به گزارش آتیه آنلاین، در پی اعلام این طرح و از روز بعد تشکیل اجتماعات و ایراد نطق ها و انتشار مقالات به پشتیبانی از آن آغاز شد. سی ام آذرماه دهها هزار تن و عمدتا جوانان در میدان بهارستان اجتماع و فریاد نفت ما باید ملی گردد سر دادند. در نتیجه تداوم مبارزه کارگران و پیوستن مردم به جنبش، ملی‌شدن صنعت نفت ایران در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ محقق گردید. با این که در مقابل این مبارزات، کشتارهایی نظیر ۲۳ تیر ۱۳۲۵ و ۳۰ تیر ۱۳۳۱ را تدارک دیدند، خللی در اراده مردم به وجود نیامد. ملی‌شدن صنعت نفت ایران برای انگلیس غیرقابل تحمل بود. ضربات سنگین ناشی از ملی‌شدن صنعت نفت برای انحصارات نفتی جبران‌ناپذیر بود، به ویژه که جنبش ملی‌شدن صنعت نفت ایران نیروی محرکه‌ای برای مردم دیگر کشورهای منطقه برای کسب حقوق خود بود.
پیش از این و با شروع اعتراض به وضعیت نفت و غارت منابع ایران، انگلیسی‌ها جهت حفظ و تحکیم موقعیت خود در سر پل‌های نفتی ایران بر آن شدند با اعطای برخی امتیازات محدود بر اعتراضات پایان دهند. مهم‌ترین این اقدامات قرارداد گس-گلشائیان بود که به لایحه الحاقی نفت نیز مشهور شده‌است و دولت علی رزم‌آرا تلاش فراوان کرد تا بلکه مجلس شورای ملی آن را تصویب کند. اما به رغم تمام فشارها و تهدیدهایی که وجود داشت مجلس شورای ملی آن را رد کرد. سخنرانی مصدق در جلسه هشتم تیرماه ۱۳۲۹ مجلس در مخالفت با این قرارداد اینگونه بود: «... خدا شاهد است اگر ما را بکشند، پارچه پارچه بکنند، زیر بار حکومت این جور اشخاص نمی رویم. به وحدانیت حق خون می کنیم. خون می کنیم، می زنیم و کشته می شویم... (با خشم) اگر شما نظامی هستید من از شما نظامی ترم، میکشم، همین جا شما را می کشم...».
اما رزم آرا همچنان به راه خود رفت تا روز چهارشنبه ۱۶ اسفند ۱۳۲۹ از سوی خلیل طهماسبی از اعضای جمعیت فدائیان اسلام هدف گلوله قرار گرفته و به قتل رسید. با کشته شدن رزم آرا به عنوان حامی قرارداد گس-گلشاییان راه برای قانون ملی کردن صنعت نفت باز شد. قانونی که عبارت آن چنین بود: «به‌نام سعادت ملت ایران و به منظور کمک به تأمین صلح جهانی، امضاکنندگان ذیل پیشنهاد می‌نماییم که صنعت نفت ایران در تمام مناطق کشور بدون استثناء ملی اعلام شود یعنی تمام عملیات اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری در دست دولت قرار گیرد.» مجلس سنا نیز این پیشنهاد را در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ تصویب کرد و پیشنهاد قانونی شد. بدین ترتیب روز ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ به عنوان روز تاریخی ملی‌شدن صنعت نفت ایران در حافظه ملت ایران باقی ماند.
دو ماه بعد مصدق نخست وزیر شد و اجازه برنامه دولت را به رای مجلس گذاشت. برنامه دولت چنین بود: «۱ - اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور بر طبق قانون طرز اجرای اصل ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور مورخه نهم اردیبهشت ماه ۱۳۳۰ و تخصیص عواید حاصله از آن به تقویت بنیه اقتصادی کشور و ایجاد موجبات رفاه و آسایش عمومی و دوم اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای ملی و شهرداریها.»
هر چند در نهایت با دخالت انگلستان و ایالات متحده ملی شدن صنعت نفت برای سالهای طولانی به محاق رفت، اما تجربه این استقلال و رو در رویی با دشمن خارجی برای ایرانیان که حداقل برای یک سده زیر یوغ خارجی بودند، بسیار ماندگار و لذت بخش شد. همه این‌ها هم از یک پیشنهاد شروع شد. پیشنهادی به درازای هفتاد سال که در روزی چون امروز اتفاق افتاد.
نظر شما