد کاخ سفید در قبh ل مسکو خصمانه‌تر شود. بایدن بارها در کارزارهای انتخاباتی خود گفته بود که برخلاف ترامپ، بنا ندارد در برابر روسیه ساکت بنشیند.

گاو اول بایدن علیه روسیه

کسانی که انتظار رویکرد خصمانه‌تر بایدن در قبال روسیه را داشتند، خیلی سریع به آرزویشان رسیدند. دولت آمریکا روز سه‌شنبه تحریم‌هایی را علیه هفت مقام ارشد یا میان‌رتبه روسیه به دلیل نقش‌آفرینی آن‌ها در مسمومیت یا حبس «الکسی ناوالنی»، منتقد سرشناس «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهوری این کشور وضع کرد. بنا به بیانیه واشنگتن، چهارده مؤسسه تولید مواد شیمیایی نیز مشمول تحریم قرار خواهند گرفت. به گفته مقام‌های آمریکایی، منابع اطلاعاتی آمریکا به این نتیجه رسیده‌اند که دولت روسیه در پشت حمله به‌ ناوالنی در سیبری در سال گذشته قرار داشته است. در این حمله از ماده نوویچیک استفاده شده که در تسلیحات شیمیایی روسیه به کار می‌رود.

تصمیم به تحریم کارکنان دولتی و موسسات روسی در هماهنگی با کشورهای اتحادیه اروپا اتخاذ شده و انتظار می‌رود که این اتحادیه هم به اقدامات مشابهی دست بزند. روز سه‌شنبه اتحادیه اروپا تحریم‌هایی را علیه چهار شهروند روس در ارتباط با بازداشت ناوالنی اعمال کرد. این البته چندان مایه تعجب نبود؛ ‌چراکه جو بایدن پس از تماس تلفنی با همتای روس خود در ماه گذشته میلادی گفت که روشن کرده که زمان آن رسیده که روسیه «در برابر اقدامات تهاجمی روسیه، دخالت در انتخابات ما، حملات سایبری، مسمومیت شهروندان نرمش نشان دهد.»

دستکم چهار نفر از مقاماتی که آمریکا روز سه‌شنبه آن‌ها را تحریم کرد مسئولانی هستند که هواداران الکسی ناوالنی به دلیل نقش آن‌ها در سرکوب مخالفان دولت روسیه و روزنامه‌نگاران این کشور خواستار تحریم آن‌ها از سوی کشورهای غربی شده بودند. با این حال نام هیچ کدام از الیگارش‌های روسیه یعنی تاجران و بانکداران بانفوذ و قدرتمند این کشور در میان تحریم شدگان دیده نمی‌شود. «اولگ یوریانی»، تحلیل‌گر مسائل اوراسیا در گفت‌وگو با تاس در این رابطه عنوان کرد: «این نخستین اقدام جدید دولت بایدن علیه روسیه بوده و به نظر می‌رسد که واشنگتن فعلاً بنا دارد با احتیاط پیش برود.» وی در ادامه گفت: «به نظر من، بایدن می‌خواهد با این تحریم‌ها نشان دهد که در رابطه با روسیه رویکردی متفاوت از ترامپ دارد و از این طریق واکنش کرملین را نیز بسنجد.»

 این در حالی است که «جنیفر ساکی»، سخنگوی کاخ سفید درباره تحریم‌های وضع شده علیه روسیه اظهار داشت که انتظار ندارد این تحریم‌ها نقطه پایانی بر «رابطه دشوار» آمریکا با مسکو باشد. وی گفت: «انتظار داریم که این رابطه چالش‌برانگیز باشد و برای آن هم آماده‌ایم.» این اظهارات همچنین از سوی مسکو نیز به گوش می‌رسد. روز پنج‌شنبه، «سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه در نشست خبری گفت که این کشور انتظار بهبود روابط میان مسکو و واشنگتن را در دوران ریاست‌جمهوری جو بایدن ندارد. وی افزود که مسکو همچنان نسبت به گفت‌وگوهای صادقانه با واشنگتن امیدوار است. لاوروف در ادامه عنوان کرد: «به نظرم دشوار است که امید داشته باشیم که روابط پیچیده دوجانبه میان دو کشور در دوران ریاست‌جمهوری بایدن تغییر پیدا کند. چشم‌انداز توسعه روابط تنها برعهده ما نیست بلکه آمریکایی‌ها نیز در آن نقش دارند. ما همواره آماده مذاکره و گفت‌وگو هستیم.»

به نظر می‌رسد که دو طرف در عین اختلاف‌های فراوان دستکم در یک زمینه با یکدیگر توافق دارند و آن این‌که بنا نیست مسکو و واشنگتن به این زودی‌ها با یکدیگر رفیق شوند!

صف‌آرایی کرملین

واکنش‌ها به نخستین دور از تحریم‌های آمریکا علیه روسیه سریع و ادامه‌دار بود. خبرگزاری اسپوتنیک روز چهارشنبه گزارش داد که وزارت خارجه چین با تاکید بر غیر قابل‌قبول بودن دخالت بیگانگان در امور روسیه، موضوع پرونده مخالف سرشناس روس را امری داخلی برشمرد. «وانگ ونبین»، سخنگوی وزارت خارجه چین در واکنش به تحریم‌های اروپا و آمریکا علیه روسیه در پرونده «الکسی ناوالنی»، مخالف سرشناس روس گفت: «ما بارها موضع چین را عملاً توضیح دادیم و پرونده ناوالنی موضوعی داخلی برای روسیه به شمار می‌رود و قدرت‌های بیگانه حق دخالت در این موضوع را ندارند.»

«ماریا زاخارووا»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز چهارشنبه اعلام کرد که مسکو برای پاسخ به تحریم‌های امریکا علیه روسیه در پرونده مخالف سرشناس روس آماده می‌شود. زاخارووا گفت: «می‌توانید در این مورد خیال‌تان راحت باشد. حتماً پاسخ داده خواهد شد. در حال حاضر روی پاسخ کار می‌شود.» وی تصریح کرد: «آمریکا اقدامات متقابل ما را دریافت کرده است، به همین دلیل بسیاری از امور برای شما رمزآلود است به ویژه آنچه آمریکا در قبال ما انجام می‌دهد.» رئیس دستگاه دیپلماسی روسیه نیز تاکید کرد که مسکو بنا ندارد نسبت به این تحریم‌ها خاموش بماند. لاوروف در این رابطه گفت: «ما بی‌تردید به این تحریم‌ها واکنش نشان می‌دهیم. کسی نمی‌تواند قوانین دیپلماتیک را یک‌جانبه نقض کند.»

البته از قرار معلوم ماجرا قرار نیست به همین حد منتهی شود. بلومبرگ روز گذشته (جمعه) گزارش داد که آمریکا و انگلیس در حال سنجیدن اعمال مجازات‌های بیشتر علیه روسیه از بابت استفاده از تسلیحات شیمیایی با گزینه‌هایی اعم از اعمال تحریم علیه الیگارش‌ها تا اقدام افراطی هدف گرفتن بدهی حاکمیتی این کشور هستند. بنا به گزارش این خبرگزاری، مقام‌های انگلیسی قصد اصرار کردن به سازمان منع تسلیحات شیمیایی به منظور تداوم اعمال فشار بر روسیه با هدف پاسخگو بودن از بابت استفاده از مواد شیمیایی ممنوعه را دارند و در هفته‌های آینده تدابیری بالقوه را نزد همپیمانان مهم اروپایی شامل فرانسه و آلمان مطرح خواهند کرد.

در ادامه بالا رفتن تنش‌ها میان مسکو و واشنگتن، سخنگوی وزارت خارجه روسیه روز گذشته عنوان کرد که روسیه به ‌زودی به انتشار یک لیست سیاه در پاسخ به تحریمهای آمریکا خواهد پرداخت. ماریا زاخارووا در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا روسیه به تحریم‌های اخیر آمریکا علیه این کشور پاسخ می‌دهد یا خیر گفت: «با توجه به نحوه عمل آن‌ها از جمله این حقیقت که آنها همه لیست‌ها را یک جا منتشر کردند، من فکر می‌کنم ما به زودی آن‌ها را خوشحال خواهیم کرد. کارهایی در دست انجام است. فکر نکنید اگر ما از چیزی حرف نمی‌زنیم، قرار نیست کاری انجام ندهیم.»

بر این اساس شواهد و قرائن حاکی از آن است که روسیه و آمریکا بناست طی روزهای آینده وارد فاز جدید از نبرد دیپلماتیک شوند و می‌توان انتظار داشت که تنش‌های میان دو طرف به این زودی‌ها نه‌ تنها آرام نشده بلکه افزایش نیز پیدا کند.

گزارش: فرزاد سیف‌نیا