قیمت‌گذاری دستوری، نهاده دام را نایاب کرد

بحران کمبود نهاده‌های دامی که از اواسط شهریور ماه آغاز شده بود، اکنون در آستانه زمستان ۱۴۰۳ نیز ادامه دارد و دامداران را با چالش جدی تأمین خوراک دام روبه‌رو کرده است. این در حالی است که مسئولان راه‌حل جدیدی برای مدیریت توزیع ارائه داده‌اند.

افشین دادرس، مدیرعامل اتحادیه دام سبک در پاسخ به این پرسش که آیا مشکل تهیه نهاده‌های دامی با قیمت مصوب برای دامداری‌ها حل شده در گفت‌وگو با ایلنا گفت: «بیش از ۳ ماه است که دامداری‌ها با مشکل تأمین نهاده‌های دامی با قیمت مصوب روبه‌رو هستند و دلیل آن، عدم تأمین به‌موقع ارز است.»

او با اشاره به خشکسالی‌های اخیر و لزوم پیش‌بینی به‌موقع وزارت جهاد کشاورزی گفت: «طبیعتاً لازم بود که قبل از ورود به بحران کمبود نهاده‌های دامی، پیش‌بینی‌های لازم به‌ویژه در بحث ارز مورد نیاز انجام می‌شد؛ اما بانک مرکزی، دولت و سازمان برنامه و بودجه متاسفانه اقدامات لازم را به‌موقع انجام ندادند و ما وارد بحران تأمین نهاده‌های دامی شدیم.»

مدیرعامل اتحادیه دام سبک با اشاره به وقوع بحران در اواسط شهریورماه امسال، به مشکل دیگر نیز پرداخت و گفت: علاوه بر عدم تخصیص ارز مورد نیاز، ما با مشکل توزیع نامناسب نهاده‌های دامی نیز مواجه بودیم: «عدم مدیریت مناسب توزیع نهاده‌های دامی موجب آشفته‌بازار نهاده‌های دامی شد و دلالان و عوامل توزیع که روی سامانه بازارگاه بودند از این آشفته‌بازار، سوءاستفاده و سودجویی کردند. در این میان، فروش پشت فاکتوری نهاده‌های دامی، ضربه و ضرر بسیاری را به دامداران وارد کرد.»

او در تشریح راه‌حل جدید برای خروج از این آشفتگی گفت: «درنهایت تصمیم جدیدی برای استفاده از ظرفیت تشکل‌های حوزه دامپروری برای توزیع نهاده‌های دامی از ۱۰ روز پیش گرفته شد که زمینه‌ساز مدیریت مناسب برای توزیع نهاده‌های دامی است.»

دادرس با اشاره به جزئیات این طرح گفت: «کوتاژها در حال دریافت از واردکنندگان است و شبکه تعاونی‌های دامپروری، شبکه تعاونی‌های عشایری، اتحادیه صنعت دامپروری و... کوتاژها را از واردکنندگان می‌گیرند و در میان شبکه تحت پوشش خود توزیع می‌کنند. مراحل مقدماتی در حال انجام است و احتمالاً از شنبه هفته آینده آدرس‌ها به شرکت‌های واردکننده، تحویل و حمل نهاده‌ها آغاز خواهد شد.»

دادرس درباره مسیر دوم فروش نهاده‌های دامی نیز توضیح داد: «شرکت پشتیبانی امور دام هم نهاده‌های دامی را در سامانه بازارگاه به صورت نقدی برای آن دسته از دامدارانی که عضو شبکه تعاونی‌ها نیستند یا عضو هستند، ولی قصد خریداری نهاده‌های دامی را به طور مستقل دارند، بارگذاری می‌کند و بدین ترتیب کل دامداران کشور تحت پوشش نهاده‌های دامی قرار خواهند گرفت.»

با این حال، مدیرعامل اتحادیه دام سبک با بیان اینکه هنوز در تأمین نهاده‌های دامی با مشکل مواجه هستیم، نسبت به آینده هشدار داد و گفت: «با توجه به شرایطی که در حال حاضر در کشور داریم و به دلیل تحریم‌ها و مشکلات تأمین ارز، ممکن است در موضوع تأمین نهاده‌های دامی با مشکل روبه‌رو باشیم.»

او در ادامه گفت: «فعلاً تأمین و توزیع نهاده‌های دامی به صورت مدیریت‌شده انجام خواهد شد و امیدواریم به شرایط بهینه و شرایط نرمال بازگردیم. این بحران و تداوم آن نشان می‌دهد که سیستم تخصیص ارز و قیمت‌گذاری دستوری، بدون در نظر گرفتن واقعیت‌های بازار و زمان‌بندی تأمین، چگونه می‌تواند یک زنجیره تولید ضروری مانند دامپروری را با اختلال مواجه کند. موفقیت طرح جدید توزیع از طریق تشکل‌ها نیز منوط به تخصیص به‌موقع و کافی ارز برای واردات است، در غیر این صورت، این طرح تنها می‌تواند توزیع کمبود را مدیریت کند، نه خود کمبود را برطرف نماید. فشار این بحران به دامداران خرد و کوچک که منابع مالی کمتری برای ذخیره‌سازی یا خرید از بازار آزاد دارند، به مراتب بیشتر است و می‌تواند به کاهش تولید و افزایش قیمت محصولات دامپروی در ماه‌های آینده منجر شود.»