به گزارش آتیه آنلاین اخیرا «حمیدرضا ترقی»، فعال سیاسی اصول‌گرا و عضو حزب موتلفه، در گفت‌وگویی اشاره کرده بود هر وقت مذاکرات توسط اصلاح‌طلبان صورت گرفته، خسارت دیده‌ایم. او همچنین گفته است که اگر مذاکره کنندگان اصول‌گرا باشند، مذاکره اشکالی ندارد.
حالا در واکنش به این اظهارات «محمد هاشمی رفسنجانی»، عضو پیشین مجمع تشخیص مصلحت نظام گفته: »تجربه ای که بنده از مذاکره دارم این است که مقام معظم رهبری به سعید جلیلی به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی، اجازه مذاکره داده و استراتژی را برد-برد تعیین کرده بودند. به بیانی، مسئله برد-برد در مذاکره را رهبری تعیین کردند که بعدها در دولت روحانی ادامه یافت. در زمان مذاکره جلیلی حضور نداشتیم، اما بر اساس اخبار و رسانه ها، نه تنها از آن مذاکرات تقریبا هیچ حاصلی نصیب کشور نشد، بلکه اثراتی نیز به دنبال داشت. البته وقتی ترقی می گوید مذاکرات اصلاح طلبان خسارت زا بود، باید بگوید چه خساراتی بوده؟ اگر منظورشان برجام است باید گفت که برجام، بهترین سند بین المللی است که جمهوری اسلامی، پس از انقلاب داشته است. حال بدعهدی آمریکا به ویژه شخص ترامپ، بحث جداگانه‌ای است چراکه ترامپ نه تنها از برجام بلکه از بسیاری توافقات بین‌المللی از جمله یونسکو و معاهده پاریس و غیره خارج شده است.
البته شاید بهتر باشد در این میان ابتدا باید موضع آمریکا را دانست. رحمان قهرمان‌پور (کارشناس مسائل بین‌الملل) گفته: «اگر آمریکا بخواهد سریع از برجام عبور کند، این احتمال وجود دارد که حتی بدون مذاکره به برجام بازگردد؛ اگر این کار را کند یعنی برای برداشتن گام دوم و گام‌های بعدی در سطح منطقه خود را آماده می‌کند. وی گفته: معتقدم دو نیرو باعث می‌شود که دولت بایدن دنبال عبور سریع از برجام و پرداختن به مسائل دیگر منطقه‌ای شود. مهار چین مهمترین مساله برای بایدن است و این کار جز با تجمیع همه امکانات آمریکا امکان‌پذیر نیست و تجمیع یعنی آمریکا باید حضور خود را در خیلی از مناطق دنیا از جمله خاورمیانه کاهش دهد، اما خاورمیانه به دلیل مشکلات امنیتی و تاریخی که دارد مانع از آن خواهد شد که احتمالا آمریکا بتواند سریع از آن خارج شود. خاورمیانه در قیاس با مناطق دیگر چالش بیش‌تری دارد.»
پس از چهار سال دولت ترامپ که دو سال از آن به فشار حداکثری گذشت، حالا با حضور بایدن در کاخ سفید امیدها برای زنده کردن برجام و حل کردن مشکلات فراتر از برجام نیز در ایران زنده شده است. در پی خروج ترامپ از برجام هجمه اقتصادی و رسانه‌ای بسیار سنگینی بر ایران تحمیل شد که پیش از این در هیچ کشوری سابقه نداشته است.
حشمت الله فلاحت پیشه نماینده دوره دهم مجلس با اشاره به اینکه برجام و مذاکره با آمریکا دو موضوع متفاوت است گفته:»باید سرنوشت برجام را از سرنوشت مذاکره با آمریکا جدا کرد. برجام یک رژیم منع اشاعه بین المللی بود و همه قدرت ها و همه سازمان های قدرتمند دنیا به این نتیجه رسیدند که برجام باید امضا شود و همگان ثمره آن را دیدند. ایران ضمن ادامه دادن برنامه خود بازرسی های مطمئنی را پذیرفت، همانطور که جزو سیاست کشورمان بود که به سمت ساخت بمب نرود و اغنای جهانی در این رابطه شکل گرفت. همچنین در هر طرف، در رابطه با چالش های دیگر بهانه زدایی شده بود. فرجه های زمانی برجام مشخص است و فقط باید تاخیرها و تعلیق ها را مشخص کرد.«
حسین انصاری راد که در سابقه سیاسی خود نمایندگی مجلس ششم را هم داشته، حضور بایدن را فرصتی می‌داند که ایران باید از آن استفاده کند. او گفته می‌داند بسیاری از سیاست‌های آمریکا خصوصا در منطقه مخالف با منافع ایران است، اما اینها نباید جلوی ارتباط ایران و آمریکا را بگیرد.
ناظران می‌گویند در صورتی که ترامپ شکست را بپذیرد، در بسیاری امور (از جمله ایران) مسیر بازگشت را برای بایدن مین‌گذاری خواهد کرد. نشریه شورای آتلانتیک در تحلیلی با عنوان "موانع روابط آمریکا و ایران در دوره ریاست جمهوری بایدن" آورده است: پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نه تنها ممکن است دیپلماسی میان ایران و آمریکا را احیا کند بلکه ممکن است جایگاه میانه‌روها و اصلاح‌طلبان در ایران را بهبود ببخشد.بایدن اعلام کرده که دولتش درست کردن سیاست درقبال ایران را اولویت قرار و وعده داده در ازای بارگشت ایران به تعهدات برجامی‌اش به آمریکا هم به برجام بازمی‌گردد. بایدن عنوان کرده که می‌خواهد مسیر قابل اطمینانی را به ایران برای بازگشت به دیپلماسی نشان دهد. بسیاری از کسانی که در تیم سیاست خارجی بایدن قرار دارند یا در دولت اوباما در زمان توافق هسته‌ای مشغول بوده‌اند یا دیدگاهی مشابه به دیپلمات‌های ایرانی حاضر در وزارت خارجه ایران دارند. این مسئله گامی در جهت تسهیل مذاکرات است.
این گزارش نوشته: «بایدن استدلال کرده است که ایران "بازیگری بی ثبات کننده" است که هرگز نباید اجازه تولید سلاح هسته ای را داشته باشد. وی متعهد شده که در صورت بازگشت ایران به تعهداتش، ایالات متحده را به برجام "به عنوان نقطه شروع مذاکرات بعدی" بازگرداند. اخیراً ، یک مقام ارشد سابق دولت اوباما گفته در ماه های اول ریاست جمهوری بایدن، او به طور کامل به برجام باز خواهد گشت.»
در دولت هم به نظر میرسد نگاهی خوش‌بین و امیدوارانه به وضعیت آینده حاکم باشد. به هر حال پس از دو سال و نیم فشار حداکثری و دو بار رسیدن تا پای جنگ (ساقط کردن پهپاد آمریکایی و ترور سردار سلیمانی) حالا به نظر میرسد مقاومت دولت جواب داده و در صورتی که اتفاق خاصی نیفتد نسیم تغییر وزیدن خواهد گرفت. رئیس جمهور روحانی اخیرا پیروزی بایدن را فرصتی برای ایالات متحده دانسته بود که بتواند اشتباهات گذشته را جبران کند. همچنین دکتر ظریف وزیر امور خارجه، درباره روابط ایران و ایالات متحده گفته: »آنچه برای ما اهمیت دارد این است که کاخ سفید پس از انتخابات چگونه رفتار می‌کند. البته دکتر ظریف قاطعانه هرگونه مذاکره مجدد درباره برجام را رد کرده و گفته اگر می‌خواستیم این کار را انجام دهیم با ترامپ مذاکره می‌کردیم.
بایدن هنوز رسما رئیس جمهور نشده و ترامپ هنوز شکست را نپذیرفته است. ولی قطعا از امروز تا اول بهمن که روز تحلیف ترامپ باشد، هزاران تحلیل و نظر درباره مذاکره خواهیم شنید. باید صبر کرد و دید کارت‌هایی که در اختیار هر کدام از بازیگران است، چطور می‌خواهد بازی را تغییر دهد.
نظر شما