به گزارش آتیه‌آنلاین، کوبا اساساً به رهبران انقلابی‌اش شهره است، به سیگار برگ و آب‌وهوای استوایی‌اش. با این همه، طی دهه‌ها حضور دولت کمونیستی در این کشور، تصور وقوع نارآرامی اجتماعی در این کشور بعید تصور می‌شد. اما به نظر می‌رسد که حال ورق برگشته است.
اعتراض در سرزمین فیدل
برای بسیاری از تحلیل‌گران و مفسران سیاسی، خبری که روز یکشنبه در رسانه‌ها منتشر شد باورپذیر نبود: «مردم کوبا در اعتراض به وضعیت کشورشان به خیابان آمده‌اند». هزاران معترض کوبایی در اعتراضی بی‌سابقه در خیابان‌های این کشور حضور یافتند و نارضایتی خود را بابت شرایط بد اقتصادی، روند واکسیناسیون کرونا و بی‌اعتنایی دولت ابراز داشتند. به گزارش رویترز، در جریان اعتراضات روز یکشنبه که از هاوانا تا سانتیاگو در جریان بود، جیپ‌های نیروهای ویژه مسلح به سلاح خودکار نیز در پایتخت دیده شد و میگوئل دیاز کانل، رئیس جمهوری این کشور از حامیانش خواست تا در مقابل تحریکات بایستند.
هزاران تن از مردم کوبا در میان حضور گسترده پلیس در مرکز شهر هاوانا جمع شدند و تعداد کمی دستگیری و درگیری بین مردم و نیروهای پلیس رخ داد. یکی از خبرنگاران رویترز نیز شاهد استفاده پلیس از اسپری فلفل علیه تعدادی از معترضان و ضرب و شتم آنها توسط افسران پلیس بود اما تلاشی مستقیم برای درگیری متقابل با معترضانی که شعار «آزادی» سر می‌دادند، دیده نشد.
همچنین معترضان فریاد «دیاز کانل، استعفا» و حامیان دولتی نیز شعار «فیدل» را سر دادند. اعتراضات در سن آنتونیو دولوس بانوس در استان «آرته‌میسا» در جوار هاوانا آغاز شد و فیلمی در فضای مجازی دست به دست شد که نشان می‌دهد صدها سکنه این منطقه شعارهای ضد دولتی سر می‌دادند و خواستار بهتر شدن اوضاع کشور و واکسیناسیون در مقابل کرونا برای پایان دادن به محدودیت‌های روزانه بودند.
رئیس‌جمهوری کوبا که به تازگی از این منطقه بازگشته، گفت: «معترضان حق دارند، اما کمپین‌های رسانه‌های اجتماعی دستکاری شده با سازماندهی آمریکا و مزدوران وجود دارد. هشدار می‌دهم که تحریکات بیشتر قابل تحمل نیستند و با آنها برخورد می‌شود.» همچنین اعتراضاتی دیگر در «پالما سوریانو» واقع در «سانتیاگو دو کوبا» برگزار شد و فیلم‌ها در رسانه‌های اجتماعی نشان داد که صدها تن در خیابان‌ها گردهم آمده‌اند. بی برقی هم از دیگر عوامل مهم در برپایی تظاهرات بوده است.
یک تظاهرکننده در شهر سان آنتونیو دلوس بانوس به خبرگزاری فرانسه گفت: «مردم از وضع غذا و برق عصبانی هستند.» مخالفان حکومت کوبا این تظاهرات را بزرگ‌ترین تظاهرات ضددولتی در سی سال گذشته عنوان کرده‌اند.
گفتنی است که کوبا دو سال است که با بحران اقتصادی پیچیده‌ای روبروست و دولت هاوانا، تحریم‌های واشنگتن و پاندمی کرونا را مقصر اصلی آن می‌داند. کوبا دو واکسن دارد و کارزار واکسیناسیون گسترده خود را آغاز کرده و از جمعیت ۱۱ میلیون و ۲۰۰ هزار نفری‌اش یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر واکسینه شده‌اند و دو برابر این تعداد نیز حداقل یک دوز از واکسیناسیون سه مرحله‌ای را دریافت کرده‌اند. دولت کوبا که در دو سال گذشته درگیر بحران اقتصادی بوده است، تحریم‌های آمریکا و بیماری کرونا را عامل اصلی این مشکل می‌داند، اما مخالفان معتقدند که بی‌صلاحیتی حاکمان و نظام تک حزبی به سبک شوروی مسبب این شرایط است.
واکنش‌ها به تظاهرات
شکی نیست که کشوری چون آمریکا از وقوع تنش در همسایه و دشمن قدیمی و کمونیست خود احساس شعف بسیار می‌کند. «جیک سالیوان»، مشاور امنیت ملی آمریکا نیز به کوبا نسبت به استفاده از زور علیه اعتراضات این کشور هشدار داد و در توئیتی نوشت: «ایالات متحده حامی آزادی بیان و تجمعات در کوباست و به شدت اعمال و استفاده از هرگونه خشونت علیه معترضان صلح طلب را که برای حق خود به خیابان‌های این کشور آمده‌اند، محکوم می‌کند.»
رئیس کاخ سفید نیز از این اعتراض‌ها استقبال کرد. «جو بایدن»، رئیس‌جمهوری آمریکا گفت که کشورش در کنار مردم کوبا ایستاده و خواستار «آزادی و رهایی این کشور از کرونا و پایان دهه‌ها سرکوب» است. این در حالی است که طی دهه‌های اخیر کوبا تحت شدیدترین تحریم‌ها از سوی ایالات متحده و متحدانش قرار دارد. بایدن گفت: «مردم کوبا در پی دستیابی به حقوق خود هستند و باید به این حقوق احترام گذاشت، از جمله حق تظاهرات مسالمت‌آمیز و تعیین سرنوشت خود.» وی افزود: «آمریکا از دولت کوبا می‌خواهد که به مردم گوش کرده و بلافاصله نیازهای آنان را برآورده کند.»
از سوی دیگر، رئیس‌جمهوری کوبا شامگاه گذشته (دوشنبه) گفت که آمریکا مسئول بروز ناآرامی‌ها در این کشور است. وی در نطقی گفت که آمریکا با پیگیری «سیاست خفقان اقتصادی در جهت تهییج به اعتراض‌ها» در کوبا قدم برداشته است. دیاز کانل در نطق خود افزود که دولتش سعی کرده با دشواری‌های بسیاری که دهه‌ها تحریم آمریکا ایجاد کرده «مبارزه کرده و بر آنها فائق آید.»
همچنین «برونو رودریگز» وزیر خارجه کوبا در توییتی در این زمینه نوشت: «مشاور امنیت ملی کاخ سفید (جیک سولیوان) از منظر سیاسی یا اخلاقی حق صحبت کردن علیه کوبا را ندارد. دولت وی، صدها میلیون‌ها دلار برای براندازی در کشور ما اختصاص داده و محاصره اقتصادی برای نسل‌کشی که عامل اصلی کمبودهای اقتصادی در کوباست را به اجرا می‌گذارد.»
روسیه نیز البته از این تحولات عقب نمانده و به آن واکنش نشان داد. این در حالی است که طی سالیان گذشته، روسیه و پیش از آن نیز اتحاد جماهیز شوروی سابق از متحدان اصلی کوبا و دولت کمونیستی آن محسوب می‌شدند. خبرگزاری اسپوتنیک گزارش داد که وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که هرگونه مداخله خارجی در امور کوبا غیرقابل‌قبول است. «ماریا زخارووا»، سخنگوی وزارت خارجه روسیه در بیانیه‌ای اعلام کرد که روسیه «مداخله در امور داخلی کشوری مستقل را قابل‌قبول نمی‌داند و هرگونه اقدام برای تهییج بی‌ثباتی در کوبا را محکوم می‌کند.» وی افزود: «ما مداخله در امور داخلی کوبا را نمی‌پذیریم، همچنین اقداماتی را که به بی‌ثباتی در این کشور می‌انجامد.» «ران دی سانتیس» فرماندار ایالت فلوریدای آمریکا نیز در اظهاراتی مداخله‌جویانه، از ناآرامی‌ها در چند شهر کوبا اعلام حمایت کرد.
برخی تحلیل‌گران با نگاهی بر این مولفه‌ها معتقدند که این وضعیت فرصتی بادآورده برای منتقدان دولت کمونیستی کوبا است تا بالاخره بتوانند تغییرهای مد نظر خود را در زادگاه «فیدل کاسترو»، انقلابی نام‌آوازه این کشور اعمال کنند و شواهد و قرائن نیز نشان از آن دارد که واشنگتن بنا ندارد این فرصت بادآورده را به این راحتی از دست بدهد.
گزارش: فرزاد سیف‌نیا
نظر شما