به گزارش آتیه‌آنلاین، روز گذشته (شنبه) فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان سعودی در گفت‌وگو با شبکه العربیه اعلام کرد که اقدام رئیس جمهور سابق آمریکا در واپسین لحظات دولت چهارساله‌اش در تروریست خواندن انصارالله یمن قابل تمجید است.  او در بخشی دیگر از سخنانش اعلام کرد «با وجود اینکه این جنبش مستحقق چنین اقدامی بود اما ریاض امیدوار است که چنین تصمیم و اقدامی، انصارالله را مجبور به مشارکت در فرآیند سیاسی یمن بکند». بر اساس این سخنان باید گفت که پیروزی دمکرات‌ها و روی کارآمدن دولت بایدن در کاخ‌سفید فصل جدیدی از تحولات سیاسی در خاورمیانه را رقم میزند. ریاض همواره به عنوان شریک و یکی از شرکای استراتژیک در ساختار سیاست خارجی ایالات متحده از جایگاه مهمی برخوردار بوده و حالا با تغییر دولت در واشنگتن نگرانی در دربار سعودی از تغییر سیاست و عملکرد دولت جدید واشنگتن قابل مشاهده است.

اقدامات جمهوریخواهان در تامین منافع و خواسته‌های ریاض باعث شد تا بن سلمان در انعقاد قراردادهای تسلیحاتی و اقتصادی با ترامپ به شکل بی‌سابقه‌ای عمل کند و این موضوع همواره مدنظر ناظران مسائل بین‌الملل و همچنین مقامات سعودی در ریاض بوده است. روابط عربستان با آمریکا و استفاده آنها از نقش کاخ سفید در پرونده‌های جاری عربستان از جمله اشغال یمن و جنایات جنگی در خاورمیانه غیر قابل انکار بوده و این مسئله تا جایی ادامه پیدا کرد که جامعه بین‌الملل شاهد حضور مستقیم آمریکا و بریتانیا در ائتلاف عربی حاضر در جنگ یمن شد.

یاری کردن ریاض

بر اساس توافق جامعه اطلاعاتی آمریکا و همچنین سرویس اطلاعاتی بریتانیا در پرونده یمن، ریاض سیاستی جدید را در دستور کار قرار داد. به عبارت ساده‌تر عربستان با رشد جایگاه منصور هادی و مزدوران آن در یمن به دنبال خلق دولتی جعلی در این کشور و آغاز مذاکرات با آنها برای تحقق چند هدف مهم بود. مقامات ریاض و ائتلاف عربی در پرونده یمن برای جلوگیری از رسوایی عربستان و اعلام شکست در این تجاوز آشکار، ابتدا با رشد جایگاه هادی و پشتیبانی از مزدوران آنها سعی در داشتند که طرف این مخاصمه را این ساختار معرفی کرده تا در نهایت ارتش و کمیته‌های مردمی در یمن را مانعی جدی در ایجاد صلح معرفی کنند. ریاض به دلیل اشراف کافی در یمن و مشاوره دائمی از سوی واشنگتن و لندن این مهم را میداند که از عهده مدیریت و کنترل انصارالله و ارتش یمن برنمی‌آید. در نتیجه با ایجاد دولت موقت و بزرگنمایی در ساختار دولت نصفه و نیمه منصور هادی و مزدوران وابسته به آنها در تلاش برای حذف انصارالله و ارتش یمن برآمدند.

این در حالی است که ائتلاف عربی با گذشت قریب به هفت سال از این تجاوز آشکار و جنایات جنگی غیر قابل انکار نه تنها در میدان مخاصمه ارمغانی جز شکست در کارنامه خود به ثبت نرسانده بلکه در صحنه مذاکرات سیاسی و بین‌المللی نیز توان رویارویی با انصارالله و ارتش یمن را ندارد. در همین راستا جمهوریخواهان آمریکا در آخرین روزهای حضور خود در کاخ سفید در راستای تامین منافع و خواسته‌های دربار سعودی برآمدند و تنها راه حل مدیریت صحنه در میدان یمن را ایجاد فضای سیاسی برشمردند. کاح سفید و جمهوریخواهانِ حاضر در آن برای اینکه ریاض دست برتر در پرونده یمن را داشته باشد، به دنبال حذف انصارالله و مجموعه‌های سیاسی- نظامی وابسته به آن برآمد که تلاش واشنگتن در نهایت منجر به قرار دادن مقاومت یمن در لیست سازمانهای تروریستی شد.

روی کار آمدن بایدن و به دنبال آن حضور دمکرات‌ها در صحنه سیاسی ایالات متحده نگرانی دربار سعودی را به دنبال داشته است. اظهارات رییس جمهور دمکرات آمریکا در بازنگری برای تروریستی خواندن انصارالله واکنش‌های مختلفی را در پی داشت که در این میان اظهارات «فیصل بن فرحان» توجه اغلب تحلیلگران را به خود جلب کرد.

عقبگرد سعودی

ریاض معتقد است که در صورت تحقق خواسته‌های هیئت سعودی در مذاکرات، امکان برقراری آتش ‌س دور از ذهن نیست و در این میان انصارالله و کمیته‌های مردمی یمن را مهمترین عامل در شکست طرح های پیشنهادی در خصوص آتش بس میداند. لازم به ذکر است که به اذعان فرستاده ویژه سازمان ملل در یمن، عربستان بعد از توافق استکهلم (یا الحدیده) در سال ۱۳۹۷ با زیاده‌خواهی‌ها و تحمیل شرط‌های خود مانع از توافق آتش‌بس فراگیر در یمن شد.

دولت نجات ملی یمن که انصارالله نیز عضوی از آن است، هرگونه آتش‌بس در این کشور را منوط به توقف حملات روزانه ائتلاف سعودی به یمن و لغو محاصره پنج ساله این کشور دانسته است و در مقابل، ریاض بدون توقف حملات، خواهان خلع سلاح انصارالله است. عربستان سعودی در دوره چهارساله دولت ترامپ، با حمایت‌های سیاسی، نظامی و حتی مستشاری آمریکا دست به حملاتی زد که بر اساس گزارش‌های نهادهای حقوق بشر بین‌الملل مصادیق جنایت جنگی است.

از سوی دیگر اقدام دمکرات‌ها در خصوص پرونده جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی باعث نگرانی بیش از پیش ولیعهد سعودی شده که به اعتقاد برخی از کارشناسان مسائل حوزه عربی این موضوع چالش جدی دیگری برای دربار ریاض به شمار می‌آید؛ چراکه آدام شف، رئیس دموکرات کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان آمریکا از آوریل هینس، مدیر اطلاعات ملی خواست تا گزارش مربوط به قتل  خاشقجی، در سال ۲۰۱۸ میلادی را از حالت طبقه‌بندی خارج کند!

در  این خصوص روزنامه واشنگتن پست روز گذشته در گزارشی با اشاره به پرونده خاشقچی مطرح کرد، سازمان سیا با درجه بالایی از اطمینان به این نتیجه رسیده است که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی که یکی از متحدان نزدیک دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا بود، دستور قتل جمال خاشقجی را صادر کرده است. دولت ترامپ هرگز این گزارش را به صورت عمومی منتشر نکرد. تحقیقات سازمان ملل در سال ۲۰۱۹ میلادی درباره مرگ خاشقجی نیز به این نتیجه رسید که این روزنامه‌نگار توسط ماموران محمد بن سلمان به قتل رسیده است.

بر این اساس و با نگاهی به داده‌های مذکور به وضوح می‌بینیم که حال این روزهای دربار سعودی به خصوص با خروج ترامپ از کاخ سفید در وضعیت نامطلوبی قرار دارد و تنها با گذشت چند روز از آغاز فعالیت دولت دمکرات آمریکا چالش‌های جدی دامنگیر سعودی شده است. به اعتقاد برخی از تحلیلگران مسائل بین‌الملل اگر ریاض در ماهیت مناسبات و خواسته‌های خود تجدید نظر نکند مطمئناً دوران سختی را در طول ریاست جمهوری بایدن تجربه میکند.

گزارش: اردشیر حبیبی