به گزارش آتیه‌آنلاین، طی یک دهه گذشته، لبنان با بحران پناهجویان سوری و اخیراً با مشکلات اقتصادی بی‌سابقه‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کند که به دلیل همه‌گیری کرونا و انفجار بزرگ در بندر بیروت در اوت ۲۰۲۰ بدتر هم شده است.
سالخوردگان در کانون بحران
در نتیجه نیازهای اجتماعی، بهداشتی و غذایی، هم برای پناهندگان و هم مردم محلی بدتر شده است. بر اساس آمارهای بانک جهانی، بیش از نیمی از جمعیت لبنان (۵۵ درصد از کل ۶ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از جمله یک میلیون و ۵۰۰ هزار پناهنده) زیر خط فقر زندگی می‌کنند و ۲۳ درصد نیز فقر شدید به سر می‌برند.
سالخوردگان نیازمند لبنان با تبعات اخیر اقتصادی در این کشور بیش از دیگران دست‌وپنجه نرم کرده‌اند و برای زنده ماندن و بقای خود به دریافت کمک‌های خیریه‌ها روی آورده‌اند، اما حتی بسیار قبل‌تر از بحران‌های اخیر، سیستم بهداشت و خدمات اجتماعی لبنان از کمبودهای بسیاری رنج می‌برد و سالمندان عملاً دسترسی چندانی به آن نداشتند.
همان‌طور که سازمان بهداشت جهانی تأکید می‌کند، پیری جمعیت هیچگاه در اولویت لبنان نبوده است. گواه این امر، کمبود بخش‌های مختص به سالمندان در بیمارستان‌های دولتی و خصوصی، نادر بودن مقوله سالمندان در برنامه‌های آموزشی دوره‌های پزشکی، پرستاری و فقدان کامل مددکاران اجتماعی متخصص در بخش کهنسالی است.
۳۶ مرکز اقامتی برای سالمندان در لبنان وجود دارد که در مجموع ۶ هزار تخت دارند، اما اکثر آنها فاقد کارکنان متخصص هستند و خدماتی که ارائه می‌کنند بسیار محدود است. «نور نجم»، رئیس انجمن خیریه «نیازهای لبنان» در این رابطه می‌گوید: «در لبنان، خدمات توانبخشی، پیشگیرانه یا درمانی وجود ندارد.»
وی افزود: «ما نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که انجمن‌های خیریه خلأ خدمات اجتماعی و مراقبت‌های بهداشتی دولت را پر کنند؛ زیرا منابع بسیار اندک بوده و کارکنان نیز با سازوکاری داوطلبانه کار می‌کنند و در زمینه‌هایی مانند مراقبت و سلامت سالمندان تخصص ویژه ندارند. بنیادها و انجمن‌های مذهبی زیادی وجود دارند که می‌خواهند به جوامع آسیب‌پذیر کمک کنند، اما این اقدام‌ها کمک چندانی نکرده و نمی‌تواند شرایط را برای سالمندان بهتر کند.»
نجم در ادامه اظهار داشت: «به عنوان مثال، افراد مسن باید رژیم خود را رعایت کنند، اما اغلب به آنها نوشیدنی شیرین یا غذاهای حاوی چربی اشباع شده داده می‌شود که کمکی به سلامتی آنها نکرده و حتی حال آنها را به وخامت می‌کشاند.»
به نظر وی، بسیاری از مشکلات بهداشتی که سالمندان با آن روبه‌رو هستند، «می‌تواند با مراقبت مناسب و معاینات منظم بهداشتی که به جلوگیری از ازدحام بیش از حد در بیمارستان‌ها کمک می‌کند»، در زمان‌های مهم مانند همه‌گیری فعلی، مورد پیشگیری قرار بگیرد.
نجم افزود: «طی ماه‌هایی که در پی همه‌گیری کرونا انزوا افزایش یافته بود، بسیاری از افراد مسن که به تنهایی زندگی می‌کنند از مراقبت و کمک‌های منظم فاصله گرفتند و این امر بر سلامت آنها تأثیر بسیار مخربی گذاشته است.» رئیس انجمن «نیازهای لبنان» افزود: «وضعیت فعلی، اهمیت آموزش به داوطلبان، مددکاران اجتماعی و کارکنان شهرداری را در زمینه بهداشت، پیشگیری و غربالگری کرونا و کمک‌های اولیه مبتنی بر جامعه برای کمک به مراقبت از سالمندان برجسته کرده است.»
فرسوده شدن جامعه لبنان
افزایش جمعیت جهانی عامل دیگری است که باید مورد توجه قرار بگیرد. بر اساس پیش‌بینی‌های سازمان بهداشت جهانی، در مورد لبنان، تا سال ۲۰۲۵، افراد ۶۵ ساله و بالاتر ۲/۱۰ دهم درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند و به عنوان وابستگان اقتصادی جایگزین جمعیت جوان خواهند شد.
گفتنی است نرخ باروری در لبنان از ۸/۴ دهم تولد برای هر زن از سال ۱۹۷۱ به ۱/۲ دهم در سال ۲۰۲۰ رسیده است. در عین حال، بحران اقتصادی میزان مهاجرت در میان جوانان واجد شرایط را طی سال‌های اخیر افزایش داده که ۸۹ درصد در سال ۲۰۱۹ در مقایسه با سال ۲۰۱۸ و حدود ۴۷ درصد در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال پیشین برآورد شده است.
کارشناسان هشدار می‌دهند در نتیجه نرخ پایین باروری، کاهش امید به زندگی و مهاجرت، سالمندان دیگر از امنیت مالی برخوردار نیستند؛ زیرا معمولاً فرزندان آنها هستند که به دلیل فقدان یا کافی نبودن مستمری سالمندی باید مخارج آنها را تأمین کنند.
سیستم بازنشستگی در لبنان فقط شامل کارمندان دولت و نظامی می‌شود و در نتیجه هنگام بازنشستگی، مستمری منظم دریافت کرده و از خدمات اجتماعی برخوردار هستند. کارکنان بخش خصوصی نیز به نوبه خود تحت پوشش جبران خسارت پایان خدمت قرار می‌گیرند که بر اساس آن، مبلغی معادل یک ماه حقوق برای هر سال کار، هنگام بازنشستگی دریافت می‌کنند اما خبری از بیمه درمانی رایگان نیست.
با توجه به اینکه کارمندان دولت کمتر از ۲۰ درصد نیروی کار لبنان را شکل می‌دهند، ۸۰ درصد باقی‌مانده از حمایت چندانی برخوردار نیستند. این در حالی است که نیروی کار لبنان بنا به آمار بانک جهانی در سال ۲۰۲۰، ۲ میلیون و ۳۲۰ هزار نفر تخمین زده می‌شود. این بدان معناست که آن دسته از افرادی که در بخش خصوصی کار کرده بهره چندانی از خدمات اجتماعی نبرده و چندان نمی‌توانند امیدی به دوران بازنشستگی خود داشته باشند. به عبارت دیگر، بخش عمده سالمندان لبنانی با آینده‌ای نامطمئن و نه چندان روشن دست به گریبان هستند.
نظر شما