به گزارش آتیه آنلاین، رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنرانی تلویزیونی در سالروز قیام ۱۹ دی (۹۹/۱۰/۱۹) درباره احتمال بازگشت آمریکا به برجام فرمودند: «بحث میکنند که آمریکا برگردد به برجام یا برنگردد. ما هیچ اصراری نداریم، هیچ عجله‌ای نداریم که آمریکا به برجام برگردد؛ اصلاً مسئله‌ی ما این نیست که آمریکا به برجام برگردد یا برنگردد. آنچه مطالبه‌ی منطقی ما و مطالبه‌ی عقلانی ما است، رفع تحریمها است؛ تحریمها باید برداشته بشود. این حقّ غصب‌شده‌ی ملّت ایران است؛ چه آمریکا، چه اروپا وظیفه دارند این حقّ ملّت ایران را ادا کنند. اگر تحریم‌ها برداشته شد، خب آن برگشت آمریکا به برجام معنایی خواهد داشت، امّا اگر چنانچه تحریم‌ها برداشته نشد، برگشت آمریکا به برجام ممکن است حتّی به ضرر ما تمام بشود؛ به نفع ما که نیست، [بلکه]  به ضرر ما هم ممکن است باشد.» 

شرط بازگشت برداشتن تحریم است
پس از سخنان رهبر انقلاب درباره بازگشت آمریکا به تعهدات برجامی، اظهارنظرهای زیادی در این باره صورت گرفت. از جمله علی‌اکبر ولایتی در مصاحبه‌ای با وبسایت رهبری ذیل پرونده «حرف قطعی» گفته: «اگر آمریکا می‌خواهد به برجام برگردد، شرطش برداشتن تحریم‌هاست.» وزیر خارجه پیشین کشورمان با اشاره به اینکه "هر دولتی که در آمریکا روی کار باشد اگر تعهدی بکند، برای دولت‌های بعدی الزام‌آور است." تاکید کرد که برجام تعهدی الزام‌آور برای دولت ترامپ (به عنوان وارث تعهدات اوباما) بود. یعنی "این‌طور نیست که هر دولتی تعهد خاص خودش را داشته باشد."

آقای ولایتی با اشاره به تبعیت سه کشور دیگر غربی؛ یعنی فرانسه، آلمان و انگلیس از آمریکا، گفته آن‌ها هم "محدودیت‌های زیادی را برای ما تحمیل کردند و به‌نوعی تحریم غیرمستقیم هم داشتند". ولایتی معتقد است این حق ایران است که به آمریکا بدبین باشد و البته اگر آمریکایی‌ها "مذاکرات را از سر بگیرند، در حالی که تعهدات قبلی را انجام ندادند، به‌هیچ‌وجه، قابل قبول نیست."

اگر تحریم برداشته نشود مذاکره‌ای در کار نیست
نایب رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی هم معتقد است اگر رییس جمهور جدید آمریکا می‌خواهد برجام را اجرا کند باید اولین اقدامش برداشتن تحریم‌ها بدون قید و شرط باشد. شهریار حیدری در یک گفت‌وگوی کوتاه به ایسنا گفته: «بعد از توافق برجام، جمهوری اسلامی ایران تعهداتش را اجرا کرد که با خروج آمریکا، کل برجام تحت تاثیر قرار گرفته و طرف‌های مقابل تعهداتش را اجرایی نکرده است. اگر طرف‌های مقابل به برجام پایبند هستند باید تحریم‌ها را لغو کنند، آنها به خوبی می‌دانند که ایران تعهداتش را اجرایی کرده است و اکنون اقداماتش را با اطلاع آژانس انجام داده است، پس اگر آمریکا می‌خواهد به برجام برگردد باید در وهله‌ی نخست بدون قید و شرط تحریم‌ها را لغو کند در غیر این صورت دیگر بحث مذاکره جایگاهی ندارد.»

سخنگوی وزارت امور خارجه هم دو روز پیش در واکنش به بیانیه تروییکای اروپایی درباره غنی‌سازی 20 درصد گفت: «کشورهای اروپایی به عنوان مشارکت‌کننده در برجام نه تنها به وظایف خود عمل نکردند، بلکه شریک نقض برجام توسط آمریکا شدند. تروییکای اروپایی بهتر از هر کسی می‌دانند اقدامات ایران در چارچوب و وفق برجام است و اقدامات ایران برای حفظ توافق است.» به گفته خطیب‌زاده، اینکه مسکنی زده شود، تا تب دیده شود، حل بیماری نیست. حل بیماری در انجام تعهدات است.

حمایت از دیپلماسی فشرده برای احیای برجام
از طرف دیگر شورای اروپا روز دوشنبه با صدور بیانیه‌ای ضمن ابراز نگرانی از تصمیم ایران برای تولید اورانیوم با غنای ۲۰ درصد اذعان کرد که این تحولات ناشی از خروج یکجانبه آمریکا از برجام است و از دیپلماسی فشرده برای احیای برجام حمایت می‌کند. در این بیانیه آمده است: «اتحادیه [اروپا] بار دیگر تعهد قوی خود را از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) اعلام می‌دارد. برجام عنصر کلیدی معماری جهان عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای و دستاورد دیپلماسی چندجانبه است که به اتفاق آرا در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت تصویب شد.» این بیانیه از غنی سازی ۲۰ درصدی در فردو هم ابراز نگرانی کرده و تاکید کرده: «اقدام ایران با بندهای مشخص برجام درباره فردو همخوانی ندارد و به‌صورت بالقوه اثرات اشاعه‌ای حادی دارد.» این در حالی است که ایران بنا به حق قانونی خود، پس از سه سال بی عملی در رفتار اروپا و جنگ تمام عیار ترامپ علیه ایران، این اقدام را انجام داده است.

تنها چند هفته فرصت باقی است
در سویی دیگر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی روز دوشنبه هشدار داد که تنها چند هفته برای احیای توافق هسته ای ایران با قدرت های جهانی فرصت باقی مانده است. به گزارش خبرگزاری رویترز مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد طرح «اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها» گفته: «باید آن را جدی بگیرم زیرا قانون است.» رافائل گروسی در بخشی از سخنان روز دوشنبه خود گفت: «واضح هست که فرصت ما چند ماهه نیست، فقط چند هفته فرصت داریم.» 

فورا به برجام برگرد!
در آمریکا هم جمعی از دیپلمات‌های سابق و کارشناسان امور هسته‌ای و منطقه‌ای با ارسال نامه‌ای به «جو بایدن» رئیس جمهور منتخب آمریکا با تاکید بر شکست سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ بر ایران، خواستار بازگشت فوری آمریکا به برجام و پایبندی به آن شدند. در بخشی از این نامه که نام افراد معروفی چون «پیتر جنکینز» سفیر اسبق انگلیس در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، «مارک فیتز پاتریک» مقام اسبق آمریکا، «جان لمیبرت» دیپلمات پیشین آمریکا در ایران، «گری سیک» از مقامات دولت «جیمی کارتر» رئیس جمهور اسبق آمریکا و «استفان والت» تحلیگر معروف امور بین‌الملل و شماری دیگر از کارشناسان امور منطقه و جهان مشاهده می‌شود آمده است، ما حمایت کامل خود را از تعهد «جو بایدن» به کنار گذاشتن سیاست شکست‌ خورده دولت ترامپ در قبال ایران و فشار حداکثری علیه این کشور و بازگرداندن آمریکا به برجام را اعلام می‌کنیم.
در بخش دیگر این نامه آمده است، رویکر دولت ترامپ شکست خورده و اکنون شما (بایدن) وظیفه جبران سیاست‌های آسیب‌ رسان ترامپ را برعهده دارید. بر این باوریم که ساده ترین مسیر، اقدام فوری جهت بازگرداندن آمریکا به برجام و پایبندی به آن است.
این در حالی است که تقریبا همه دیپلمات‌های حامی برجام در دولت بایدن پست و سمت گرفته‌اند. همچنین امروز از کابینه بایدن خبر رسید که رئیس جمهور منتخب آمریکا، ویلیام برنز، دیپلمات کهنه‌کار و معاون پیشین وزیر خارجه آمریکا را به عنوان مدیر پیشنهادی خود برای ریاست سی‌آی‌ای (سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا) معرفی کرده است. ویلیام برنز از چهره‌های اصلی مذاکرات پشت پرده ایران و آمریکا بود و پیش از بازنشستگی در مذاکرات هسته‌ای با ایران نقشی محوری داشت. 

آماده برای 20 ژانویه
حالا همه منتظر شلیک نهایی ماراتن انتخابات آمریکا و تحلیف جو بایدن، به عنوان رئیس جمهور این کشور هستند. اتفاقی که می‌تواند سرمنشا اتفاقات خوب و فروکش کردن تنش‌های بین ایران و ایالات متحده هم باشد. باید دید طرفین از کارت‌های بازی خود در این بازی بی‌پایان چطور استفاده می‌کنند.