به گزارش آتیه‌آنلاین، نظامیان آمریکایی پس از ۲۰ سال حضور پر فرازو نشیب در افغانستان روز گذشته (جمعه) بزرگترین پایگاه نظامی خود به نام بگرام را ترک کردند تا به ۲۰ سال حضور خود در این پایگاه را خاتمه دهند.

خداحافظی با بگرام پس از ۲۰ سال

انتشار این خبر در حالی توجه رسانه‌های جهان را به خود جلب کرد که یکی از خبرنگاران امنیت ملی آمریکا با انتشار گزارشی در شبکه خبری فاکس نیوز خبر داد که نیروهای آمریکایی پایگاه هوایی بگرام در افغانستان را که بزرگترین پایگاه مورد استفاده از سوی ایالات متحده در این کشور بود، همزمان با خروج از این کشور ترک کرده‌اند.

همچنین خبرگزاری اسپوتنیک در گزارشی خبری با اشاره به عملیات تخلیه بگرام نوشت که جنیفر گریفین، خبرنگار امنیت ملی فاکس نیوز در توئیتر خود اعلام کرده که یکی از مقام‌های ارشد آمریکایی به من گفت که تمامی نیروهای این کشور پایگاه هوایی بگرام را ترک کرده‌اند. این پایگاه هوایی اصلی آمریکا درست یک ساعت با کابل فاصله دارد و در شمال پایتخت افغانستان واقع شده است.

از سوی دیگر روز سه‌شنبه، شبکه خبری تی.وی ۱ افغانستان از قول یکی از سخنگوهای ارتش آمریکا که خواست نامش فاش نشود در گزارشی تحلیلی در رابطه با آینده بگرام به عنوان یکی از بزرگترین مقرهای نظامی حال حاضر در افغانستان اذعان کرد که این پایگاه هوایی به کنترل نیروهای امنیتی افغان در می‌آید و به آنها واگذار می‌شود. دولت جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا وعده داده که خروج نیروهای این کشور از افغانستان تا ۱۱ سپتامبر سال جاری میلادی پایان می‌یابد و به این ترتیب، این کشور به جنگی ۲۰ ساله در افغانستان پایان می‌دهد. این در حالی است که بر اساس گزارش شبکه خبری افغانستان، بگرام به نیروهای نظامی افغانستان تحویل داده میشود.

اما در رابطه با بگرام باید متذکر شد که این پایگاه به عنوان مهمترین مقر نظامی- اطلاعاتی ارتش و جامعه اطلاعاتی ایالات متحده در افغانستان شناخته میشد. با توجه به حضور ۲۰ ساله آمریکا در افغانستان که بگرام مرکز اصلی آنها به شمار می‌رفت. این پایگاه مانند خاک آمریکا بود؛ چراکه مقامات بلند پایه آمریکایی از جمله رییس جمهوری‌های آن کشور بدون دادن هیچ اطلاعی به دولت افغانستان در این پایگاه رفت و آمد می‌کردند و حتی یکبار رییس جمهوری افغانستان برای دیدار با همتای آمریکایی خود از کابل به بگرام رفت.

در خرداد ماه سال ۱۳۹۳ بارک اوباما رییس جمهوری وقت آمریکا نیز به بگرام آمد و از حامد کرزای همتای افغانستانی خود دعوت کرد که در بگرام به دیدار او برود، اما با تنش‌هایی که آن روزها بین کرزای و اوباما بر سر امضای توافقنامه امنیتی و عملیات‌های شبانه بوجود آمده بود، این دیدار انجام نشد. حتی در دی ماه سال ۱۳۹۸ دونالد ترامپ، رییس جمهوری پیشین آمریکا برای دیدار با نظامیان این کشور به بگرام افغانستان سفر کرد و از اشرف غنی، رئیس جمهوری این کشور خواسته بود که در این پایگاه با وی دیدار کند. اما سفر شبانه اشرف غنی به بگرام و دیدار وی با دونالد ترامپ با واکنش‌های تندی در داخل افغانستان مواجه شده بود و کارشناسان آن دیدار را خلاف عرف دیپلماتیک ارزیابی کرده بودند.

اما این پایگاه بعنوان بزرگترین مرکز نیروهای آمریکایی در افغانستان که بزرگترین زندان آنها نیز در همین پایگاه قرار داشت، شاهد تخلف‌ها و تخطی‌های زیادی در قبال حقوق زندانیان بود و گزارش‌های زیادی از شکنجه زندانیان با روش‌های مغایر با حقوق انسانی از آن منتشر شد. همین شکنجه و رفتارهای خلاف قانون آمریکایی‌ها در بگرام باعث شد که حامد کرزی، رییس جمهوری سابق افغانستان این پایگاه را کارخانه طالب‌سازی (اشاره به طالبان) معرفی کند که شماری از کارشناسان نیز با این گفته کرزی موافق هستند.

سر و شکل دادن به طالبان

بر این اساس کرزای در پنجم بهمن ماه سال ۱۳۹۲ در نشست خبری در کاخ ریاست جمهوری صراحتاً اعلام کرد که براساس اطلاعاتی که من دارم، بگرام کارخانه طالب‌سازی است. از سوی دیگر در سپتامبر گذشته برخی رسانه‌های داخلی در افغانستان با انتشار اسنادی خبر از ارتباط و ملاقات برخی از سران و کادرهای رده بالای جریان‌های مسلح افغانستانی من جمله طالب‌ها با برخی از مقامات CIA و پنتاگون در بگرام دادند. در نتیجه باید به این مهم اشاره داشت که وجود آمریکا در افغانستان نه تنها ارمغان‌آور صلح و امنیت پایدار نبود، بلکه آتش جنگ و خاکستر مرگ را در بیش از دو دهه در این کشور روشن نگه داشت و بر روح و جسم ساکنان ولایات مختلف پاشید.

از طرفی آگاهان سیاسی افغانستان بارها گفته‌اند که رفتارهای غیرانسانی نظامیان آمریکایی با زندانیان در بگرام باعث شد که طالبان دوباره به وضعیت امروز خود برسند. آنها معتقدند زمانی بود که آمریکایی در این زندان شمار زیادی از مردم را با روش‌های مختلف شکنجه می‌کردند و از طرف دیگر قرآن و سجاده در اختیار آنها می‌گذاشتند؛ اقدامی که خروجی آن به وجود آمدن گروه طالبانِ امروز است.

هرچند شاید هنوز هم تعداد زیادی از نظامیان آمریکایی در افغانستان به سر می برند اما نظامیان آمریکایی این پایگاه را ترک کردند؛ اقدامی که بطور نمادین به عنوان پایان حضور نظامی و جنگی آمریکا در افغانستان به حساب می آید و از طرف دیگر طالبان نیز این اقدام را پیروزی نمادین خود تلقی کرده است.

نیروهای آمریکایی در حالی افغانستان را ترک می‌کنند که سرعت پیشروی طالبان در شهرستان‌های افغانستان نگرانی‌های زیادی را بوجود آورده و حتی اسکات میلر، فرمانده نیورهای آمریکایی در افغانستان نیز دو روز پیش در کابل نسبت به وقوع جنگ داخلی در افغانستان هشدار داده بود.

نگرانی در خصوص این سبک از خروج و تخلیه نظامی در افغانستان که در بگرام به منثه ظهور رسید، واکنش‌های مختلفی را به دنبال داشت. در این میان مسکو هم با اتخاذ مواضعی معین در رابطه با اوضاع داخلی افغانستان از نگرانی مقامات کرملین خبر داد. بر همین اساس سخنگوی وزارت خارجه روسیه در اظهاراتی تاکید کرد که فعالیت طالبان در افغانستان ممکن است باعث بدتر شدن اوضاع انسانی در این کشور شود.

در این رابطه خبرگزاری تاس با انتشار گزارشی در خصوص مواضع مقامات کرملین اعلام کرد که ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه در نشست خبری گفته است که تشدید تنش‌ها در ولایات هم مرز افغانستان با سایر کشورهای آسیای میانه ممکن است به وخامت بحران بشری و افزایش تعداد پناهجویان در منطقه منجر شود و این مساله به طور قطع باعث نگرانی ماست.

در آخر باید خاطر نشان کرد بر اساس گزارش سال ۲۰۲۰ کمیته اطلاعاتی سنای آمریکا در خصوص افغانستان، ارتش ایالات متحده یک جنگ ۲۰ ساله را در این کشور پشت سر نگذاشته؛ بلکه این کشور درگیر ۲۰ جنگ یک ساله بدون چشم‌انداز روشن و راهبرد معین و حتی میانمدت و یا کوتاه مدت بوده است. ادامه چنین وضعیتی دیگر برای واشنگتن و پنتاگون امکان‌پذیر نبوده و باید همه طرف‌های حاضر در منطقه در این هزینه سهم خود را بپردازند. با نگاهی به این گزارش میتوان دلایل اصلی خروج آمریکا را تا حدودی فهمید اما آنچه مسلم است اشراف و اطلاعات کامل واشنگتن از ابعاد اشغال افغانستان و ادامه آن، بعلاوه خروجی با این سیاق است. مداری ۲۰ ساله در حوزه اقدام که تنها دستاورد آن مرگ و آتش است.

گزارش: اردشیر حبیبی