به گزارش آتیه‌آنلاین، با توجه به اینکه آزمایشگاه مرجع، زیرنظر مدیرکل درمان مستقیم در مجموعه معاونت درمان سازمان فعالیت می‌کند، برای اطلاع از روند ارائه خدمات این آزمایشگاه با دکتر مهدی ناقوسی، مدیرکل درمان مستقیم سازمان تأمین‌اجتماعی به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.

مهمترین وظایف آزمایشگاه مرجع چیست و در این مجموعه چه خدماتی ارائه می‌شود؟

باید بگویم، یکی از وظایف مهم این آزمایشگاه، ارزیابی دوره‌ای آزمایشگاه‌های مراکز درمانی تابعه سازمان است که این اقدام از طریق ارسال نمونه‌های مجهول به‌ صورت سه‌ بار در سال، مطابق با الزامات آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انجام می‌شود. انجام آزمایش‌های متداول و تخصصی در قالب شرکت در طرح تجمیع خدمات آزمایشگاهی از دیگر امور مهم این آزمایشگاه به‌ شمار می‌رود. سایر وظایف این آزمایشگاه شامل ارائه مشاوره به حوزه آزمایشگاه اداره‌ کل درمان مستقیم در زمینه‌های مختلف است که از جمله آن می‌توان به بررسی نسخه جدید تجهیزات و سطح‌بندی خدمات آزمایشگاهی اشاره کرد. همچنین این مرکز همانند سایر واحدهای آزمایشگاهی در طرح‌های مختلف اداره کل درمان مستقیم از جمله برنامه‌های غربالگری کلورکتال، دیابت، فشارخون و سرطان گردن رحم با انجام آزمایش‌های (FIT)، (HB A۱C) و تشخیص (HPV) شرکت می‌کند.

عملکرد آزمایشگاه مرجع از نظر آماری چگونه است؟

برای پاسخ به این سؤال لازم است یادآور شوم پس از اجرای طرح تجمیع خدمات آزمایشگاهی توسط اداره‌ کل درمان مستقیم، آزمایشگاه مرجع به عنوان یک آزمایشگاه ارجاع گیرنده در نظر گرفته شد و تاکنون هشت مرکز درمانی سرپایی واقع در غرب استان تهران، آزمایش‌های خود را به این آزمایشگاه ارجاع می‌دهند. بنابراین از نظر آماری به ‌طور میانگین ماهانه نمونه‌های ۶ هزار و ۵۰۰ بیمار جهت انجام آزمایش‌های مختلف به این آزمایشگاه ارجاع می‌شود.

آزمایشگاه مرجع تا چه حد از فناوری اطلاعات برای انجام امور بهره‌مند می‌شود؟

از نظر فناوری اطلاعات، آزمایشگاه مرجع دارای تارنمایی به آدرس (reflab.tamin.ir) است که در آن برنامه کنترل کیفی خارجی، مشاوره (پرسش و پاسخ)، مقالات علمی و روش‌های فنی به‌روز شده عرضه شده و کارکنان آزمایشگاه‌های سراسر کشور می‌توانند از این طریق با آزمایشگاه مراجع در ارتباط باشند. همچنین آزمایشگاه‌های مراکز تابعه سازمان می‌توانند از داده‌های موجود در این سایت برای آنالیز کنترل کیفی داخلی خود استفاده کنند. علاوه بر آن، به‌واسطه فراهم شدن بستر فناوری اطلاعات در سیستم (HIS) در زمینه «طرح تجمیع آزمایشگاه‌ها» توسط اداره‌ کل درمان مستقیم، این آزمایشگاه نیز همانند سایر آزمایشگاه‌های شرکت‌کننده در طرح مذکور دارای سیستم پذیرش و جواب‌دهی به مراکز ارجاع دهنده است که براساس آن آزمایشگاه‌های ارجاع‌دهنده به شکل آنلاین قادر به پذیرش و اخذ نتایج آزمایش‌های خود هستند.

منابع و امکانات؛ به ویژه نیروی انسانی، تجهیزات و فضای فیزیکی آزمایشگاه مرجع در چه سطحی است؟

این آزمایشگاه در مساحت هزار متر مربع با بهره‌مندی از ۲۴ نفر نیروی انسانی متخصص در سطوح تحصیلی دکتری، کارشناس ارشد و کارشناس و برخورداری از تجهیزات مدرن و به‌روز فعالیت می‌کند. تلاش بر این است تا خدمات آزمایشگاه در بالاترین سطح خدمات مطابق با استانداردهای بین‌المللی و ملی ارائه شود؛ به نحوی که در سال ۱۳۹۸ با استفاده از منابع موجود، استاندارد ۱۵۱۸۹:۲۰۱۲ (استاندارد مدیریت کیفیت آزمایشگاه‌های پزشکی) در این مرکز مستقر شد.

کمی از فعالیت بخش‌های تخصصی آزمایشگاه مرجع بگویید و اینکه نوع فعالیت این بخش‌ها چگونه است؟

آزمایشگاه مرجع دارای بخش‌های تخصصی هماتولوژی، ایمونولوژی، سرولوژی، بیوشیمی، میکروب‌شناسی، مولکولی، انگل‌شناسی و تجزیه ادرار است. در حال حاضر بیش از صد آزمایش تخصصی با روش‌های به‌روز و مدرن در این مرکز انجام می‌شود. لازم است اشاره کنم بخش مولکولی آزمایشگاه در زمان همه‌گیری کرونا به همراه آزمایشگاه مولکولی بیمارستان شهید لبافی‌نژاد جزو اولین مراکز آزمایشگاهی تابعه بود که توانست در کوتاه‌ترین زمان تست کووید ۱۹ را راه‌اندازی کند و به بیمه‌شدگان خدمات ارائه دهد.

برای ارتقای کیفیت آزمایشگاه‌های ملکی سازمان چه اقداماتی انجام می‌شود؟

همان‌طور که اشاره شد، برنامه‌های «ارزیابی کنترل کیفی خارجی» سه بار در سال برای واحدهای آزمایشگاهی مراکز درمانی اجرا می‌شود و گزارش‌های آن برای مراکز قابل دسترسی و مشاهده است. پس از هر دوره ارزیابی کیفیت خارجی، چنانچه نتایج دارای عدم انطباق باشد، اعم از موارد بحرانی و غیربحرانی، بخش‌های مختلف آن آزمایشگاه با ارائه مشاوره‌های تلفنی، کتبی و از طریق تارنما نسبت به اصلاح فرایندهای معیوب اقدام می‌کند. اگر بخواهم به جزییات اشاره کنم، باید بگویم در گزارش برنامه «ارزیابی کیفیت خارجی» دربار روش‌ها و کیت‌های آزمایشگاهی توضیح داده شده و با توجه به شاخص‌های کیفی، پیشنهاد تغییر روش‌ها از یک روش به روش دیگر ارائه می‌شود. تلاش بر این است تا در همه واحدهای آزمایشگاهی مراکز ملکی، یکسان‌سازی روش‌ها تحقق یابد. همچنین این آزمایشگاه با تهیه سویه‌های باکتریایی استاندارد جهت کنترل کیفی بخش میکروب‌شناسی آزمایشگاه‌ها که از الزامات آزمایشگاه مرجع سلامت به ‌شمار می‌رود، به صحت نتایج بخش میکروب‌شناسی کمک شایانی می‌کند.

در حال حاضر آزمایشگاه مرجع چه برنامه‌هایی را در راستای افزایش کیفیت خدمات در پیش دارد؟

برای این منظور برنامه‌های متعددی در دست اقدام است که از جمله آن می‌توان به افزایش کمّی برنامه کنترل کیفیت خارجی در زمینه آزمایش‌های جدید اشاره کرد. راه‌اندازی بخش اندازه‌گیری عناصر کمیاب نیز از دیگر برنامه‌هایی است که پیگیری می‌شود. راه‌اندازی بخش پاتولوژی و تجمیع خدمات پاتولوژی مراکز درمانی تابعه استان تهران و افزودن برنامه پاتولوژی به برنامه ارزیابی کیفیت خارجی از دیگر برنامه‌های آزمایشگاه مرجع را تشکیل می‌دهد. همچنین در نظر است تا تجمیع خدمات آزمایش‌های تخصصی و فوق‌تخصصی از سطح مراکز بیمارستانی مدیریت درمان استان تهران در این آزمایشگاه انجام شود.