به گزارش آتیه‌آنلاین، جنگ سرد بیش از هر چیز به یک چیز مشهور بود: بازی‌ها و ترفند جاسوسی و از جمله شنود رهبران مخالف و کسانی که قدرت‌های حاکم آن‌ها را تهدیدی برای خود می‌دانستند. گرچه سال‌هاست که دیوار برلین فرو ریخته و در ظاهر صفحه دیگری از تاریخ بشر گشوده شده، اما به نظر می‌رسد که ترفندهای قدیمی دوران جنگ سرد همچنان کارکرد خود را از دست نداده‌اند.

افشاگری درباره جاسوسی

بر اساس گزارش‌ها، آژانس امنیت ملی آمریکا در دوران «باراک اوباما»، رئیس‌جمهوری این کشور با استفاده از شراکتش با سازمان اطلاعات خارجی دانمارک از مقام‌های ارشد کشورهای همسایه آن از جمله «آنگلا مرکل»، صدراعظم آلمان جاسوسی کرده است. جاسوسی از رهبران و سیاستمداران کشورهای اروپایی توسط آژانس امنیت ملی آمریکا (ان‌اس‌ای) موضوع جدیدی نیست. آنچه در این بین تازگی دارد، همکاری سازمان اطلاعات دانمارک با آژانس امنیت ملی آمریکا در شنود و جاسوسی از رهبران و سیاستمداران اروپایی است.

شبکه دولتی دی.آر دانمارک با استناد به ۹ منبع آگاه گزارش کرد که این یافته‌ها نتیجه یک تحقیقات داخلی در سرویس اطلاعات دفاعی دانمارک از سال ۲۰۱۵ نسبت به نقش آژانس امنیت ملی آمریکا در این شراکت هستند.

به گزارش رویترز، این گزارش که به «دانهامر» مشهور است به کمک چهار مامور سازمان جاسوسی دانمارک آماده شده است. آن‌ها پس از افشاگری «ادوارد اسنودن»، پیمانکار پیشین آژانس امنیت ملی آمریکا تحقیق در این زمینه را آغاز کردند و در سال ۲۰۱۵ به این نتیجه رسیدند که سازمان امنیت ملی آمریکا با توافق و اطلاع دانمارک از طریق کابل‌های اینترنت زیردریا به سیستم‌های شنود دانمارک دسترسی داشته است. طبق این تحقیقات که سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ را پوشش داد، آژانس امنیت ملی آمریکا از کابل‌های اطلاعاتی دانمارک برای جاسوسی از مقامهای ارشد سوئد، نروژ، فرانسه و آلمان شامل «فرانک والتر اشتاینمایر»، وزیر خارجه سابق آلمان و همینطور «پیر اشتاینبروک»، رهبر سابق مخالفان دولت آلمان استفاده کرده است.

گفتنی است دانمارک که هم‌پیمان نزدیک آمریکا به شمار می‌رود، میزبان چند پایگاه مربوط به کابل‌های اینترنتی زیردریایی از مبدا و به مقصد سوئد، نروژ، آلمان، هلند و انگلیس است. تحقیقات داخلی در سرویس اطلاعات دفاعی دانمارک در سال ۲۰۱۴ در پی بروز نگرانی‌ها در مورد افشاگری‌های ادوارد اسنودن در سال قبل از آن در باره عملکرد آژانس امنیت ملی آمریکا به جریان افتاد. طبق گزارش دی.آر، تصمیم اعلام شده در ماه اوت سال گذشته میلادی برای معلق ساختن رئیس سرویس اطلاعات دفاعی دانمارک و سه مقام دیگر از سمتهایشان که در پی انتقادهای یک کمیته مستقل ناظر بر این واحد علیه آن‌ها و همچنین متهم ساختن‌شان به خطاهای جدی صورت گرفت، با محوریت تحقیقات سال ۲۰۱۵ اتخاذ شد. دولت دانمارک سال گذشته میلادی اعلام کرد، تحقیقاتی را درباره این پرونده بر مبنای اطلاعات به دست آمده از گزارش یک افشاگر آغاز می‌کند. انتظار می‌رود که این تحقیقات اواخر سال جاری میلادی خاتمه یابد.

در ابتدا البته مقام‌های رسمی واکنشی به این گزارش نشان ندادند. یک سخنگوی دفتر صدراعظم آلمان در پاسخ به درخواست برای اظهار نظر در مورد این گزارش رسانه دی.آر گفت که تنها به هنگام مواجه شدن با درخواست خبرنگاران، از این ادعاها مطلع شده و از اظهار نظر بیشترخودداری کرد. اشتاینبروک در اظهار نظر در مورد این گزارش به شبکه ای.آر.دی گفت: «این عجیب است که سرویس‌های اطلاعاتی دوست با ما در حقیقت به رهگیری و جاسوسی علیه نمایندگان ارشد کشورهای دیگر بپردازند. من به لحاظ سیاسی آن را یک رسوایی در نظر می‌گیرم.»

درخواست برای شفاف‌سازی

به‌رغم آن‌که مقام‌های آمریکا و دانمارک کوشیدند این گزارش را فاقد اهمیت نشان داده و نسبت به آن سکوت کنند، اما ابعاد واقعه به حدی بود که صدای مقام‌های اروپایی را درآورد. دولت‌های نروژ و سوئد خواستار توضیحاتی از سوی دانمارک بابت افشای نقش سرویس اطلاعات دفاعی این کشور در جاسوسی از کشورهای همسایه‌اش شدند. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، در حالی‌ که وزیر دفاع دانمارک تاکید کرده که شنود مکالمات از کشورهای همسایه غیرقابل پذیرش است، محققان و تحلیلگران نسبت به یک رسوایی اطلاعاتی در این کشور هشدار داده و موضع خیلی مشکوک کپنهاگ را به «فشار دادن شپشی بین دو انگشت» شبیه دانسته‌اند.

وزیر دفاع سوئد در واکنش به این خبر گفت: «‌ما خواستار توضیح و اطلاع کامل در این باره هستیم. باید دید که پاسخ‌های سیاستمداران دانمارکی چیست.» وزیر دفاع نروژ نیز در واکنش گفت:‌ «ما این اتهامات را جدی می‌دانیم.» هر دو وزیر دفاع تاکید کردند که همتای دانمارکی‌شان نتوانسته در امر ارائه اطلاعات و جزئیات مورد قبول به آن‌ها درباره جاسوسی اطلاعاتی آمریکا از همسایه‌های دانمارک موفق عمل کند. همچنین، وزارت دفاع سوئد به صورت رسمی با آلمان و فرانسه که مقام‌ها و سیاستمدارانش هدف جاسوسی قرار گرفتند، تماس برقرار کرده است. وزیر دفاع سوئد همچنین افزود: «حقیقت این است که ما این تماس را برقرار و این سوالات را مطرح کرده‌ایم که بابت این اوضاع خرسند نیستیم.»

از سوی دیگر، صدراعظم آلمان و رئیس‌جمهوری فرانسه چنین عملکردی از سوی دوستان و متحدان را «غیرقابل قبول» خواندند. به گزارش دویچه وله، صدراعظم آلمان و رئیس‌جمهوری فرانسه از دانمارک و آمریکا خواسته‌اند در باره مسئله شنود توضیح دهند و جوانب امر را  شفاف‌سازی کنند. «امانوئل ماکرون»، رئیس کاخ الیزه، پس از نشست مجازی با آنگلا مرکل‌ با لحنی اعتراضی گفت: «چنین چیزی بین شرکا پذیرفتنی نیست. انتظار می‌رود دانمارک و آمریکا حقایق امر را به وضوح توضیح دهند.» آنگلا مرکل نیز از  آنچه روی داده، عصبانی است. او در تایید انتقاد ماکرون گفت: «نگرش دولت آلمان نسبت به شنود مکالمات مقامات سیاسی همان است که قبلاً بود.» اشاره مرکل به اکتبر ۲۰۱۳ است که مشخص شد، آژانس امنیت ملی آمریکا اطلاعات میلیون‌ها شهروند آلمانی را جمع‌آوری کرده و تلفن همراه صدراعظم را نیز تحت کنترل و شنود داشته است. آن موقع نیز صدراعظم «جاسوسی بین دوستان» را به چالش کشیده بود. مرکل با استقبال از این که دولت دانمارک اقدام سرویس مخفی را تقبیح کرده، گفت: «این از نظر من نه تنها مبنایی برای روشن کردن موضوع است، بلکه به اعتمادآفرینی نیز کمک خواهد کرد.»

این در حالی است که «کلمان بون»، وزیر مشاور دولت فرانسه در امور اروپا نیز گفته که جاسوسی آمریکا از مقامات اروپایی با کمک دانمارک «بسیار نگران‌کننده» است. وی همچنین احتمال تاثیرگذاری این ماجرا بر همکاری‌های اتحادیه با ایالات متحده را رد نکرده است.

به نظر می‌رسد که رسوایی جدید در زمینه جاسوسی آمریکا از مقام‌های اروپایی عواقب بسیاری در طول زمان میان روابط بروکسل و واشنگتن به دنبال داشته باشد. باید منتظر ماند و دید که این ماجرا تا کجا پیش رفته و چه سرانجامی خواهد داشت.

گزارش: فرزاد سیف‌نیا