به گزارش آتیه آنلاین، دولت چهاردهم به‌تازگی از طرح کالابرگ الکترونیکی به‌عنوان راهکاری برای حمایت از خانوارهای کم‌درآمد در آستانه عید نوروز رونمایی کرده است. این طرح که در راستای تأمین نیازهای اساسی دهک‌های پایین جامعه طراحی شده، به خانوارهای واجد شرایط اجازه می‌دهد که با استفاده از کالابرگ، اقلام مشخصی را از فروشگاه‌های مجاز تهیه کنند. مشمولان کالابرگ الکترونیکی معمولاً افراد یا خانوارهایی هستند که از کمک‌های دولتی یا حمایت‌های اجتماعی بهره‌مند هستند. این افراد به طور معمول شامل گروه‌های کم‌درآمد و نیازمند می‌شوند.
از قرار دولت قصد دارد این طرح را تا چند مرحله ادامه دهد. «احمد نادری» عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی، در این ارتباط بیان کرد: احتمال دارد پس از عید نوروز نیز این طرح ادامه یابد و کالابرگ ها با اعتبار بیشتری ارائه شوند.
بنابراین، می‌توان انتظار داشت که طرح کالابرگ الکترونیکی تا تحت پوشش قرار گرفتن تمام دهک‌های هدف ادامه یابد. در حال حاضر، مرحله اول طرح کالابرگ الکترونیکی با واریز اعتبار ۵۰۰ هزار تومانی به ازای هر نفر به حساب سرپرستان خانوار تحت پوشش سازمان‌های حمایتی در حال اجرا است. این اعتبار برای خرید کالاهای اساسی از گروه‌های لبنیات، پروتئین و خواربار قابل استفاده است و تا پایان خرداد ۱۴۰۴ معتبر خواهد بود. اما بررسی واکنش‌ها به اجرای طرح کالابرگ الکترونیک نشان می‌دهد که اجرای این سیاست‌ها نیز مانند هر برنامه حمایتی دیگری، مزایا و معایب خاص خود را دارد که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.
مزایای کالابرگ الکترونیک برای کارگران و کم‌درآمدها
بررسی نقطه‌نظرات مختلف درباره اجرای طرح کالابرگ الکترونیک نشان می‌دهد که با استفاده از کالابرگ و تداوم اجرای این طرح، خانوارهای کم‌درآمد می‌توانند اقلام ضروری را با قیمت ثابت یا یارانه‌ای دریافت کنند و از نوسانات بازار متأثر نشوند. همچنین اجرای این طرح می‌تواند بخشی از هزینه‌های معیشتی خانواده‌های کارگری را کاهش دهد و سطح رفاه نسبی را افزایش دهد. در عین حال، برخلاف پرداخت نقدی که ممکن است صرف هزینه‌های غیرضروری شود، کالابرگ تضمین می‌کند که کمک‌های دولتی در راستای تأمین نیازهای اساسی خرج شوند. در مجموع، در شرایطی که تورم قدرت خرید خانوارهای ضعیف را کاهش داده، ارائه کالابرگ می‌تواند به عنوان یک سپر حمایتی عمل کند و مانع از سقوط بیشتر آنها به زیر خط فقر شود.
معایب کالابرگ الکترونیک
اما با وجود مزایایی که اجرای چنین طرح‌هایی با فرض اجرای ایده‌آل و استاندارد آنها، تداوم چنین سیاست‌هایی مستلزم آن است که به معایب و نقاط ضعف آنها نیز توجه شود.
یکی از مشکلات اصلی این طرح، مبلغ بسیار اندکی است که برای خرید کالا به حساب خانوارها شارژ شده است. این میزان به حدی محدود است که به باور بسیاری از مشمول این طرح، حتی پوشش‌دهی حداقلی اقلام اساسی را نیز تضمین نمی‌کند. این در حالی است که برخی اقتصاددانان معتقدند که ارائه کالابرگ ممکن است منجر به افزایش تقاضای کالاهای اساسی شود و در نتیجه، قیمت‌ها را بالا ببرد. همچنین، اگر منابع مالی لازم برای اجرای طرح از محل چاپ پول جدید تأمین شود، تورم تشدید خواهد شد. به باور این کارشناسان، توزیع کالابرگ‌ها ممکن است با چالش‌هایی مانند سوءاستفاده‌های احتمالی، رانت‌خواری و فساد مواجه شود و در عین حال برخی خانوارها ممکن است به دلیل مشکلات اداری و ساختاری نتوانند از این طرح بهره‌مند شوند.
در عین حال باید توجه داشت که دریافت کالابرگ به جای پول نقد، آزادی عمل خانوارها را در تصمیم‌گیری اقتصادی کاهش می‌دهد و ممکن است برخی کالاهای ضروری اما خارج از فهرست کالابرگ، برای خانوارها دست‌نیافتنی شوند.
آیا کالابرگ به بهبود وضعیت معیشتی و کاهش فقر منجر می‌شود؟
تأثیر این طرح بر معیشت خانوارهای کم‌درآمد به نحوه اجرا، منابع تأمین مالی و میزان کنترل تورم بستگی دارد. اگر دولت بتواند منابع مالی پایدار و غیرتورمی برای تأمین این کالابرگ‌ها فراهم کند، این طرح می‌تواند در کوتاه‌مدت به بهبود وضعیت معیشت کمک کند. اما در صورت تأمین اعتبار از طریق چاپ پول یا افزایش بدهی، ممکن است این سیاست در بلندمدت تورم‌زا باشد و در نهایت، خانوارهای هدف را با مشکلات بیشتری مواجه کند.
در مجموع، طرح کالابرگ الکترونیکی می‌تواند به عنوان یک راهکار کوتاه‌مدت برای حمایت از خانوارهای کم‌درآمد مفید باشد، اما در صورتی که به‌درستی اجرا نشود، ممکن است مشکلات اقتصادی بیشتری ایجاد کند. به‌ویژه، مبالغ تخصیص‌یافته در این طرح بسیار اندک بوده و قادر به تأمین نیازهای حداقلی خانوارها نیست. دولت باید در کنار اجرای چنین سیاست‌هایی، به اصلاحات ساختاری مانند کنترل تورم، حمایت از تولید داخلی و افزایش اشتغال نیز توجه کند تا این نوع حمایت‌ها به جای درمان موقتی، راهکاری پایدار برای بهبود معیشت خانوارهای کارگری و کم‌درآمد باشد.
نظر شما