به گزارش آتیه آنلاین سه روز پیش، وزیر خارجه عربستان سعودی ضمن ابراز نگرانی از آثار امنیتی برنامه های اتمی و موشکی ایران برای همسایگان، از دولت جدید آمریکا خواست در گفتگوهای خود با حکومت ایران، با کشورهای عرب حوزه خلیج فارس مشورت کند.  شاهزاده فیصل بن فرحان در مورد مذاکرات احتمالی و توافق آمریکا و ایران گفته بود: در درجه اول آنچه انتظار داریم این است که از ما و دیگر دوستان منطقه‌ای ما در مورد آنچه در مذاکرات با ایران ادامه دارد مشورت کامل گرفته شود. صحبتی که واکنش‌های بسیاری را در ایران به دنبال داشت.

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران در واکنش به سخنان اخیر وزیر خارجه عربستان در مورد ضرورت مشورت با کشورهای حاشیه خلیج فارس در رابطه با هرگونه توافق اتمی با ایران گفت: «این کشور [عربستان] بهتر است در حد خودش صحبت کند.» خطیب‌زاده روز دوشنبه ۱۷ آذر (۷ دسامبر) در نشست خود با خبرنگاران عربستان را کشوری با "جایگاه متوسط" در منطقه دانسته و عنوان کرد: «این که بیش از حد به جایگاه یک کشور متوسط در منطقه بپردازیم کمکی نمی‌کند. جایگاه کشورها در روابط بین‌الملل مشخص است.» سخنگوی وزارت خارجه ایران در نشست خبری خود عربستان را "مسئول بسیاری از مشکلات جهان عرب" از جمله جنگ در یمن و همچنین "برخی مشکلات از شمال آفریقا تا جنوب شرقی آسیا" خواند و گفت: «مردم عربستان استحقاق سیاست‌های بهتری را دارند.»

همزمان با فیصل بن ‌فرحان، وزیر خارجه بحرین نیز مدعی شد، هرگونه اصلاحاتی در توافق هسته‌ای ایران باید شامل جنبه‌هایی باشد که نگرانی کشورهای منطقه را برانگیخته است. «عبداللطیف بن ‌راشد الزیانی» روز شنبه درباره تعدادی از مسائل منطقه‌ای از جمله توافق هسته‌ای ایران صحبت کرد. بر اساس گزارش شبکه «الجزیره»، وی مدعی شد، هرگونه اصلاحی در توافق هسته‌ای ایران باید شامل جنبه‌هایی باشد که نگرانی کشورهای منطقه را برانگیخته است. الزیانی ضمن اتهام ‌زنی به ایران گفت: باید جلوی مداخله ایران در امور منطقه و حمایت از شبه ‌نظامیان گرفته شود.

اینکه بازگشت آمریکا به برجام و از بین رفتن ماه عسل آمریکا و کشورهای منطقه تبدیل به کابوسی برای آن‌ها شده جای شک و شبهه نیست. اما این‌که کشور کوچکی مثل بحرین که نه در معادلات آمریکا نقش دارد، نه در معادلات ایران، اینگونه ابراز نگرانی می‌کند، نشان دهنده عمق وحشت کشورهای منطقه از آینده نامعلومشان است.

حالا در ایران بار دیگر دکتر ظریف به عنوان وزیر خارجه و نماینده سیاست خارجی کشور به سخنان وزیران امور خارجه عربستان سعودی و بحرین در مورد مشارکت کشورهای منطقه خلیج فارس در مذاکرات هسته ای ایالات متحده واکنش تند نشان داده است. دکتر ظریف امروز در توییتر خود به عربی نوشته: «به نظر می‌رسد برخی همسایگان از غرب می‌خواهند که در روند مذاکره با ایران قرار بگیرند! ما با غرب در خصوص منطقه مذاکره نمی‌کنیم. مشکل اصلی، مداخله‌های آنان است. او با یادآوری طرح‌های ایران درباره امنیت دسته‌جمعی در منطقه افزوده: «در عین حال ما همیشه آماده مذاکره با همسایگان هستیم و طرح‌هایی همچون امنیت منطقه ای ۱۹۸۶، مجمع گفت‌وگوی منطقه‌ای ۲۰۱۶ و ابتکار صلح هرمز ۲۰۱۹ بیانگر این موضوع است.»

رضا نصری کارشناس حقوق بین‌الملل هم در همین رابطه در صفحه شخصی خود در تلگرام نوشته: «به جای پافشاری بر مذاکرات تکمیلی، ‌ دولت بایدن می‌تواند از مساعی جملیه خود برای ترغیب اعراب به مذاکره مستقیم با ایران در چارچوب طرح صلح هرمز استفاده کند» رضا نصری معتقد است ایران با آمریکا بر سر برنامه موشکی و سیاست منطقه‌ای خود مذاکره نخواهد کرد. مطرح کردن این پیش‌شرط و اصرار بر آن از جانب دولت بایدن، تحت عنوان «مذاکرات تکمیلی» (Follow-on negotiations) مانند سیاست «فشار حداکثری»، محکوم به شکست خواهد بود.  این موضوعات  می‌تواند صرفاً موضوع مذاکرات مستقیم میان ایران و همسایگان عرب در چارچوب «طرح صلح هرمز» باشد.  در سال‌های اخیر، رژیم‌های عرب منطقه  از پذیرش دعوت ایران به نشست در چارچوب «طرح صلح هرمز» سر باز زده‌اند، اما امروز، دولت بایدن می‌تواند از «مساعی جمیله» خود برای ترغیب دولت‌های عربی به مذاکره مستقیم با ایران در چارچوب طرح هرمز استفاده کند.  

این کارشناس بین الملل افزوده: «در واقع، فرمول پیشنهادی این است که دولت بایدن بی قید و شرط به تعهدات برجامی (یا ملزومات قطعنامه ۲۲۳۱) بازگردد؛ سپس از مساعی جمیله خود برای ترغیب اعراب به آغاز مذاکرات مستقیم با ایران بهره‌برداری کند.  در این صورت هم طرفین برجام از عواید آن بهره‌مند خواهند شد؛ هم موضوع دغدغه‌های «امنیتی» و «منطقه‌ای» مستقیماً میان طرفین ذی‌نفع احیاناً حل ‌و فصل خواهد شد. نقش نهایی آمریکا در این میان می‌تواند تایید محصول مذاکرات ایران و اعراب در قالب یک قطعنامه شورای امنیت باشد.