به گزارش آتیه‌آنلاین، از زمان شیوع ویروس کرونا در جهان، بسیاری تحلیل‌گران عنوان کردند که این بحران سلامتی صرفا به تغییرات در شیوه زندگی و رفتارهای بهداشتی خلاصه نمی‌شود و در عوض در زمینه سیاست بین‌الملل نیز تغییرات بسیاری را به دنبال خواهد داشت. حال چنین به نظر می‌رسد که چین بدل به اسم‌رمزی در زمینه تحولات اجتماعی و سیاسی شده است.

اعتراض به دانشگاه

روز گذشته (‌یکشنبه) گزارش شد که هزاران تن از مردم مجارستان در بوداپست به خیابان‌ها آمدند تا به طرح دولت درباره ساخت یک پردیس دانشگاهی چین در پایتخت اعتراض کنند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، چندین هزار مجارستانی در بوداپست علیه طرح دولت «ویکتور اوربان»، نخست‌وزیر این کشور برای ساخت پردیس دانشگاه چینی در پایتخت، پروژه‌ای که به گفته مخالفان نشانگر سیاست طرفدار چین از طریق حاکمیت است، تظاهرات کردند و آن را «اسب تروا» پکن در اتحادیه اروپا خواندند. به گفته عکاس خبرگزاری فرانسه، حدود ۱۰ هزار نفر در خیابان‌های پایتخت در اعتراض به پروژه دانشگاه «فودان» شانگهای که ساخت آن در سال ۲۰۲۴ به پایان می‌رسد، راهپیمایی کردند.

طبق توافق‌نامه‌ای که مجارستان و رئیس دانشگاه فودان امضا کرده‌اند، این پردیس، اولین دانشگاه چینی در یک کشور اروپایی است و ۵۰ هکتار را تحت پوشش قرار خواهد داد. طبق اسناد داخلی منتشر شده توسط یک وب‌سایت، مجارستان برای تامین مالی این پروژه با هزینه کلی یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون یورو از پکن وام یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون یورویی دریافت می‌کند. بنابر نظرسنجی صورت گرفته به وسیله موسسه ریپوبلیکون که یک اتاق فکر لیبرال است،‌ دوسوم مردم مجارستان مخالف تاسیس دانشگاه چینی در کشورشان هستند. «گرگی کوراشونیا»، شهردار بوداپست که از مخالفان تاسیس شعبه دانشگاه فودان است می‌گوید نام خیابان‌های اطراف محل احداث دانشگاه را به جاده هنگ کنگ آزاد و خیابان دالایی لاما تغییر خواهد داد.

این تحولات در حالی روی می‌دهد که در پی شیوع ویروس کرونا و عدم همکاری کامل دولت چین با تحقیقات مربوط با یافتن منشا این ویروس، احساس‌های ضدچینی در بسیاری از کشورها رو به افزایش دارد. پیشتر گزارش‌های متعددی از حمله به شهروندان چینی در کشورهایی چون آمریکا منتشر شده بود.

مقامات مجارستان امیدوار هستند که احداث این دانشگاه به افزایش سطح آموزش عالی این در این کشور کمک کند. قرار است شش هزار دانشجوی مجارستانی، چینی و خارجی در این دانشگاه مشغول به تحصیل شوند. نام دانشگاه فودان در فهرست ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان دیده می‌شود. مجارستان با احداث شعبه‌ای از این دانشگاه در بوداپست به دنبال جذب سرمایه‌گذاری‌های چین است. در مقابل منتقدان احداث شعبه دانشگاه فودان در بوداپست از اختصاص بودجه عمومی به این طرح و فشار بر مالیات‌دهندگان مجارستانی سخن می‌گویند. آن‌ها همچنین چنین طرحی را نشانه‌ای از نزدیکی بیش از پیش ویکتور اوربان‌ با نظام‌های اقتدارگرا در کشورهایی مانند روسیه و چین ارزیابی می‌کنند.

افزایش نفوذ چین در کشورهای اروپایی البته صرفا به مجارستان محدود نمی‌شود. از زمان راه اندازی ابتکار «یک کمربند، یک جاده» توسط چین، پکن به سرمایه گذاری‌های زیربنایی گسترده‌ای در ده‌ها کشور پرداخته است. یکی از این کشورها صربستان بوده که چین از سال ۲۰۱۶ میلادی اجرای پروژه‌های متعدد از استخراج معادن گرفته تا ساخت بزرگراه‌ها، کارخانه‌ها و راه آهن را در این کشور آغاز کرده است.

دهن‌کجی به اتحادیه اروپا

نکته مهم در این زمینه درک روابط پرتنش کشورهای اروپای شرقی با سازوکار اتحادیه اروپا است. وقتی در اوایل سال ۲۰۲۰ میلادی همه‌گیری ویروس کرونا آغاز شد، «الکساندر ووچیچ»، رئیس‌جمهوری صربستان با عصبانیت اعلام کرد که صرب‌ها دیگر نمی‌توانند روی حمایت‌های اتحادیه اروپا حساب کنند و تنها متحد صربستان در حال حاضر، کشور چین است. سازوکار توزیع واکسن کرونا نیز در اتحادیه اروپا از سوی دیگر سبب شد که شماری از کشورهای بلوک شرق از جمله مجارستان به دنبال راه‌حلی دیگر بگردند.

چند ماه پیش گزارش شد که با رسیدن اولین محموله واکسن کرونای تولید چین به مجارستان، این کشور اولین عضو اتحادیه اروپا شد که از چین واکسن خریده است. به گفته مقام‌های مجارستان، این محموله حاوی ۵۵۰ هزار دوز از این دارو از سینوفارم، غول دولتی داروسازی چین است و برای تزریق دو دوز به ۲۷۵ هزار نفر کافی است. این محموله بخشی از برنامه بوداپست برای خرید واکسن از خارج از اتحادیه اروپا است. پیش از ورود این محموله نیز کاسه صبر نخست‌وزیر مجارستان ‌از وضعیت تجاری این اتحادیه لبریز شد و او دو میلیون دوز واکسن اسپوتنیک-وی از روسیه خرید.

البته این اقدام چندان به مذاق مردم خوش نیامد. مقام‌های مجارستان پیشتر و در آستانه تزریق واکسن چینی سینوفارم برای نخستین‌ بار در یک کشور عضو اتحادیه اروپا برای مهار همه‌گیری کووید-‌۱۹، از شهروندان این کشور خواسته بودند که به این واکسن تائید شده، اعتماد کنند. بنا به گزارش‌ها، به‌رغم مخالفت مردم و افکار عمومی، دولت مجارستان همچنان بنا دارد از واکسن چینی استفاده کرده و سازوکار نزدیکی به این کشور شرق آسیا را گسترش دهد.

طی ماه‌های اخیر مجارستان نشان داده که می‌خواهد پیش از هر زمان دیگر به چین نزدیک شود. ماه گذشته میلادی، در پی تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه شخصیت‌های حقیقی و حقوقی چین به بهانه نقض ‌حقوق بشر در سین‌کیانگ، «پیتر سیارتو» وزیر تجارت و امور خارجه مجارستان در حاشیه نشست وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا تحریم‌های وضع شده این اتحادیه علیه افراد و نهادها در چین و میانمار را «بیهوده و مضر» خواند و گفت: «در زمانی که اهمیت همکاری بین‌المللی به طور چشمگیری رو به افزایش است و به جای وضع تحریم‌ها باید جان انسان‌ها را نجات داد، تصمیماتی از این دست مطلقاً بی معنا است».

وی در ادامه افزود: «هدف اصلی اتحادیه اروپا از وضع این تحریم‌ها منحرف کردن افکار عمومی از مشکل اصلی، یعنی سؤمدیریت در خرید و استفاده از واکسن ‌کرونا است که با نرخ مرگ انسان‌ها و میزان خسارت وارده به اقتصاد اروپا قابل اندازه‌گیری است.»‌ وزارت تجارت و امور خارجه مجارستان نیز در یک بیانیه مطبوعاتی به نقل از پیتر سیارتو اعلام کرد که تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه چین بی‌نهایت زیان‌آور و مضر بوده و باعث «مسموم شدن روند همکاری میان اتحادیه اروپا و چین» خواهند شد.

به نظر می‌رسد که در میانه تمامی این تحولات، چین بنا دارد رویکردی مشابه روسیه را پیش گرفته و نزدیکی بیشتری با کشورهای شرق اروپا ایجاد کند؛ کشورهایی که در زمینه معادلات ژئوپولتیک از اهمیت بسزایی برخوردار هستند.

گزارش: فرزاد سیف‌نیا