به گزارش آتیه‌آنلاین، با مسجل‌تر شدن سلطه طالبان بر افغانستان، معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی حول این تحول جدید در حال شکل‌گیری است. آمریکا و دیگر کشورهای تاثیرگذار نیز شروع کرده‌اند به سرمایه‌گذاری سیاست خارجی خود بر اساس این واقعیت جدید و پیش بردن سیاست‌های خود بر مبنای قدرت گرفتن گروهی که تا مدتی پیش از سوی اکثر نهادهای جهانی، تروریستی محسوب می‌شد.
شرمن در پاکستان
در بحبوحه وخامت روابط میان واشنگتن و اسلام‌آباد و در حالی که هر یک به دنبال راهی رو به جلو در افغانستان تحت حاکمیت طالبان هستند، مقام‌های آمریکایی و پاکستانی مذاکراتی را در پایتخت پاکستان برگزار کردند. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، «وندی شرمن»، معاون وزیر خارجه آمریکا در جمع خبرنگاران پیش از پایان سفر خود به پاکستان گفت که ایالات متحده با شرکای جهانی برای کمک به پیشگیری از بحران بشردوستانه در افغانستان همکاری می‌کند، اما حاکمان جدید طالبان در این کشور به تعهدات خود از جمله حفاظت از حقوق بشر، عمل نکرده‌اند. وی گفت: «ما از بدتر شدن وضعیت انسانی در افغانستان نگران هستیم. به نفع همه ما در جامعه بین‌المللی است که با هم همکاری کنیم تا از پیشروی وضعیت انسانی در افغانستان به بحران منطقه‌ای گسترده‌تر جلوگیری کنیم.»
این دیپلمات آمریکایی گفت‌وگوهای خود با رهبران پاکستانی در مورد «مسیر پیش‌رو» در افغانستان و نحوه برخورد با طالبان را مستقیم و عمیق توصیف کرد. وی خاطرنشان کرد که واشنگتن همچنین در حال رایزنی گسترده با کشورهای جهان از جمله روسیه و چین است تا به «تفاهمات و رویکرد مشترک» در این زمینه برسد. شرمن، با این حال، به رسمیت شناختن دیپلماتیک دولت طالبان را «در این مقطع» رد کرد و گفت: «ما طالبان را نه بر اساس گفته‌های آنها بلکه بر اساس اقدامات آنها قضاوت خواهیم کرد و تاکنون اقدامات آنها بسیار کمتر از تعهدات‌شان بوده است. من و همکارانم در دولت پاکستان درباره اهمیت پاسخگویی طالبان به تعهداتی که داده‌اند، گفت‌وگو کردیم.»
این در حالی است که اسلام‌آباد اعلام کرده است که عجله‌ای برای به رسمیت شناختن دولت جدید طالبان ندارد، اما از آمریکا و سایر کشورها خواسته تا به جای رها کردن کشور ویران شده از آشوب، با حاکمان جدید همکاری کنند.
وندی شرمن، این دیپلمات پرسابقه آمریکایی، گفت که در مذاکرات خود با «شاه محمود قریشی»، وزیر خارجه پاکستان و دیگران، دو طرف همچنین راه‌های پیشرفت همکاری میان واشنگتن و اسلام‌آباد را مورد بحث قرار دادند. دفتر قریشی در بیانیه‌ای به نقل از وی اظهار امیدواری کرد که دولت تحت رهبری طالبان برای صلح و ثبات و همچنین بهبود زندگی همه افغان‌ها تلاش کند. در این بیانیه آمده است: «قریشی همچنین تاکید کرد که وضعیت کنونی مستلزم مشارکت مثبت جامعه بین‌المللی، ارائه فوری کمک‌های بشردوستانه، آزادسازی منابع مالی افغانستان و اقدامات برای ایجاد یک اقتصاد پایدار برای کاهش رنج‌های مردم افغانستان است.»
شرمن در ادامه با اشاره به همکاری آمریکا با سرویس‌های اطلاعاتی پاکستان در زمینه تروریسم افزود: «ما سابقه طولانی همکاری امنیتی و روابط شخصی عمیق بین رهبران نظامی خود را داریم که هر دو جز اساسی تلاش‌های ما در مبارزه با تروریسم هستند. ما سال‌ها مشارکت سازنده‌ای با پاکستان در راستای این هدف داشتیم و منتظر آینده‌ای روشن هستیم.»
تلاش برای کسب مشروعیت
این تحولات در حالی روی می‌دهد که دولت جدید افغانستان به رهبری طالبان تلاش بسیار دارد که نشان دهد اوضاع در این کشور تحت کنترل بوده و این نظام جدید برنامه‌های بسیار برای بهبود وضعیت افغانستان بحران‌زده در چنته دارد؛ هرچند که روز جمعه انفجاری مهیب در یک مسجد شیعیان در ولایت قندوز به کشته شدن ده‌ها تن و زخمی شدن شماری بسیار انجامید.
در آخرین اظهارنظرهای مقام‌های طالبان، سرپرست وزارت خارجه افغانستان از آمریکا خواست تا مسدود شدن دارایی‌های بانک ملی کشورش را لغو کند. به گزارش رویترز، آمریکا پیشتر با هدف جلوگیری از دسترسی دولت تحت رهبری طالبان به پول نقد، نزدیک به ۱۰ میلیارد دلار از دارایی‌های بانک مرکزی افغانستان را مسدود کرد.
طی روزهای اخیر، مقام‌های آمریکا از نخستین گفت‌وگوی حضوری واشنگتن و طالبان بعد از سقوط کابل، خبر دادند. هم‌زمان با سفر هیات بلندپایه طالبان به قطر، گروهی از دیپلمات‌های آمریکایی نیز برای رایزنی‌های مستقیم با این گروه، عازم این کشور شده‌اند. مقام‌های آمریکا با اعلام اینکه تصمیمی برای به رسمیت شناختن طالبان ندارند، اعلام کرده‌اند که محورهای این گفت‌وگو، مقابله با فعالیت گروه‌های تروریستی در افغانستان و خروج امن شهروندان ایالات متحده از این کشور است.
اسپوتنیک گزارش داد که «امیرخان متقی»، سرپرست وزارت خارجه افغانستان در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت: «هیئت‌های دولت افغانستان و ایالات متحده درباره تغییر در روابط خود در قطر و همچنین کمک‌های بشردوستانه به افغانستان و اجرای توافقنامه صلح دوحه گفت‌وگو کردند.» به گفته متقی، طی این دیدارها، هیات افغان خواستار این شد که آمریکایی‌ها حریم هوایی افغانستان را نقض نکنند و در امور داخلی کشور دخالت نکنند. دولت طالبان همچنین از ایالات متحده خواست تا محدودیت‌های ذخیره بانک مرکزی افغانستان را لغو کند.
افتادن افغانستان به دست گروه‌های تروریستی یکی از نگرانی‌های اصلی کشورهای غربی است و مقام‌های آمریکایی بارها نسبت به خطر گسترش بنیادگرایی در این کشور پس از خروج کشورهای خارجی از آن هشدار داده‌اند. با این همه، به نظر می‌رسد که طالبان می‌خواهد به همگان اطمینان بدهد که این سناریو محقق نخواهد شد. فردای انفجار مهیب در مسجد شیعیان در قندوز، سخنگوی طالبان گفت: «داعش تهدید جدی برای افغانستان نیست و به زودی این گروه را سرکوب خواهند کرد.» به گزارش طلوع نیوز، «ذبیح‌الله مجاهد»، معاون وزیر اطلاعات و فرهنگ و سخنگوی طالبان گفت: «داعش پشتبانی خارجی و مردمی ندارد، از همین رو به زودی نابود خواهند شد.»
مجاهد با اشاره به حمله‌ها و قتل‌های هدفمند اخیر در کابل و برخی از دیگر ولایت‌ها، گفت که داعشی‌ها می‌کوشند تا برای حکومت افغانستان مزاحمت ایجاد کنند. به گفته مجاهد، امارات اسلامی عملیات‌های نابودسازی مخفیگاه‌های داعش را آغاز کرده است. وی تاکید کرد: «ما داعش را خطر نمی‌دانیم، بلکه مزاحم است، در بعضی نقاط مزاحمت ایجاد کرده است، اما به‌زودی از بین برده شده و در هر حادثه آنها از بین رفته‌اند، تعقیب شده‌اند، مرکزشان پیدا شده است.»
با نگاهی به این مولفه‌ها چنین به نظر می‌رسد که سازوکار فعلی در افغانستان همچنان در وضعیت مبهم قرار داشته و نمی‌توان انتظار داشت که تحولات اخیر به این زودی‌ها سروشکل واضح‌تری پیدا کند.
گزارش: فرزاد سیف‌نیا
نظر شما